Kościół garnizonowy pw. Matki Bożej Królowej Polski w Olsztynie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.
Fot. A. Romulewicz. 2013 rok.
Fot 2009 rok.
Źródło: Dokumenty życia społecznego WBP w Olsztynie.
Fot 2009 rok.
Źródło: Dokumenty życia społecznego WBP w Olsztynie.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XX wieku.

Lokalizacja

Kościół wybudowano na terenie Olsztyna, na zachód od zamku, nad jarem rzeki Łyny. Obecnie znajduje się przy ul. Marii Konopnickiej.

Historia

Na początku XX wieku Olsztyn był nie tylko prężnie rozwijającym się ośrodkiem miejskim, ale stopniowo stawał się też miastem garnizonowym. W owym czasie w mieście istniały trzy kościoły katolickie i tylko jeden ewangelicki. Tymczasem znaczna liczba żołnierzy stacjonujących w olsztyńskich koszarach była wyznania ewangelickiego. Koniecznością stała się więc budowa nowej świątyni. Pod jej budowę wojsko oddało część placu ćwiczeń koszar piechoty znajdujących się przy obecnej ul. Kromera. Zlecenie na projekt nowej świątyni otrzymał architekt z Berlina Ludwik Dihm. Gotowe plany budowy przedstawił w 1909 r. Kamień węgielny wmurowano 4 maja 1913 r. Prace budowlane wykonali Arthur Pfeiffer i firma Johanna Rhodego z Olsztyna. Kościół oddano do użytku 4 lipca 1915 r. Pierwotnym właścicielem świątyni było ewangelicko-augsburskie duszpasterstwo wojskowe. Po II wojnie światowej przejęło go katolickie duszpasterstwo Wojska Polskiego. W dniu 16 grudnia 1945 r. świątynię poświęcił ks. Teodor Bensch, administrator apostolski diecezji warmińskiej. Wówczas też nadano jej tytuł Matki Bożej Królowej Polski.

Opis

Charakterystyczną cechą budowli jest dwuszpicowa wieża, o wysokości 58 m. Pierwotnie pokryta była łupkiem, który po 1945 roku zastąpiono blachą miedzianą. Kościół posiada trzy nawy, transept oraz wyodrębnione prezbiterium, w którym przedstawiono postaci dwunastu apostołów. W nawie głównej wykonano sklepienia kolebkowe, natomiast w bocznych – krzyżowe, a w prezbiterium – gwiaździste. Kościół początkowo posiadał trzy balkony, dwa boczne zlikwidowano po II wojnie światowej. Do kościoła dobudowana jest zakrystia – w formie oddzielnego, niskiego budynku dostawionego do tylnej ściany prezbiterium.

Wyposażenie

Na balkonie środkowych (nad głównym wejściem) znajdują się organy wykonane w fabryce Witteka z Elbląga. Na balustradzie organowej przed 1945 rokiem znajdowały się herby Prus Wschodnich i Olsztyna, obecnie umieszczono obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa z napisem „Jezu, ufam Tobieę, a po bokach wizerunki papieży XX wieku; z lewej strony Piusa X, Piusa XI i Jana XXIII, a po prawej – Piusa XII, Benedykta XV i Leona XIII. W prezbiterium, nad ołtarzem głównym, wznosi się krzyż (wysoki 2,5 m) z figurą Chrystusa. Pod nim znajduje się płaskorzeźba Ostatniej Wieczerzy, autorstwa rzeźbiarza Hugo Burgera z Berlina. Większość wyposażenia kościoła pochodzi z lat powojennych. W prezbiterium umieszczono obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Wstawiono też dwa ołtarze boczne. Po lewej stronie w ołtarzu znajduje się obraz Matki Bożej Ostrobramskiej, a nad nim na ścianie malowidła św. Wojciecha, św. Jadwigi i króla Władysława Jagiełły; po prawej – obraz św. Antoniego. Tematyka polichromii, wykonanych na ścianach bocznych, nawiązuje do Chrztu Polski, zwycięstwa pod Grunwaldem i udziału żołnierzy polskich w II wojnie światowej. Wykonali ją w 1958 r. malarze olsztyńscy Eugeniusz Kochanowski i Czesław Machnicki.[1]

Ciekawostki

  • W 1923 r. przed kościołem ustawiono dwa pomniki poświęcone pamięci żołnierzy olsztyńskich regimentów poległych w I wojnie światowej. Umieszczono je po obu stronach prowadzących do świątyni monumentalnych schodów. Po lewej stronie znajdował się pomnik upamiętniający żołnierzy 146 pułku piechoty, natomiast po prawej 73 pułku artylerii polowej.

Multimedia

Bibliografia

  1. Bętkowski, Rafał: Olsztyn jakiego nie znacie: obraz miasta na dawnej pocztówce / Rafał Bętkowski. – Olsztyn : Edytor Wers, 2003. – S. 153.
  2. Kopiczko, Andrzej: Kościoły i kaplice w Olsztynie / Andrzej Kopiczko. - Olsztyn : AD REM, 2000. – S. 128-131.
  3. Rzempołuch, Andrzej: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953: od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Urząd Miasta ; Remix, 2005. – S. 125-127.
  4. Ulatowska, Urszula: Zabytkowe kościoły w Olsztynie / Urszula Ulatowska // „Renowacje i Zabytki”. – 2013, nr 4, s. 78.

Zobacz też


Przypisy

  1. ↑ A. Kopiczko, Kościoły i kaplice w Olsztynie, Olsztyn 2000, s. 129-131.

Linki

  • Bobrowicz, Andrzej: Kościół Garnizonowy p.w. Matki Bożej Królowej Polski, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.atrakcje.olsztyn.pl [dostęp 23 września 2013 r.]
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Kościół_garnizonowy_pw._Matki_Bożej_Królowej_Polski_w_Olsztynie&oldid=74291”