Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[ | + | [[image:kosciol serca.jpg|thumb|right|350px|Fot. Mieczysław Kalski]] |
| − | + | [[image:kosciol serca2.jpg|thumb|right|350px|Fot. Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | [[image:kosciol serca3.jpg|thumb|right|350px|Fot. Mieczysław Kalski]] | |
| − | + | (1901-1903) – największa i najwyższa świątynia w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]], uznawana za jeden z najpiękniejszych przykładów neogotyku w północno-wschodniej Polsce | |
==Historia <br> == | ==Historia <br> == | ||
| − | Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie zbudowano w latach 1901-1903 według projektu | + | Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie zbudowano w latach 1901-1903 według projektu [[Friedrich Heitmann|Friedricha Heitmanna]] z Królewca, autora wielu świątyń na tym terenie. Wznoszono go w dużej części ze składek polskojęzycznych Warmiaków, kwestowała na ten cel „Gazeta Olsztyńska”. Kamień węgielny poświęcił 3 października 1901 roku biskup [[ewim:Andrzej Thiel|Andrzej Thiel]], konsekracji dokonał 19 października 1903 roku biskup [[ewim:Edward Hermann|Edward Hermann]]. Otwarcie kościoła uświetniło obchody 550-lecia miasta Olsztyna. |
W czasie II wojny światowej spalona została cała plebania i zniszczony dom parafialny. W kościele uszkodzone zostały okna, organy i dach. Skradziono dwa dzwony. | W czasie II wojny światowej spalona została cała plebania i zniszczony dom parafialny. W kościele uszkodzone zostały okna, organy i dach. Skradziono dwa dzwony. | ||
| − | W 1945 r. tuż po wojnie, ówczesny proboszcz A.Wardecki podjął się remontu świątyni. Odbudowano plebanię, w 1949 roku odrestaurowano wieże i dach. W kolejnych latach odmalowano prezbiterium, zmieniono oświetlenie. W 1957 roku, według projektu Koła Studentów z Gdańska, pracującego pod kierunkiem profesora Biszewskiego, urządzona została Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej. Pomalowano nawy boczne kościoła. W latach 1973- 1976 trwały prace zabezpieczające krzyż na głównej wieży. | + | W 1945 r. tuż po wojnie, ówczesny proboszcz A. Wardecki podjął się remontu świątyni. Odbudowano plebanię, w 1949 roku odrestaurowano wieże i dach. W kolejnych latach odmalowano prezbiterium, zmieniono oświetlenie. W 1957 roku, według projektu Koła Studentów z Gdańska, pracującego pod kierunkiem profesora Biszewskiego, urządzona została Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej. Pomalowano nawy boczne kościoła. W latach 1973- 1976 trwały prace zabezpieczające krzyż na głównej wieży. |
| + | Kościół jest siedzibą [[ewim:Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie|parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]. | ||
==Architektura <br> == | ==Architektura <br> == | ||
| − | |||
| − | Kościół neogotycki, orientowany, murowany z czerwonej cegły, osadzony na kamiennej podmurówce z elementami zdobiącymi z zielono- glazurowej cegły i płytek. Dach pokrywają holenderskie dachówki, a wieże - łupki | + | Kościół neogotycki, orientowany, murowany z czerwonej cegły, osadzony na kamiennej podmurówce z elementami zdobiącymi z zielono- glazurowej cegły i płytek. Dach pokrywają holenderskie dachówki, a wieże - łupki. |
| − | Świątynia jest sześcioprzęsłową halą z wydzielonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie analogiczne wieże. Fasada zachodnia jest jednowieżowa. Wysokość głównej wieży wynosi 82,5 m ( o dwa metry więcej od wieży kościoła Mariackiego w Krakowie), dwóch pozostałych - 47 m. | + | Świątynia jest sześcioprzęsłową halą z wydzielonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie analogiczne wieże. Fasada zachodnia jest jednowieżowa. Wysokość głównej wieży wynosi 82,5 m (o dwa metry więcej od wieży kościoła Mariackiego w Krakowie), dwóch pozostałych - 47 m. |
| − | Portal kościoła zdobi mozaika wykonana w 1908 r., autorstwa P. Gostka , przedstawiająca Chrystusa jako Króla na złotym tle, między symbolami czterech Ewangelistów, oraz literami alfa i omega. Sylwetkę Jezusa otacza napis w języku łacińskim: " Pone me ut signaculum super cor tuum", co oznacza: "Połóż mnie jako pieczęć na sercu swoim". | + | Portal kościoła zdobi mozaika wykonana w 1908 r., autorstwa P. Gostka , przedstawiająca Chrystusa jako Króla na złotym tle, między symbolami czterech Ewangelistów, oraz literami alfa i omega. Sylwetkę Jezusa otacza napis w języku łacińskim: "Pone me ut signaculum super cor tuum", co oznacza: "Połóż mnie jako pieczęć na sercu swoim". |
| − | Na skwerze przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi figura Chrystusa trzymającego kulę ziemską - najstarszy pomnik Olsztyna,pochodzący z 1737 roku. | + | Na skwerze przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi [[Statua Chrystusa trzymającego kulę ziemską w Olsztynie|figura Chrystusa]] trzymającego kulę ziemską - najstarszy pomnik Olsztyna,pochodzący z 1737 roku. Figurę fundowali mieszkańcy Olsztyna dla upamiętnienia epidemii dżumy,która na początku XVIII wieku zdziesiątkowała Olsztyn. |
| − | Figurę fundowali mieszkańcy Olsztyna dla upamiętnienia epidemii dżumy,która na początku XVIII wieku zdziesiątkowała Olsztyn. | ||
==Wnętrze <br> == | ==Wnętrze <br> == | ||
| − | + | Wystrój wnętrza jest neogotycki, jednolity. Sklepienie nawy głównej spoczywa na dziesięciu ceglanych filarach. Sklepienia w nawie głównej są gwiaździste, w nawach bocznych trójdzielne, natomiast w prezbiterium kryształowe; oparte na 10 granitowych słupach /10,20m/. Długość kościoła wynosi 60 m, szerokość 18 m, wysokość bez wież 18,20m. Długość prezbiterium 13m, a szerokość 9 m. | |
| − | |||
| − | Wystrój | ||
W nawie głównej znajduje się ołtarz główny w kształcie tryptyku szafiastego, polichromowany i rzeźbiony. Rzeźby wykonał H. Hartmann, polichromię zaś J.Grewe z Wiedenbrűck w Westfalii. On też jest autorem kościelnej ambony. Ołtarz powstał w 1911 r., pochodzi z warsztatu firmy braci Bűscher. | W nawie głównej znajduje się ołtarz główny w kształcie tryptyku szafiastego, polichromowany i rzeźbiony. Rzeźby wykonał H. Hartmann, polichromię zaś J.Grewe z Wiedenbrűck w Westfalii. On też jest autorem kościelnej ambony. Ołtarz powstał w 1911 r., pochodzi z warsztatu firmy braci Bűscher. | ||
| Linia 35: | Linia 32: | ||
Do cennych zabytków zaliczyć trzeba neogotycką chrzcielnicę wykonaną z drewna rzeźbionego w formie kielicha oraz dwa konfesjonały neogotyckie z 1915 roku. | Do cennych zabytków zaliczyć trzeba neogotycką chrzcielnicę wykonaną z drewna rzeźbionego w formie kielicha oraz dwa konfesjonały neogotyckie z 1915 roku. | ||
| − | Do naw bocznych świątyni przylegają dwie | + | Do naw bocznych świątyni przylegają dwie kaplice: od północy – Kaplica pod wezwaniem Matki Bożej, od południa Kaplica św. Józefa. W Kaplicy Chrzcielnej widnieją postacie św. Franciszka i św. Notryburgii. |
Na uwagę zasługują także piękne witraże pochodzące z 1903 r. wykonane przez Roberta Sieberta z Królewca. W witrażach po lewej stronie, umieszczone są wizerunki ojców | Na uwagę zasługują także piękne witraże pochodzące z 1903 r. wykonane przez Roberta Sieberta z Królewca. W witrażach po lewej stronie, umieszczone są wizerunki ojców | ||
| Linia 41: | Linia 38: | ||
== Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II <br> == | == Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II <br> == | ||
| − | [[Image: | + | [[Image:ksj.jpg|thumb|right|290px|<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Herz-Jesu-Kirche_Allenstein.jpg Commons Wikimedia]]] |
| − | + | Od 1972 roku do 2013 administratorem parafii był ks. prałat [[Julian Żołnierkiewicz]] (zmarł 25 października 2013 r.). Dekretem z dnia 20 września 1979 roku Biskup Warmiński dr [[ewim:Józef Glemp|Józef Glemp]] powołał do życia Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II - Studium Teologii dla Świeckich, działający przy parafii. | |
| − | Od 1972 roku do | ||
Instytut służy ewangelizacji przez apostolat wiedzy i kultury religijnej oraz życia wewnętrznego. Ważną formą działalności są wernisaże prac plastycznych i spotkania autorskie z poetami i pisarzami. W pomieszczeniach Instytutu, pełniących także funkcje galerii swoje prace wystawiają profesjonaliści, ale także artyści amatorzy z Olsztyna i regionu, osoby niepełnosprawne. | Instytut służy ewangelizacji przez apostolat wiedzy i kultury religijnej oraz życia wewnętrznego. Ważną formą działalności są wernisaże prac plastycznych i spotkania autorskie z poetami i pisarzami. W pomieszczeniach Instytutu, pełniących także funkcje galerii swoje prace wystawiają profesjonaliści, ale także artyści amatorzy z Olsztyna i regionu, osoby niepełnosprawne. | ||
| Linia 49: | Linia 45: | ||
W IKCh odbywają się konferencje naukowe i popularno-naukowe, sympozja papieskie i ekumeniczne. Instytut jest organizatorem Warmińskich Dni Duszpasterskich. Dotychczas wydano kilka pozycji książkowych, których treść stanowią materiały Warmińskich Dni Duszpasterskich. W ciągu roku ukazują się dwa numery periodyku naukowego "Zeszyty Teologiczne". | W IKCh odbywają się konferencje naukowe i popularno-naukowe, sympozja papieskie i ekumeniczne. Instytut jest organizatorem Warmińskich Dni Duszpasterskich. Dotychczas wydano kilka pozycji książkowych, których treść stanowią materiały Warmińskich Dni Duszpasterskich. W ciągu roku ukazują się dwa numery periodyku naukowego "Zeszyty Teologiczne". | ||
| − | Kościół Serca Jezusowego w latach 80-tych był świątynią ruchu „Solidarności”. 13 kwietnia 1988 r. został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków województwa olsztyńskiego. W roku 2003 obchodził swój stuletni jubileusz. W tym czasie do parafii powróciła odrestaurowana figura Jezusa Chrystusa z krzyża misyjnego. 19 października odbyła się główna uroczystość, w czasie której odsłonięto tablice upamiętniające 100-lecie świątyni, jej budowniczego i proboszczów. | + | Kościół Serca Jezusowego w latach 80-tych był świątynią ruchu [[ewim:NSZZ Solidarność na Warmii i Mazurach|„Solidarności”]]. 13 kwietnia 1988 r. został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków województwa olsztyńskiego. W roku 2003 obchodził swój stuletni jubileusz. W tym czasie do parafii powróciła odrestaurowana figura Jezusa Chrystusa z krzyża misyjnego. 19 października odbyła się główna uroczystość, w czasie której odsłonięto tablice upamiętniające 100-lecie świątyni, jej budowniczego i proboszczów. |
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kościół garnizonowy pw. Matki Bożej Królowej Polski w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kościół ewangelicko-augsburski pw. Chrystusa Zbawiciela w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kościół pw. Chrystusa Króla i św. Franciszka w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Józefa w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Friedrich Heitmann]] | ||
| + | *[[ewim:Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie|Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kaplica przy Szpitalu Mariackim w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kaplica Jerozolimska pw. Krzyża Świętego w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kaplica pw. św. Jana Nepomucena w Olsztynie]] | ||
| + | *[[Kaplica pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Jarotach]] | ||
== Multimedia<br> == | == Multimedia<br> == | ||
| − | <youtube> | + | <youtube>h1dTMEbJz8w</youtube> |
==Bibliografia<br> == | ==Bibliografia<br> == | ||
| Linia 63: | Linia 73: | ||
6.http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl<br> | 6.http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl<br> | ||
| − | + | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Kościoły i kaplice]] |
| − | + | ||
| − | + | [[Category: Olsztyn]] | |
| − | [[Category: Olsztyn | + | [[Category: 1801-1918]] |
| − | [[Category: | ||
Aktualna wersja na dzień 10:26, 19 cze 2015
(1901-1903) – największa i najwyższa świątynia w Olsztynie, uznawana za jeden z najpiękniejszych przykładów neogotyku w północno-wschodniej Polsce
Spis treści
Historia
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie zbudowano w latach 1901-1903 według projektu Friedricha Heitmanna z Królewca, autora wielu świątyń na tym terenie. Wznoszono go w dużej części ze składek polskojęzycznych Warmiaków, kwestowała na ten cel „Gazeta Olsztyńska”. Kamień węgielny poświęcił 3 października 1901 roku biskup Andrzej Thiel, konsekracji dokonał 19 października 1903 roku biskup Edward Hermann. Otwarcie kościoła uświetniło obchody 550-lecia miasta Olsztyna.
W czasie II wojny światowej spalona została cała plebania i zniszczony dom parafialny. W kościele uszkodzone zostały okna, organy i dach. Skradziono dwa dzwony.
W 1945 r. tuż po wojnie, ówczesny proboszcz A. Wardecki podjął się remontu świątyni. Odbudowano plebanię, w 1949 roku odrestaurowano wieże i dach. W kolejnych latach odmalowano prezbiterium, zmieniono oświetlenie. W 1957 roku, według projektu Koła Studentów z Gdańska, pracującego pod kierunkiem profesora Biszewskiego, urządzona została Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej. Pomalowano nawy boczne kościoła. W latach 1973- 1976 trwały prace zabezpieczające krzyż na głównej wieży. Kościół jest siedzibą parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie.
Architektura
Kościół neogotycki, orientowany, murowany z czerwonej cegły, osadzony na kamiennej podmurówce z elementami zdobiącymi z zielono- glazurowej cegły i płytek. Dach pokrywają holenderskie dachówki, a wieże - łupki.
Świątynia jest sześcioprzęsłową halą z wydzielonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie analogiczne wieże. Fasada zachodnia jest jednowieżowa. Wysokość głównej wieży wynosi 82,5 m (o dwa metry więcej od wieży kościoła Mariackiego w Krakowie), dwóch pozostałych - 47 m.
Portal kościoła zdobi mozaika wykonana w 1908 r., autorstwa P. Gostka , przedstawiająca Chrystusa jako Króla na złotym tle, między symbolami czterech Ewangelistów, oraz literami alfa i omega. Sylwetkę Jezusa otacza napis w języku łacińskim: "Pone me ut signaculum super cor tuum", co oznacza: "Połóż mnie jako pieczęć na sercu swoim".
Na skwerze przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi figura Chrystusa trzymającego kulę ziemską - najstarszy pomnik Olsztyna,pochodzący z 1737 roku. Figurę fundowali mieszkańcy Olsztyna dla upamiętnienia epidemii dżumy,która na początku XVIII wieku zdziesiątkowała Olsztyn.
Wnętrze
Wystrój wnętrza jest neogotycki, jednolity. Sklepienie nawy głównej spoczywa na dziesięciu ceglanych filarach. Sklepienia w nawie głównej są gwiaździste, w nawach bocznych trójdzielne, natomiast w prezbiterium kryształowe; oparte na 10 granitowych słupach /10,20m/. Długość kościoła wynosi 60 m, szerokość 18 m, wysokość bez wież 18,20m. Długość prezbiterium 13m, a szerokość 9 m.
W nawie głównej znajduje się ołtarz główny w kształcie tryptyku szafiastego, polichromowany i rzeźbiony. Rzeźby wykonał H. Hartmann, polichromię zaś J.Grewe z Wiedenbrűck w Westfalii. On też jest autorem kościelnej ambony. Ołtarz powstał w 1911 r., pochodzi z warsztatu firmy braci Bűscher.
Do ciekawszych zabytków ruchomych znajdujących się w kościele należą: ołtarze boczne oraz neogotycka ambona - przedstawiająca scenę pobytu 12-letniego Jezusa w świątyni, Jezusa nauczającego na dziedzińcu oraz Kazanie na Górze i rozmowę Jezusa z Samarytanką.
Do cennych zabytków zaliczyć trzeba neogotycką chrzcielnicę wykonaną z drewna rzeźbionego w formie kielicha oraz dwa konfesjonały neogotyckie z 1915 roku.
Do naw bocznych świątyni przylegają dwie kaplice: od północy – Kaplica pod wezwaniem Matki Bożej, od południa Kaplica św. Józefa. W Kaplicy Chrzcielnej widnieją postacie św. Franciszka i św. Notryburgii.
Na uwagę zasługują także piękne witraże pochodzące z 1903 r. wykonane przez Roberta Sieberta z Królewca. W witrażach po lewej stronie, umieszczone są wizerunki ojców Kościoła zachodniego, po prawej stronie natomiast proroków Starego Testamentu. W kaplicy św. Józefa witraże przedstawiają ucieczkę Świętej Rodziny do Egiptu oraz śmierć św. Józefa. Okna na chórze ukazują narzędzia męki Pańskiej i symbole sakramentu ołtarza, czyli : kielich, hostię, pelikana i baranka.
Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II
Od 1972 roku do 2013 administratorem parafii był ks. prałat Julian Żołnierkiewicz (zmarł 25 października 2013 r.). Dekretem z dnia 20 września 1979 roku Biskup Warmiński dr Józef Glemp powołał do życia Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II - Studium Teologii dla Świeckich, działający przy parafii.
Instytut służy ewangelizacji przez apostolat wiedzy i kultury religijnej oraz życia wewnętrznego. Ważną formą działalności są wernisaże prac plastycznych i spotkania autorskie z poetami i pisarzami. W pomieszczeniach Instytutu, pełniących także funkcje galerii swoje prace wystawiają profesjonaliści, ale także artyści amatorzy z Olsztyna i regionu, osoby niepełnosprawne.
W IKCh odbywają się konferencje naukowe i popularno-naukowe, sympozja papieskie i ekumeniczne. Instytut jest organizatorem Warmińskich Dni Duszpasterskich. Dotychczas wydano kilka pozycji książkowych, których treść stanowią materiały Warmińskich Dni Duszpasterskich. W ciągu roku ukazują się dwa numery periodyku naukowego "Zeszyty Teologiczne".
Kościół Serca Jezusowego w latach 80-tych był świątynią ruchu „Solidarności”. 13 kwietnia 1988 r. został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków województwa olsztyńskiego. W roku 2003 obchodził swój stuletni jubileusz. W tym czasie do parafii powróciła odrestaurowana figura Jezusa Chrystusa z krzyża misyjnego. 19 października odbyła się główna uroczystość, w czasie której odsłonięto tablice upamiętniające 100-lecie świątyni, jej budowniczego i proboszczów.
Zobacz też
- Kościół pw. Świętego Krzyża w Olsztynie
- Kościół garnizonowy pw. Matki Bożej Królowej Polski w Olsztynie
- Kościół ewangelicko-augsburski pw. Chrystusa Zbawiciela w Olsztynie
- Kościół pw. Chrystusa Króla i św. Franciszka w Olsztynie
- Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie
- Kościół pw. św. Józefa w Olsztynie
- Friedrich Heitmann
- Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie
- Kaplica przy Szpitalu Mariackim w Olsztynie
- Kaplica Jerozolimska pw. Krzyża Świętego w Olsztynie
- Kaplica pw. św. Jana Nepomucena w Olsztynie
- Kaplica pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Jarotach
Multimedia
Bibliografia
1.Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, Tom I Święta Warmia,praca zbiorowa pod red.ks.Bronisława Magdziarza, Olsztyn 1999.
2.J.Obłąk, Historia diecezji warmińskiej, Olsztyn 1959.
3.K.Wróblewska, Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku,Olsztyn,1978.
4.J.Obłąk, Historia diecezji warmińskiej,Olsztyn 1959.
5.http://pl.wikipedia.org/
6.http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl
