Skarbiec Fromborski: Różnice pomiędzy wersjami
Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(→Hasła powiązane) |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Image: pierscien_skrabiec_frombork.jpg|thumb|right|200px|Krzyż i pierścień biskupa Ignacego Krasickiego.<br>Źródło: ''Katedra we Fromborku'', Olsztyn 2010, s. 149.]] | [[Image: pierscien_skrabiec_frombork.jpg|thumb|right|200px|Krzyż i pierścień biskupa Ignacego Krasickiego.<br>Źródło: ''Katedra we Fromborku'', Olsztyn 2010, s. 149.]] | ||
[[Image: ornat_skrabiec_frombork.jpg|thumb|right|200px|Ornat z herbem „Waza”.<br>Źródło: ''Katedra we Fromborku'', Olsztyn 2010, s. 146.]] | [[Image: ornat_skrabiec_frombork.jpg|thumb|right|200px|Ornat z herbem „Waza”.<br>Źródło: ''Katedra we Fromborku'', Olsztyn 2010, s. 146.]] | ||
| + | [[Image: Anioł chrzcielny.jpg|thumb|right|200px|Anioł chrzcielny, XVIII w. <br>Źródło: "Wstępna inwentaryzacja wraz z oceną stanu zachowania zespołu rzeźb i elementów rzeźb przechowywanych w skarbcu Archikatedry we Fromborku", Frombork 2012]] | ||
| + | [[Image: Anioł chrzcielny 1718.jpg|thumb|right|200px|Anioł chrzcielny, XVIII w. <br>Źródło: "Wstępna inwentaryzacja wraz z oceną stanu zachowania zespołu rzeźb i elementów rzeźb przechowywanych w skarbcu Archikatedry we Fromborku", Frombork 2012]] | ||
| + | |||
| + | |||
Historyczny, muzealny zbiór zabytków sztuki sakralnej z [[ewim:Frombork|Fromborka]], głównie stanowiący wyposażenie [[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku|Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku]]. | Historyczny, muzealny zbiór zabytków sztuki sakralnej z [[ewim:Frombork|Fromborka]], głównie stanowiący wyposażenie [[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku|Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku]]. | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | W [[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku|bazylice we Fromborku]] znajdował się historyczny Skarbiec Fromborski, który ulokowany był | + | W [[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku|bazylice we Fromborku]] znajdował się historyczny Skarbiec Fromborski, który ulokowany był nad zakrystią. Stanowił on cel wielu kradzieży, głównie w XVII i XVIII wieku. Część, która ocalała do XX wieku została w całości zrabowana przez stacjonujących po 1945 roku żołnierzy Armii Czerwonej i wywieziona z Polski do Związku Radzieckiego. W ramach rewindykacji zachowane skarby wróciły do kraju w 1953 roku, a w 1956 roku włączono je do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Do Diecezji Warmińskiej trafiły ponownie w kwietniu 1981 roku dzięki decyzji ówczesnego dyrektora Muzeum – prof. Stanisława Lorentza. |
==Charakterystyka== | ==Charakterystyka== | ||
| Linia 18: | Linia 22: | ||
*kielich mszalny wykonany przez [[ewim:Johannes Christoph Geese|Johannesa Christopha Geese]] w 1740 roku, | *kielich mszalny wykonany przez [[ewim:Johannes Christoph Geese|Johannesa Christopha Geese]] w 1740 roku, | ||
*kielich mszalny z 1670 roku wykonany w Gdańsku, | *kielich mszalny z 1670 roku wykonany w Gdańsku, | ||
| − | *relikwiarz i pastorał biskupa [[ewim: | + | *relikwiarz i pastorał biskupa [[ewim:Krzysztof Szembek|Krzysztofa Jana Szembeka]] z 1732 roku, |
*[[Relikwiarz św. Andrzeja Apostoła z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku|relikwiarz św. Andrzeja Apostoła]] z XVII wieku, | *[[Relikwiarz św. Andrzeja Apostoła z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku|relikwiarz św. Andrzeja Apostoła]] z XVII wieku, | ||
*[[Kielich biskupa Kromera z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku|kielich mszalny biskupa Marcina Kromera]] z 1568 roku, | *[[Kielich biskupa Kromera z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku|kielich mszalny biskupa Marcina Kromera]] z 1568 roku, | ||
| Linia 24: | Linia 28: | ||
*trzy cyboria gotyckie z XIV i XV wieku (w tym z [[Puszka eucharystyczna z kościoła pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku|puszka eucharystyczna z Bisztynka]] i [[Puszka eucharystyczna z kościoła pw. św. Jana Ewangelisty w Długoborze|puszka z Długoboru]]). | *trzy cyboria gotyckie z XIV i XV wieku (w tym z [[Puszka eucharystyczna z kościoła pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku|puszka eucharystyczna z Bisztynka]] i [[Puszka eucharystyczna z kościoła pw. św. Jana Ewangelisty w Długoborze|puszka z Długoboru]]). | ||
*[[Kielich biskupa Sorboma z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Orzechowie|kielich biskupa Sorboma]] z 1379 roku. | *[[Kielich biskupa Sorboma z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Orzechowie|kielich biskupa Sorboma]] z 1379 roku. | ||
| + | Ponadto w Skarbcu Fromborskim w latach międzywojennych i powojennych zostały zgromadzone rzeźby z terenu Prus Wschodnich. Powstały one od XVI do XIX. W tym zbiorze wyróżnia się kolekcja 9 aniołów chrzcielnych. Cały zbiór liczy obecnie 75 obiektów. | ||
| + | W 2021 roku zostało zdigitalizowanych 14 rzeźb z tego zbioru. Można je obejrzeć w galerii 3d na stronie https://muzeum.frombork.pl/gallery/index.php?dir=rzezby : | ||
| + | * Madonna z Dzieciątkiem, bądź alegoria Miłości, | ||
| + | * Święty Jan Ewangelista, | ||
| + | * Kapłan z tablicami, | ||
| + | * Anioł z grupy ze św. Janem, | ||
| + | * Anioł chrzcielny w sukni z motywem kwiatowym, | ||
| + | * Chrystus, | ||
| + | * Anioł kroczący, | ||
| + | * Anioł chrzcielny, aut. Mathias Pörtzel, | ||
| + | * Anioł tańczący, | ||
| + | * Anioł bez ręki, | ||
| + | * Święty Piotr, | ||
| + | * Anioł chrzcielny biały, | ||
| + | * Chrystus Błogosławiący, | ||
| + | * Anioł w wianku i z prawą ręką na biodrze. | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| Linia 41: | Linia 61: | ||
*[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | *[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | ||
*[[Muzeum_Mikołaja_Kopernika_we_Fromborku|Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]] | *[[Muzeum_Mikołaja_Kopernika_we_Fromborku|Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]] | ||
| + | *[[Muzeum_Pomnika_Historii_Frombork_Zespół_Katedralny|Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
#Piskorska, Józefa: ''Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku'' / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 37-42. | #Piskorska, Józefa: ''Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku'' / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 37-42. | ||
#''Katedra we Fromborku'' / zdj. Jacek Maciej Wojtkowski ; tekst Janina Bosko. - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. - S. 18. | #''Katedra we Fromborku'' / zdj. Jacek Maciej Wojtkowski ; tekst Janina Bosko. - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. - S. 18. | ||
| + | #Semków, Jagoda: "Wstępna inwentaryzacja wraz z oceną stanu zachowania zespołu rzeźb i elementów rzeźb przechowywanych w skarbcu Archikatedry we Fromborku", Frombork 2012. | ||
| + | #Semków, Jagoda: "Wykaz rzeźby i fragmentów rzeźb, dekoracji snycerskich i innych obiektów w dawnym skarbcu katedralnym we Fromborku", Frombork 2012. | ||
[[Category:Rzemiosło artystyczne]] | [[Category:Rzemiosło artystyczne]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:48, 3 sty 2022
Historyczny, muzealny zbiór zabytków sztuki sakralnej z Fromborka, głównie stanowiący wyposażenie Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku.
Historia
W bazylice we Fromborku znajdował się historyczny Skarbiec Fromborski, który ulokowany był nad zakrystią. Stanowił on cel wielu kradzieży, głównie w XVII i XVIII wieku. Część, która ocalała do XX wieku została w całości zrabowana przez stacjonujących po 1945 roku żołnierzy Armii Czerwonej i wywieziona z Polski do Związku Radzieckiego. W ramach rewindykacji zachowane skarby wróciły do kraju w 1953 roku, a w 1956 roku włączono je do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Do Diecezji Warmińskiej trafiły ponownie w kwietniu 1981 roku dzięki decyzji ówczesnego dyrektora Muzeum – prof. Stanisława Lorentza.
Charakterystyka
Z dawnych (już XVII-wiecznych) inwentarzy kościelnych Fromborka, aktualizowanych co kilka lub kilkanaście lat wynika, że w roku 1910 w mieście znajdowało się ponad sto dzieł złotniczych: 40 kielichów (od gotyku do rokoka), 87 obiektów w Katedrze, 12 w kościele parafialnym, 4 w szpitalnym, 1 w sekretariacie kapituły. Historyczny zbiór Skarbca Fromborskiego w pierwotnym kształcie nie zachował się. Do dziś przetrwały m.in.:
- pastorał biskupa Filipa Krementza z 1885 roku,
- monstrancja i lavabo z fundacji biskupa Grabowskiego z 1752 roku,
- puszka na komunikanty z 1735 (lub 1736) roku,
- kielich biskupa Szembeka z ok. 1730 roku,
- cztery zabytkowe ornaty z XVII, XVIII i XIX wieku, w tym czerwony z herbem „Waza” z 1640 roku,
- pektorał i pierścień księcia biskupa Ignacego Krasickiego z II połowy XVIII wieku,
- kielich mszalny wykonany przez Johannesa Christopha Geese w 1740 roku,
- kielich mszalny z 1670 roku wykonany w Gdańsku,
- relikwiarz i pastorał biskupa Krzysztofa Jana Szembeka z 1732 roku,
- relikwiarz św. Andrzeja Apostoła z XVII wieku,
- kielich mszalny biskupa Marcina Kromera z 1568 roku,
- pacyfikał biskupa Łukasza Watzenrode z 1511 roku,
- trzy cyboria gotyckie z XIV i XV wieku (w tym z puszka eucharystyczna z Bisztynka i puszka z Długoboru).
- kielich biskupa Sorboma z 1379 roku.
Ponadto w Skarbcu Fromborskim w latach międzywojennych i powojennych zostały zgromadzone rzeźby z terenu Prus Wschodnich. Powstały one od XVI do XIX. W tym zbiorze wyróżnia się kolekcja 9 aniołów chrzcielnych. Cały zbiór liczy obecnie 75 obiektów. W 2021 roku zostało zdigitalizowanych 14 rzeźb z tego zbioru. Można je obejrzeć w galerii 3d na stronie https://muzeum.frombork.pl/gallery/index.php?dir=rzezby :
- Madonna z Dzieciątkiem, bądź alegoria Miłości,
- Święty Jan Ewangelista,
- Kapłan z tablicami,
- Anioł z grupy ze św. Janem,
- Anioł chrzcielny w sukni z motywem kwiatowym,
- Chrystus,
- Anioł kroczący,
- Anioł chrzcielny, aut. Mathias Pörtzel,
- Anioł tańczący,
- Anioł bez ręki,
- Święty Piotr,
- Anioł chrzcielny biały,
- Chrystus Błogosławiący,
- Anioł w wianku i z prawą ręką na biodrze.
Przypisy
Hasła powiązane
- Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku
- Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku
- Kaplica pw. Zbawiciela w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Kaplica pw. św. Anny we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Wieża dzwonna katedry we Fromborku
- Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku
- Grota we Fromborku
- Cmentarz kanonicki we Fromborku
- Zespół kurii kanonicznych we Fromborku
- Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku
- Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny
Bibliografia
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 37-42.
- Katedra we Fromborku / zdj. Jacek Maciej Wojtkowski ; tekst Janina Bosko. - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. - S. 18.
- Semków, Jagoda: "Wstępna inwentaryzacja wraz z oceną stanu zachowania zespołu rzeźb i elementów rzeźb przechowywanych w skarbcu Archikatedry we Fromborku", Frombork 2012.
- Semków, Jagoda: "Wykaz rzeźby i fragmentów rzeźb, dekoracji snycerskich i innych obiektów w dawnym skarbcu katedralnym we Fromborku", Frombork 2012.
