Irena Telesz
Irena Telesz na planie serialu Miłość nad Rozlewiskiem
Źródło: www.swiatseriali.pl
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
(1940- ) – aktorka Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, felietonistka
Spis treści
Biografia
Irena Telesz urodziła się 10 sierpnia 1940 r. w Podrośli koło Wołkowyska. W 1958 r. ukończyła Państwowe Liceum Pedagogiczne w Gdańsku. W 1966 r. złożyła egzamin aktorski. Obecnie mieszka i pracuje w Olsztynie. Prywatnie żona Stefana Burczyka (aktor) i matka Pawła Burczyka (aktor).
Działalność artystyczna
Na scenie debiutowała w Teatrze Rapsodycznym Gdańsku rolą Kirze w Odysei Homera. W latach 1966-1969 kontynuowała zawód aktorski, jednakże bez stałego miejsca występowania. W latach 1969-1975 pracowała w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu. Od 1975 r. znajduje się w zespole Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W Studium przy Teatrze Jaracza kształci przyszłych adeptów sztuki aktorskiej wykładając „sceny prozą”. Jest także autorką felietonów, publikowanych na łamach „Olsztyniaka”.
Działalność publiczna
W latach 1959–1981 była członkinią PZPR. W latach 70. przez rok zasiadała w radzie narodowej w Grudziądzu. W 1980 współtworzyła olsztyńskie struktury „Solidarności”, była m.in. delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego zajmowała się kolportażem wydawnictw drugiego obiegu i organizacją pomocy internowanym. W 1984 z przyczyn politycznych została zwolniona z pracy w teatrze, przez kolejne pięć lat pracowała m.in. w gospodarstwie rolnym.
Pod koniec lat 80. przewodniczyła komisji kultury przy Komitecie Obywatelskim. Później była członkinią Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W wyborach w 2010 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskała mandat radnej sejmiku warmińsko-mazurskiego. [1]
W 2015 r. objęła mandat radnej sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego po Annie Wasilewskiej, która uzyskała w Wyborach Parlamentarnych mandat poselski.[2]
Role teatralne
W jej dorobku aktorskim znajdują się m.in. role:
- Olga – Trzy siostry Antoniego Czechowa
- Eurydyka – Antygona Sofoklesa
- Eleonora – Tango Stanisława Mrożka
- Gertruda – Hamlet Williama Szekspira
- Matka – Pułapka Tadeusza Różewicza
- Pierrette – Osiem kobiet Roberta Thomasa
- Matka – Balladyna Juliusza Słowackiego
- Bice – Dziś wieczór arszenik Carlo Terrona
- Greta – Prezydentki Wernera Schwaba
- Magdalena – Dom Bernardy Alba F.G. Lorki
- Hekate, Lady Makbet – Makbet Williama Szekspira
- Panna Furnival – Czarna komedia Petera Shaffera
- Maria – Największa świętość Iona Druce
- Pani Cowper – Z rączki do rączki Michaela Cooney’a
- Maryjohnny Rafferty – Czaszka z Connemary Martina McDonagha
- Wilnianka – Baby pruskie Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej
- Hipolita – Sen nocy letniej Williama Szekspira
- Siri von Essen-Strindberg – Noc trybad Enquist Per Olov
- Helena Modrzejewska – Pani Helena Kazimierza Brauna
- Maria Wojnicka – Wujaszek Wania Antoniego Czechowa
- Olga Knipper Czechow – Bułhakow Macieja Wojtyszki
- Pani Bouvier – Napis Gerarda Sibleyrasa
- Jonaszowa – Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki
- Wdowa – Ich czworo Gabrieli Zapolskiej
- Mag – Królowa piękności z Leenane Martina McDonagha
- Julia Tesman - Hedda Gabler Henrik Ibsen
- Katarzyna Blum - Utracona cześć Katarzyny Blum Heinrich Böll
Role filmowe
- Jaglina, żona sołtysa – W słońcu i w deszczu (serial, 1979)
- Sprzątaczka – Czwartki ubogich (1981)
- Dyrektorka domu dziecka – Świąteczna przygoda (2000)
- Róża, matka proboszcza – Dom nad rozlewiskiem (serial, 2009)
- Róża, matka proboszcza – Miłość nad rozlewiskiem(serial 2010)
Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda na XXIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, za rolę Jonaszowej w przedstawieniu Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (1981)
- Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Pani Smith w przedstawieniu Łysa śpiewaczka Eugene'a Ionesco (1994)
- Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę drugoplanową Matki w Balladynie Juliusza Słowackiego (1995)
- Nagroda prezydenta Olsztyna za całokształt pracy twórczej oraz pracę na rzecz upowszechniania kultury (2001)
- Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Mag w spektaklu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2003)
- Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2003)
- Nagroda na V Ogólnoukraińskim Festiwalu Tarnopolskie Wieczory Teatralne (Ukraina), za rolę Mag w przedstawieniu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2004)
- Nagroda Prezydenta Olsztyna „Statuetka Świętego Jakuba” (2007)
- Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę w przedstawieniu Utracona cześć Katarzyny Blum (2009)
- Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2010)
- Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2016)[3]
- Honorowy Obywatel Olsztyna (2020)[4]
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (2005)
Bibliografia
- ad: Dwie nagrody / ad // „Gazeta Olsztyńska” - 2001, nr 59, s. 7.
- Portrety. Irena Telesz: jubileusz 40-lecia pracy scenicznej Ireny Telesz , materiał zamieszczony na stronie internetowej www.teatry.art.pl
- Mierzyńska, Elżbieta: Twarze miasta : rozmowy reporterów „Gazety Olsztyńskiej” / Elżbieta Mierzyńska, Sebastian Mierzyński. – Olsztyn : „Edytor”, 2003. - S. 79-82.
Zobacz też
- Strona internetowa Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie www.teatr.olsztyn.pl
- Strona internetowa e-teatr www.e-teatr.pl
