Zespół Pieśni i Tańca Olsztyn
Źródło:Archiwum Państwowe w Olsztynie. Zdjęcie nadesłał Andrzej Cieślak
Zespół pieśni i tańca działający od 1954 r.
Historia założenia zespołu
Jak wynika z wiarygodnych, przytoczonych poniżej przekazów i wspomnień osób uczestniczących w amatorskim ruchu artystycznym w latach 50 – tych XX wieku, oraz z informacji zawartych w piśmiennictwie i w wydawnictwach o Zespole bezsprzecznie wynika, że proces powstawania Zespołu Pieśni i Tańca „Olsztyn” rozpoczął się już w 1950 roku jako Zespół „OLSZTYN”.
Wywodzi się z zespołów: "Echo Warmińskie" i "Służba Polsce". Powstał aby ocalić od zapomnienia muzykę, śpiew, stroje i obrzędy warmińskie i mazurskie.
Rozszerzoną nazwę - Zespół Pieśni i Tańca „Olsztyn” zaczęto stosować od 8 lutego 1956 r.
Rozdział „Rys historyczny” – autor Witold Piechocki, cyt: „Jak tu opisałem zasadniczy trzon „OLSZTYNA” przy jego organizacji stanowił chór „Echo Warmińskie” oraz Zespół „Służba Polsce” , pracujący definitywnie od 1952 roku, od którego to okresu liczony jest dorobek „OLSZTYNA”. I dalej: cyt.: „... 8 lutego 1956 roku na łamach wychodzącego wtedy jeszcze „Życia Olsztyńskiego” rzuciłem myśl nazwania tego amatorskiego ruchu artystycznego mianem Zespół Pieśni i Tańca „OLSZTYN”.
W wydawnictwie Wojtek - wspomnienia Alicji Lubkiewicz z domu Nowakowska /członkini Zespołu w 1951 r./. Olsztyn 2000 – pod zdjęciem na str. 24 widnieje podpis cyt.: „1950 rok. Pochód 1-szo majowy. Pierwszy wspólny pochód z połączonymi zespołami: Poczta, Kolejarz, Junak i WDK, czyli po prostu zespół „OLSZTYN”.
I dalej z tego samego wydawnictwa, cyt: „W 1951 roku zespół tańca ludowego „OLSZTYN” wypoczywał i jednocześnie koncertował na Wybrzeżu... Choreografem zespołu był Jerzy Wojciech Muchlado, muzykiem Jerzy Przyłucki.”.
W wydawnictwie zatytułowanym „Zespół Pieśni i Tańca OLSZTYN” wydanym w 1968 r. przez Wydział Kultury PWRN w Olsztynie, czytamy, cyt.: „...zasadniczy trzon „Olsztyna” przy jego organizacji stanowił chór „Echo Warmińskie” oraz Zespół „Służba Polsce”, pracujący definitywnie od 1952 r., od którego to okresu liczony jest dorobek „OLSZTYNA”.
Założycielami zespołu byli: Wirgilia Ichilczykowa, Wojciech Muchlado (choreograf) i Włodzimierz Jarmołowicz (kierownictwo muzyczne). Matką Chrzestną grupy była Maria Zientara-Malewska. Jej patronat miał rangę symboliczną - łączył dawne i nowe czasy.
W 1954 roku Zespół jako „OLSZTYN” brał udział w uroczystości odsłonięciu Pomnika Wdzięczności w Olsztynie autorstwa artysty rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego.
Uczestnicząc w V Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie – 1955 r. Zespół konferansjerzy zapowiadali jako Zespół „OLSZTYN” z Olsztyna. Cytat pochodzi z książki Heleny Piotrowskiej Przyjdź, będziesz tańczyć... : „Łączenie się kilku grup tanecznych Olsztyna w jeden zaczęło się w 1950 r. kiedy grupa Junak ze Służby Polsce zgłosiła się pod opiekę W. Muchlado do WDK., do połączonych już zespołów pocztowców, kolejarzy i grup WDK. Połączenie z chórem Echo Warmińskie nastąpiło w 1954 r. i ten rok, a nie 1956, w którym nadano mu nazwę Zespół Pieśni i Tańca Olsztyn, uważa się za początek Zespołu.”.
Z przekazów słownych wynika, że Zespół Echo Warmińskie dołączył do „Olsztyna” dokładnie 5 stycznia 1954 r.
Ryszarda Michalska choreograf, założycielka i wieloletnia instruktorka Zespołu „Rutka” w Olsztynie, wspominała, że do zespołu nazywanego „Olsztyn” dołączyła w 1952 r., na początku 1954 r. do „Olsztyna” dołączyła duża grupa młodzieży dotychczas zrzeszonej w chórze „Echo Warmińskie” pod dyrekcją Wirginii Herman-Ichilczykowej.
Wydawnictwo Zespół Pieśni i Tańca OLSZTYN, Olsztyn 1968 r. Rozdział „Leć piosenko, leć...” - Maria Zientara Malewska, cyt.: „Najwięcej dla Zespołu pracy wykonał Wojtuś Muchlado – niezmordowany choreograf i propagator tańca regionalnego. Dzięki jego zdolnościom i pracowitości odżyły na scenie stare nasze tańce ludowe jak : szot, żabka, baran, taniec „po jednej dyli”... Zespół nie tylko propaguje, ale i pielęgnuje tradycje polskie zachowane na Warmii.
Działalność
ZPiT „Olsztyn” jako pierwszy zaprezentował na scenie będący w zupełnym zaniku, a zrekonstruowany strój warmiński, reprezentatywny do dnia dzisiejszego dla naszego regionu. Także jako pierwszy pokazał szerokiej publiczności zupełnie zapomniane tradycyjne tańce warmińskie i mazurskie. Instruktor i choreograf Zespołu Jerzy Wojciech Muchlado zdobywał folklor taneczny naszego regionu od początku lat 50. XX w. Pozyskiwał wiedzę u źródła na wsiach południowej Warmii, od autochtonów. W tych działaniach pomagała mu i wspierała Maria Zientara-Malewska.
Zespół jak o pierwszy zaprezentował na scenie: - strój warmiński zrekonstruowany – 1 wersja w 1954 r., 2 - ga wersja w 1956 r. /przyjęta przez etnografów/, - tradycyjne tańce warmińskie i mazurskie - szot, kosejder, baba, po jednej dyli, biwaty.
Do repertuaru zespołu należą: tańce, pieśni, przyśpiewki kurpiowskie, lubelskie, krakowskie, śląskie, a przede wszystkim warmińskie i mazurskie oraz polskie tańce narodowe.
W latach 70. i 80. zespół "Olsztyn" przeżywał okres świetności. Odbywał liczne koncerty krajowe i zagraniczne (ZSRR, Belgia, Holandia, Hiszpania). Ówczesne władze Olsztyna przeznaczały duże środki finansowe na działalność zespołu i jego rozwój. W tamtych dekadach zespół "Olsztyn" wraz z zespołem "Warmią" stanowił wizytówkę miasta i regionu.
Do końca lat 80. choreograf zespołu, kierownik artystyczny i muzyczny oraz reszta kapeli były na etacie Wojewódzkiego Domu Kultury w Olsztynie. Zespół zawiesił swoją działalność w czasie transformacji ustrojowej w kraju.
Od jesieni 1992 r. zespół "Olsztyn" wznowił działalność przy Regionalnym Ośrodku Kultury w Olsztynie. Kierownikiem artystycznym i choreografem została Anna Sarnowska, a akompaniatorem Jerzy Bogdan. Zespół utrzymywał akompaniatora i choreografa z własnych składek członkowskich. W tych latach zespół stale doświadczał trudności finansowych - w 1997 r. choreograf i akompaniator współpracowali z zespołem bez wynagrodzenia.
W ramach współpracy miast bliźniaczych Olsztyna, zespół "Olsztyn" nawiązał współpracę z Chatearoux (Francja). W maju 1997 r. gościł w tym mieście, a w październiku 1997 r. w Bretanii.
W związku z przekształceniem Regionalnego Ośrodka Kultury w Olsztynie w Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie w 2001 r. ustała współpraca z zespołem.
Galeria
Źródło: Archiwum CEiIK w Olsztynie
Źródło: Archiwum CEiIK w Olsztynie
Źródło: Archiwum CEiIK w Olsztynie
Źródło: Archiwum CEiIK w Olsztynie
Bibliografia
- Archiwum Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie
- Wydawnictwo Zespół Pieśni i Tańca OLSZTYN, Olsztyn 1968 r.
- Informacje nadesłane przez Teresę Sidor.
