Stefan Połom

(1978 r.)
Fot. Tomasz Śrutkowski
Źródło: Z archiwum pisarza

(1938-2021) – olsztyński poeta i prozaik; pseud.: (step), (Step). Był Prezesem Honorowym Olsztyńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.

Biografia

Urodził się 10 grudnia 1938 r. w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie). W 1956 r. ukończył egzaminem maturalnym Liceum Ogólnokształcące w Połczynie–Zdroju, następnie studiował filozofię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (studia przerwał na drugim roku). W tym też czasie był członkiem uniwersyteckiej grupy poetyckiej „Helikon” (1956-1957) oraz Orientacji Poetyckiej „Hybrydy” (1960-1971).

W 1961 r. zamieszkał we Fromborku, gdzie do 1965 r. pracował w Muzeum Mikołaja Kopernika. Jednocześnie był sekretarzem redakcji czasopisma naukowego „Komentarze Fromborskie”. Podczas pobytu we Fromborku był pomocnikiem ks. Józefa Sianko podczas odrestaurowania Wielkich Organów Katedry Fromborskiej i zabytkowego zegara katedralnego. Należał również do współtwórców Międzynarodowych Recitali Organowych w Katedrze Fromborskiej z dyspozycji Polskiego Radia Olsztyn (l. 1964-1965). W 1962 r. na krótko zamieszkał w Tykocinie (woj. podlaskie), następnie zaś osiedlił się w Olsztynie. Zmarł 2 grudnia 2021 r. w Różnowie.

Należał do Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”. W latach 1965-1972 kierował działem poezji w redakcji literackiej olsztyńskiej rozgłośni Polskiego Radia. W 1968 r. został członkiem Związku Literatów Polskich, zaś od 1974 r. - Polskiego Towarzystwa Astronautycznego. W latach 80-tych XX w. wraz z aktorami olsztyńskiego Teatru im. Stefana Jaracza prowadził studium poetyckie dla młodzieży ze szkół średnich.

Twórczość

W 1960 r. zadebiutował na łamach czasopisma „Nowa Kultura” utworami Jezioro królewskie oraz Das Augenlicht. Poezje, opowiadania i felietony Połoma drukowano m.in. w czasopismach „Warmia i Mazury”, „ Głosie Olsztyńskim”, a następnie jego kontynuacji – „ Gazecie Olsztyńskiej”. Połom jest autorem słów do oratorium De Revolutionibus (1973), kompozycji Tadeusza Paciorkiewicza, poświęconej Mikołajowi Kopernikowi.

Publikacje

• słuchowisko Śmierć Kopernika (1963; Polskie Radio Olsztyn)
• Przymierze obłoków (Olsztyn, 1963)
• Włócznie (Warszawa, 1967)
• Notatnik reszelski / piórkiem H. Skurpski, piórem K. Oleksik, S. Połom (Olsztyn, 1968)
• W cieniu sierpnia (Olsztyn, 1971)
• Wierność (Olsztyn, 1973)
• Źródła zapomnienia (Toruń, 1975)
• Siódmy wspaniały świat roślin (Olsztyn, 1977)
• Wzgórze jasnowłosej (Olsztyn, 1982)
• Rok bez nieba (Olsztyn, 1982)
• Dzień słońca (Olsztyn, 1985)
• Sen o Adelajdzie (Olsztyn, 1987)
• Jezioro królewskie (Olsztyn, 1988)
• Płonące zwierciadła (Gdańsk, 1995)
• Zegar życia (Olsztyn, 2000)
• Motywy i wiersze (Olsztyn, 2004)
• Pielgrzym leśnego strumienia (Olsztyn, 2006)
• Krajobrazy sierpnia (Olsztyn, 1978) – wstęp, wybór i opracowanie
• Leśnictwo i łowiectwo (Olsztyn, 1978) – również opracowanie i redakcja
• Przybyszewska Katarzyna, Przepustka do wiecznej wiosny (Olsztyn, 1996) – redakcja

Jego wiersze opublikowano ponadto w licznych antologiach.

Nagrody i odznaczenia

Za swoją twórczość literacką był wielokrotnie nagradzany, m.in.:

• 1972 – odznaka Zasłużony dla Warmii i Mazur
• 1973 - Regionalna Nagroda im. Michała Lengowskiego
• 1978 – Honorowe Obywatelstwo Fromborka
• 1980 – odznaka Zasłużony Działacz Kultury
• 1985 – nagroda Wojewody Olsztyńskiego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury
• 1987 – nagroda Czerwonej Róży Klubu Studentów Wybrzeża „Żak” w Gdańsku
  • Złoty Krzyż Zasługi
• 1990 – Odznaka Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
• 1995 - Nagroda imienia Biskupa Ignacego Krasickiego
• 2004 - Nagroda Prezydenta Olsztyna
• 2008 - Odznaka Honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej

Galeria zdjęć

• 

  Źródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

• 

  Stefan Połom (po prawej) w rozmowie z Andrzejem Cieślakiem podczas Dni Literatury Warmii i Mazur w 1976 r.
  Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

• 

  Projekt okładki: Krystyna Onak
  Źródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

• 

  Stefan Połom z Andrzejem Cieślakiem, 1 września 2014 r.
  Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

• 
• 

Bibliografia

1. Piotr Kuncewicz: Agonia i nadzieja : poezja polska od 1956 roku / Piotr Kuncewicz. T. 3. - Warszawa: Wydawnictwo BGW, 1993.
2. Andrzej K. Waśkiewicz.: Posłowie - odmiany czułości (o wierszach Stefana Połoma) / Andrzej K. Waśkiewicz //W: Połom, Stefan: Płonące zwierciadła / Stefan Połom. - Gdańsk: Marpress, 1995. - S. 79-84.
3. Marek Książek, Janusz Soroka, Parnas według Panasa. Prawdziwa biografia autora "Według Judasza", Olsztyn 2016
4. Marek Książek, Artyści czystej wody. Opowieść o braciach Połomach, Olsztyn 2022