Irena Telesz

Źródło: Twarze miasta, Olsztyn, „Edytor”, 2003, s. 79.

Irena Telesz, w głębi Marian Czarkowski w sztuce Bułhakow
Źródło: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, informator na wrzesień 2006. Ze zbiorów WBP w Olsztynie.

Irena Telesz (w środku) jako Greta w sztuce Prezydentki
Źródło: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, repertuar na wrzesień, październik 1999. Ze zbiorów WBP w Olsztynie.

Fot. Agencja W. Impact.
Irena Telesz na planie serialu Miłość nad Rozlewiskiem
Źródło: www.swiatseriali.pl

Irena Telesz z Andrzejem Cieślakiem na Stadionie Leśnym w Olsztynie, 10 sierpnia 2014 r.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

(1940- ) – aktorka Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, felietonistka

Biografia

Irena Telesz urodziła się 10 sierpnia 1940 r. w Podrośli koło Wołkowyska. W 1958 r. ukończyła Państwowe Liceum Pedagogiczne w Gdańsku. W 1966 r. złożyła egzamin aktorski. Obecnie mieszka i pracuje w Olsztynie. Prywatnie żona Stefana Burczyka (aktor) i matka Pawła Burczyka (aktor).

Działalność artystyczna

Na scenie debiutowała w Teatrze Rapsodycznym Gdańsku rolą Kirze w Odysei Homera. W latach 1966-1969 kontynuowała zawód aktorski, jednakże bez stałego miejsca występowania. W latach 1969-1975 pracowała w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu. Od 1975 r. znajduje się w zespole Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W Studium przy Teatrze Jaracza kształci przyszłych adeptów sztuki aktorskiej wykładając „sceny prozą”. Jest także autorką felietonów, publikowanych na łamach „Olsztyniaka”.

Działalność publiczna

W latach 1959–1981 była członkinią PZPR. W latach 70. przez rok zasiadała w radzie narodowej w Grudziądzu. W 1980 współtworzyła olsztyńskie struktury „Solidarności”, była m.in. delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego zajmowała się kolportażem wydawnictw drugiego obiegu i organizacją pomocy internowanym. W 1984 z przyczyn politycznych została zwolniona z pracy w teatrze, przez kolejne pięć lat pracowała m.in. w gospodarstwie rolnym.

Pod koniec lat 80. przewodniczyła komisji kultury przy Komitecie Obywatelskim. Później była członkinią Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W wyborach w 2010 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskała mandat radnej sejmiku warmińsko-mazurskiego.

W 2015 r. objęła mandat radnej sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego po Annie Wasilewskiej, która uzyskała w Wyborach Parlamentarnych mandat poselski.

Role teatralne

W jej dorobku aktorskim znajdują się m.in. role:

• Olga – Trzy siostry Antoniego Czechowa
• Eurydyka – Antygona Sofoklesa
• Eleonora – Tango Stanisława Mrożka
• Gertruda – Hamlet Williama Szekspira
• Matka – Pułapka Tadeusza Różewicza
• Pierrette – Osiem kobiet Roberta Thomasa
• Matka – Balladyna Juliusza Słowackiego
• Bice – Dziś wieczór arszenik Carlo Terrona
• Greta – Prezydentki Wernera Schwaba
• Magdalena – Dom Bernardy Alba F.G. Lorki
• Hekate, Lady Makbet – Makbet Williama Szekspira
• Panna Furnival – Czarna komedia Petera Shaffera
• Maria – Największa świętość Iona Druce
• Pani Cowper – Z rączki do rączki Michaela Cooney’a
• Maryjohnny Rafferty – Czaszka z Connemary Martina McDonagha
• Wilnianka – Baby pruskie Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej
• Hipolita – Sen nocy letniej Williama Szekspira
• Siri von Essen-Strindberg – Noc trybad Enquist Per Olov
• Helena Modrzejewska – Pani Helena Kazimierza Brauna
• Maria Wojnicka – Wujaszek Wania Antoniego Czechowa
• Olga Knipper Czechow – Bułhakow Macieja Wojtyszki
• Pani Bouvier – Napis Gerarda Sibleyrasa
• Jonaszowa – Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki
• Wdowa – Ich czworo Gabrieli Zapolskiej
• Mag – Królowa piękności z Leenane Martina McDonagha
• Julia Tesman - Hedda Gabler Henrik Ibsen
• Katarzyna Blum - Utracona cześć Katarzyny Blum Heinrich Böll

Role filmowe

• Jaglina, żona sołtysa – W słońcu i w deszczu (serial, 1979)
• Sprzątaczka – Czwartki ubogich (1981)
• Dyrektorka domu dziecka – Świąteczna przygoda (2000)
• Róża, matka proboszcza – Dom nad rozlewiskiem (serial, 2009)
• Róża, matka proboszcza – Miłość nad rozlewiskiem(serial 2010)

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda na XXIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, za rolę Jonaszowej w przedstawieniu Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (1981)
• Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Pani Smith w przedstawieniu Łysa śpiewaczka Eugene'a Ionesco (1994)
• Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę drugoplanową Matki w Balladynie Juliusza Słowackiego (1995)
• Nagroda prezydenta Olsztyna za całokształt pracy twórczej oraz pracę na rzecz upowszechniania kultury (2001)
• Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Mag w spektaklu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2003)
• Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2003)
• Nagroda na V Ogólnoukraińskim Festiwalu Tarnopolskie Wieczory Teatralne (Ukraina), za rolę Mag w przedstawieniu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2004)
• Nagroda Prezydenta Olsztyna „Statuetka Świętego Jakuba” (2007)
• Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę w przedstawieniu Utracona cześć Katarzyny Blum (2009)
• Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2010)
• Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2016)
• Honorowy Obywatel Olsztyna (2020)

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (2005)

Bibliografia

1. ad: Dwie nagrody / ad // „Gazeta Olsztyńska” - 2001, nr 59, s. 7.
2. Portrety. Irena Telesz: jubileusz 40-lecia pracy scenicznej Ireny Telesz , materiał zamieszczony na stronie internetowej www.teatry.art.pl
3. Mierzyńska, Elżbieta: Twarze miasta : rozmowy reporterów „Gazety Olsztyńskiej” / Elżbieta Mierzyńska, Sebastian Mierzyński. – Olsztyn : „Edytor”, 2003. - S. 79-82.

Zobacz też

• Strona internetowa Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie www.teatr.olsztyn.pl
• Strona internetowa e-teatr www.e-teatr.pl