Wojewódzki Dom Kultury w Olsztynie
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
1. Andrzej Cieślak 2. Edith Jotzo 3. Jadwiga Szukiel 4. Witold Hiller
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Druga od lewej - Jadwiga Szukiel,
Remigiusz Dobkowski - kierownik Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego,
piąta od lewej - Edith Jotzo - przewodnicząca jury z Wojewódzkiego Domu Kultury w Olsztynie,
Halina Judzińska - dziennikarka Gazety Olsztyńskiej,
Zofia Hupka - Wojewódzka Rada Związków Zawodowych oraz Andrzej Cieślak z WDK Olsztyn.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Instytucja kultury o zasięgu wojewódzkim działająca w Olsztynie w latach 1951-1992.
Historia
Przyszły Wojewódzki Dom Kultury i Oświaty Związków Zawodowych w Olsztynie został wybudowany przez członków wojewódzkiej organizacji Związku Młodzieży Polskiej w 1949 roku, przy częściowej pomocy finansowej Państwowego Funduszu Odbudowy Szkół. W trzecim kwartale 1950 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Olsztynie przekazało Dom Młodzieżowy w Olsztynie na własność Okręgowej Radzie Związków Zawodowych. Uroczystość otwarcia Wojewódzkiego Domu Kultury i Oświaty Związków Zawodowych odbyła się 1 października 1951 r. Nowo powstała placówka była pierwszą w Olsztynie ogólnie dostępną instytucją upowszechniania kultury. W pierwszych latach działalności Wojewódzkiego Domu Kultury i Oświaty Związków Zawodowych istniały tzw. brygady artystyczne, a także m.in. Dział Pracy Masowo-Politycznej, Gabinet Techniczny, Dział Biblioteczno-Czytelniczy, Dział Artystyczny oraz Dział Pracy z Dziećmi. Wojewódzki Dom Kultury i Oświaty Związków Zawodowych był zalążkiem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, gdyż tutaj właśnie kompletowano pierwsze tomy "Centralnego Księgozbioru Ruchomego". Ludźmi związanymi z instytucją od pierwszych lat byli m.in.: Władysław Jarczewski, Eleonora Markowska, Włodzimierz Jarmołowicz, Stefania Anculewicz, Stanisław Jeziorny, Jan Lubomirski, Ryszard Lipski, Janusz Laddy, Wojciech Muchlado, Jan Ilkiewicz, Eugeniusz Kochanowski i inni.
W 1957 r. Wojewódzki Dom Kultury i Oświaty Związków Zawodowych przekazany został Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie na mocy porozumienia Ministerstwa Kultury i Sztuki z Centralną Radą Związków Zawodowych. Utworzono w ten sposób Wojewódzki Dom Kultury, powierzając mu funkcję instruktażowo-metodyczną. W tym celu powołano w 1958 r. Dział Instruktażu i Poradnictwa, przekształcony w 1959 r. na Ośrodek Metodyczny, który do roku 1970 pełnił wiodącą rolę w Wojewódzkim Domu Kultury. O kolejnej zmianie funkcji WDK zadecydowała reforma administracyjna państwa z 1975 r. Zlikwidowała ona dotychczas funkcjonujące powiatowe domy kultury i w ich miejsce powoła filie Wojewódzkiego Domu Kultury. W statucie Wojewódzkiego Domu Kultury jako siedziby filii wymienia się następujące miasta: Bartoszyce, Biskupiec, Iława, Kętrzyn, Lidzbark Warmiński, Morąg, Mrągowo, Nidzica, Ostróda, Szczytno. Każdej filii został przydzielony określony obszar działania (4-5 gmin). Gminy podolsztyńskie pozostały pod bezpośrednią opieką Wojewódzkiego Domu Kultury. Po przemianach ustrojowych 24 czerwca 1992 r. zmieniono nazwę placówki na Regionalny Ośrodek Kultury w Olsztynie, a następnie 20 marca 2001 Regionalny Ośrodek Kultury zmienił nazwę na Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie.
Zadania
Podstawowe zadania Wojewódzkiego Domu Kultury i Oświaty Związków Zawodowych określono jako masowo-polityczne, z aktywnie rozwijającą się działalnością artystyczną i w szczególności objęły one:
- organizację pracownikom i ich rodzinom wypoczynku i rozrywki po pracy
- pomoc związkom zawodowym w realizacji zadań
- organizację i rozwój współzawodnictwa pracy
- popularyzację nowatorskich metod pracy
Przed Wojewódzkim Domem Kultury postawiono nieco inne zadania:
- rozbudzenie i zaspokajanie potrzeb kulturalnych mieszkańców miasta
- prowadzenie poradnictwa na rzecz placówek terenowych
- podnoszenie poziomu kadr kulturalno-oświatowych
Po 1975 r. zwiększyła się odpowiedzialność Wojewódzkiego Domu Kultury w zakresie tworzenia klubów i domów kultury na terenie województwa. Znacznemu rozszerzeniu uległa też działalność informacyjna i propagandowa.
Dyrektorzy WDK
- Cezary Deruga (1951)
- Leopold Czepik, Stefan Nowak, Tadeusz Grabara (1951-1952)
- Władysław Jarczewski (1953-1970)
- Kazimierz Oniszczuk (1971-1975)
- Leszek Grad (1975-1982)
- Wiesław Rogalski (1982-1987)
- Ryszard Fogel (1987-1989)
- Edith Jotzo (1989-1990)
- Jan Musiałek (1990-1992)
Działalność
Zróżnicowana działalność WDK obejmowała:
- Organizację konkursów i turniejów, np. Turniej Wiedzy o Warmii i Mazurach, Turniej Wiedzy o Koperniku
- Organizację wystaw, np. Wojewódzka Wystawa Twórczości Ludowej, Wystawy Kwiatów
- Popularyzację wybranych zagadnień nowoczesnej nauki i techniki, poprzez organizację konkursów, wystaw, wykładów itp.
- Organizację przeglądów twórczości amatorskiej: zespołów chóralnych, dziecięcych, piosenki radzieckiej, żołnierskiej, partyzanckiej, przeglądy w konkursach recytatorskich i innych
- Organizację kursów wiedzy praktycznej, np. kroju i szycia, kursy z zakresu gospodarstwa domowego, obsługi sprzętu technicznego, nauki języków obcych (język angielski, niemiecki, węgierski)
- Prowadzenie Uniwersytetu Powszechnego we współpracy z Towarzystwem Wiedzy Powszechnej
- Działalność instruktażowo-metodyczną dla jednostek w terenie
- Działalność poradniczą i szkoleniową w zakresie organizowania amatorskiego ruchu artystycznego
- Prowadzenie Centrali Księgozbiorów Ruchomych, działającej przy Dziale Bibliotecznym WDK
- Organizowanie klubokawiarni w ośrodkach wiejskich
- Promocję amatorskiej twórczości artystycznej, m.in. – program „Szukamy Młodych Talentów”
- Działalność filmową – funkcjonowanie kina i Dyskusyjnego Klubu Filmowego „ZA”
- Organizację imprez:
- Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe „Śpiewajmy Poezję”
- Ogólnopolski Festiwal Filmów Turystycznych i Krajoznawczych
- Olsztyńskie Dni Folkloru
- Wojewódzka Giełda Programowa Klubów i Domów Kultury
- Działalność zespołów i klubów:
- Teatr Lalek „Warmiaczek”
- Teatr Dramatyczny
- Zespół Pieśni i Tańca „Olsztyn”
- Pantomima Olsztyńska
- Zespół Wokalno-Instrumentalny „Arabeska”
- Amatorski Klub Filmowy „Grunwald”
- Klub Tańca Towarzyskiego „Miraż”
- Amatorski Klub Tańca Towarzyskiego
- Chór Męski „Surma”
- Amatorski Zespół Plastyczny
- Klub Literacki skupiający miłośników literatury regionalnej
- Klub Brydża Sportowego
- Klub Filatelistów
- Klub Złotego Wieku
Zobacz też
Bibliografia
- Jotzo, Edith: Działalność kulturalno-oświatowa Wojewódzkiego Domu Kultury w Olsztynie w latach 1951-1975 / Edith Jotzo. – Łódź, 1976. Praca magisterska napisana pod kierunkiem E. Podgórskiej w Zakładzie Historii Wychowania i Oświaty Instytutu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego, Archiwum Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie, 1976, sygn. 10/168.
- Informacje nadesłane przez Andrzeja Cieślaka.
