Olsztyński Teatr Lalek: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:
 
[[Image:otl_logo1.jpg|thumb|right|300px|Logo teatru]]
 
[[Image:otl_logo1.jpg|thumb|right|300px|Logo teatru]]
 
[[Image:otl_siedzi.jpg|thumb|right|300px|Siedziba teatru<br>Źródło: [http://byway.pl/details.aspx?guid=93daf3a7-f6de-43b6-8117-de5e0e0b63fe byway.pl] ]]
 
[[Image:otl_siedzi.jpg|thumb|right|300px|Siedziba teatru<br>Źródło: [http://byway.pl/details.aspx?guid=93daf3a7-f6de-43b6-8117-de5e0e0b63fe byway.pl] ]]
 +
[[Image:otl_publi1.jpg|thumb|right|300px|Publikacja jubileuszowa (1981)<br>Źródło: zbiory WBP w Olsztynie]]
 +
[[Image:otl_publi2.jpg|thumb|right|300px|Publikacja jubileuszowa (2003)<br>Źródło: zbiory WBP w Olsztynie]]
 +
[[Image:Tlc.jpg|thumb|right|300px|Rzeźby przed wejściem do Teatru zostały wykonane przez [[Jacek Walewski|Jacka Walewskiego]] w latach 2002-2004.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 +
[[Image:Tlalek.jpg|thumb|right|200px|Plakat Olsztyńskiego Tygodnia Teatrów Lalkowych 2014<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
 +
 
Teatr lalek działający od 1953 r.
 
Teatr lalek działający od 1953 r.
  
 
==Siedziba==
 
==Siedziba==
−
Olsztyn, ul. Głowackiego 17
+
[[ewim:Olsztyn|Olsztyn]], ul. Głowackiego 17
  
 
==Dyrekcja==
 
==Dyrekcja==
−
*Dyrektor naczelny i artystyczny – [[Zbigniew Głowacki]]
+
*Dyrektor naczelny i artystyczny – [[Tomasz Kaczorowski]]
−
*Zastępca dyrektora – [[Leokadia Iwanowska]]
+
*Zastępca dyrektora – [[Anna Ratkowska]]
−
*Kierownik literacki – [[Małgorzata Pietrzak]]
+
*Kierownik literacki – [[Marta Małgorzata Kwapisz]]
  
 
==Historia==
 
==Historia==
 
Po zakończeniu II wojny światowej na terenie Warmii i Mazur działały tylko amatorskie sceny lalkarskie. Próby stworzenia ruchu profesjonalnego zapoczątkowały w pierwszych latach powojennych organizowane przez [[Stanisław Iłowski|Stanisława Iłowskiego]] kursy lalkierskie. W jednym z nich wzięła udział grupa amatorów, z których wyłonili się przyszli aktorzy „Czerwonego Kapturka”.
 
Po zakończeniu II wojny światowej na terenie Warmii i Mazur działały tylko amatorskie sceny lalkarskie. Próby stworzenia ruchu profesjonalnego zapoczątkowały w pierwszych latach powojennych organizowane przez [[Stanisław Iłowski|Stanisława Iłowskiego]] kursy lalkierskie. W jednym z nich wzięła udział grupa amatorów, z których wyłonili się przyszli aktorzy „Czerwonego Kapturka”.
 
<br>13 listopada 1953 r. z inicjatywy [[Mieczysław Czerwiński|Mieczysława Czerwińskiego]] (kierownika literackiego [[Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie|Teatru im. Stefana Jaracza]]) grono działaczy, artystów i dziennikarzy założyło Stowarzyszenie Teatru Kukiełkowego Ziemi Warmińsko-Mazurskiej „Czerwony Kapturek”. Wśród założycieli byli: [[Janina Zakrzyńska]] (aktorka z [[Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie|Teatru im. Stefana Jaracza]]), scenograf [[Józef Zboromirski]], [[Jan Klecha]] i [[Franciszek Kurzynoga]]. Kierownikiem artystycznym, a potem dyrektorem został [[Mieczysław Czerwiński]]. Pierwsza premiera Teatru „Czerwony Kapturek” odbyła się 31 stycznia 1954 r. Zaprezentowano sztukę autorstwa [[Mieczysław Czerwiński|Mieczysława Czerwińskiego]] i [[Janina Zakrzyńska|Janiny Zakrzyńskiej]] pt. ''Piękna to była przygoda''. W widowisku wystąpili: [[Barbara Banaszkówna]], [[Melania Banaszkówna]], [[Zofia Konstantynowicz]], [[Cecylia Nowacka]], [[Irena Ostrowska|Irena]] i [[Jan Ostrowski|Jan Ostrowscy]], [[Danuta Sawicz]], [[Władysława Sutowska]] i [[Zbigniew Zemło]].
 
<br>13 listopada 1953 r. z inicjatywy [[Mieczysław Czerwiński|Mieczysława Czerwińskiego]] (kierownika literackiego [[Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie|Teatru im. Stefana Jaracza]]) grono działaczy, artystów i dziennikarzy założyło Stowarzyszenie Teatru Kukiełkowego Ziemi Warmińsko-Mazurskiej „Czerwony Kapturek”. Wśród założycieli byli: [[Janina Zakrzyńska]] (aktorka z [[Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie|Teatru im. Stefana Jaracza]]), scenograf [[Józef Zboromirski]], [[Jan Klecha]] i [[Franciszek Kurzynoga]]. Kierownikiem artystycznym, a potem dyrektorem został [[Mieczysław Czerwiński]]. Pierwsza premiera Teatru „Czerwony Kapturek” odbyła się 31 stycznia 1954 r. Zaprezentowano sztukę autorstwa [[Mieczysław Czerwiński|Mieczysława Czerwińskiego]] i [[Janina Zakrzyńska|Janiny Zakrzyńskiej]] pt. ''Piękna to była przygoda''. W widowisku wystąpili: [[Barbara Banaszkówna]], [[Melania Banaszkówna]], [[Zofia Konstantynowicz]], [[Cecylia Nowacka]], [[Irena Ostrowska|Irena]] i [[Jan Ostrowski|Jan Ostrowscy]], [[Danuta Sawicz]], [[Władysława Sutowska]] i [[Zbigniew Zemło]].
−
<br>W lipcu 1954 r. Teatr otrzymał budynek przy obecnym placu Bema zwany Belwederkiem z salą na ok. 170 miejsc, w którym do 1988 r. mieściła się jego siedziba. <br>Od 6 października 1986 r. Teatr Lalek „Czerwony Kapturek” zmienia nazwę na Olsztyński Teatr Lalek.
+
 
−
<br>W 1988 r. Olsztyński Teatr Lalek musiał opuścić budynek i przez kilka lat nie miał własnej sceny. Widowiska prezentowano gościnnie w salach klubu NOT, osiedlowych klubów [[Osiedlowy Klub Kultury „Agora” w Olsztynie|„Agora”]] i [[Osiedlowy Klub Kultury „Pawilon” w Olsztynie|„Pawilon”]], w [[Kino „Grunwald” w Olsztynie|kinie „Grunwald”]], w sali Urzędu Wojewódzkiego i [[Wojewódzki Dom Kultury w Olsztynie|Wojewódzkiego Domu Kultury]]. 29 stycznia 1994 r. otwarto nową siedzibą w gmachu byłego Komitetu Miejskiego przy ul. Głowackiego.
+
W lipcu 1954 r. Teatr otrzymał budynek przy obecnym placu Bema zwany Belwederkiem z salą na ok. 170 miejsc, w którym do 1988 r. mieściła się jego siedziba. <br>Od 6 października 1986 r. Teatr Lalek „Czerwony Kapturek” zmienia nazwę na Olsztyński Teatr Lalek.
 +
 
 +
W 1988 r. Olsztyński Teatr Lalek musiał opuścić budynek i przez kilka lat nie miał własnej sceny. Widowiska prezentowano gościnnie w salach klubu NOT, osiedlowych klubów [[Osiedlowy Klub Kultury „Agora” w Olsztynie|„Agora”]] i [[Osiedlowy Klub Kultury „Pawilon” w Olsztynie|„Pawilon”]], w [[Kino „Grunwald” w Olsztynie|kinie „Grunwald”]], w sali Urzędu Wojewódzkiego i [[Wojewódzki Dom Kultury w Olsztynie|Wojewódzkiego Domu Kultury]]. 29 stycznia 1994 r. otwarto nową siedzibą w gmachu byłego Komitetu Miejskiego przy ul. Głowackiego.
 
<br>Założenia artystyczne i repertuar Olsztyńskiego Teatru Lalek zmieniał się z biegiem lat. W czasie dwudziestoletniej dyrekcji [[Jan Zbigniew Wroniszewski|Jana Zbigniewa Wroniszewskiego]] teatr realizował „klasyczną formułę teatru dla dzieci o funkcji społecznej”<ref>Prusiński Tadeusz, Olsztyński Teatr Lalek, w: Olsztyn 1945-2005 , Olsztyn, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006, s. 415.</ref>. Rezygnowano z eksperymentów formalnych, rozwiązań umownych i metaforycznych, które mogłyby zacierać czytelność odbioru sztuki przez małego widza. W repertuarze w tym czasie przeważała współczesna literatura polska. Ponad dwie trzecie przedstawień grano w terenie – teatr obecny był w wielu miejscowościach województwa olsztyńskiego. Po objęciu funkcji dyrektora przez [[Edward Dobraczyński|Edwarda Dobraczyńskiego]] (1981 r.) Olsztyński Teatr Lalek realizuje przedstawienia oparte przede wszystkim na dramaturgii polskiej odwołujące się do polskiej tradycji i kultury. Pojawiały się jednak pierwsze elementy formalne: „gra w żywym planie, operowanie w jednym widowisku różnymi konwencjami i skrótem plastycznym, podkreślanie umowności teatru”<ref>Tamże.</ref>. Tendencja ta była kontynuowana przez kolejnego dyrektora artystycznego – [[Alicja Chodyniecka-Kuberska|Alicję Chodyniecką-Kuberską]], która sięgała do różnorodnych technik lalkarskich i tradycji teatru przedmiotu zbudowanego z prostych, codziennych materiałów oraz dbała o staranną oprawę muzyczną i plastyczną.
 
<br>Założenia artystyczne i repertuar Olsztyńskiego Teatru Lalek zmieniał się z biegiem lat. W czasie dwudziestoletniej dyrekcji [[Jan Zbigniew Wroniszewski|Jana Zbigniewa Wroniszewskiego]] teatr realizował „klasyczną formułę teatru dla dzieci o funkcji społecznej”<ref>Prusiński Tadeusz, Olsztyński Teatr Lalek, w: Olsztyn 1945-2005 , Olsztyn, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006, s. 415.</ref>. Rezygnowano z eksperymentów formalnych, rozwiązań umownych i metaforycznych, które mogłyby zacierać czytelność odbioru sztuki przez małego widza. W repertuarze w tym czasie przeważała współczesna literatura polska. Ponad dwie trzecie przedstawień grano w terenie – teatr obecny był w wielu miejscowościach województwa olsztyńskiego. Po objęciu funkcji dyrektora przez [[Edward Dobraczyński|Edwarda Dobraczyńskiego]] (1981 r.) Olsztyński Teatr Lalek realizuje przedstawienia oparte przede wszystkim na dramaturgii polskiej odwołujące się do polskiej tradycji i kultury. Pojawiały się jednak pierwsze elementy formalne: „gra w żywym planie, operowanie w jednym widowisku różnymi konwencjami i skrótem plastycznym, podkreślanie umowności teatru”<ref>Tamże.</ref>. Tendencja ta była kontynuowana przez kolejnego dyrektora artystycznego – [[Alicja Chodyniecka-Kuberska|Alicję Chodyniecką-Kuberską]], która sięgała do różnorodnych technik lalkarskich i tradycji teatru przedmiotu zbudowanego z prostych, codziennych materiałów oraz dbała o staranną oprawę muzyczną i plastyczną.
−
<br>Teatr Lalek w Olsztynie współpracował ze znanymi reżyserami teatru lalkowego, m.in.: Stefanem Stojakowskim, Januszem Galewiczem, Joanną Piekarską, Andrzejem Rettingerem, Edwardem Dobraczyńskim, Leszkiem Śmigielskich, Janem Zbigniewem Wroniszewskim, Bohdanem Głuszczakiem, Wojciechem Wieczorkiewiczem, Tomaszem Jaworskim, Krzysztofem Rauem, Bogdanem Radkowskim, Stanisławem Ochmańskim. Wspierał i promował młodych reżyserów, m.in. Lubę Zarembińską, [[Alicja Chodyniecka-Kuberska|Alicję Chodyniecką-Kuberską]], Wojciecha Olejnika, [[Zbigniew Głowacki|Zbigniewa Głowackiego]], Bożenę Janik, Marka B. Chodaczyńskiego. Olsztyński Teatr Lalek współpracował również ze znakomitymi scenografami, m.in.: Wiesławem Jurkowski, Leokadią Serafinowicz, Adamem Kilianem, Alim Bunschem, Mieczysławem Antuszewiczem, Jerzym Koleckim, Romualdem Drzewieckim, Andrzejem Łabińcem, Józefem Zboromirskim, Eugeniuszem Kochanowskim.
+
 
−
<br><br>Dyrektorzy i kierownicy artystyczni:
+
Teatr Lalek w Olsztynie współpracował ze znanymi reżyserami teatru lalkowego, m.in.: Stefanem Stojakowskim, Januszem Galewiczem, Joanną Piekarską, Andrzejem Rettingerem, Edwardem Dobraczyńskim, Leszkiem Śmigielskich, Janem Zbigniewem Wroniszewskim, Bohdanem Głuszczakiem, Wojciechem Wieczorkiewiczem, Tomaszem Jaworskim, Krzysztofem Rauem, Bogdanem Radkowskim, Stanisławem Ochmańskim. Wspierał i promował młodych reżyserów, m.in. [[Luba Zarembińska|Lubę Zarembińską]], [[Alicja Chodyniecka-Kuberska|Alicję Chodyniecką-Kuberską]], Wojciecha Olejnika, [[Zbigniew Głowacki|Zbigniewa Głowackiego]], Bożenę Janik, Marka B. Chodaczyńskiego. Olsztyński Teatr Lalek współpracował również ze znakomitymi scenografami, m.in.: Wiesławem Jurkowski, Leokadią Serafinowicz, Adamem Kilianem, Alim Bunschem, Mieczysławem Antuszewiczem, Jerzym Koleckim, Romualdem Drzewieckim, Andrzejem Łabińcem, Józefem Zboromirskim, Eugeniuszem Kochanowskim.
 +
 
 +
Dyrektorzy i kierownicy artystyczni:
 
*[[Mieczysław Czerwiński]] (dyrektor i kierownik artystyczny, 1954-1958)
 
*[[Mieczysław Czerwiński]] (dyrektor i kierownik artystyczny, 1954-1958)
 
*[[Maria Ławińska]] (dyrektor i kierownik artystyczny, 1958-1959)
 
*[[Maria Ławińska]] (dyrektor i kierownik artystyczny, 1958-1959)
Linia 37: Linia 46:
 
*[[Ryszard Poprawski]] (zastępca dyrektora, 1996-2002)
 
*[[Ryszard Poprawski]] (zastępca dyrektora, 1996-2002)
 
*[[Leokadia Iwanowska]] (zastępca dyrektora, 2003-2005)
 
*[[Leokadia Iwanowska]] (zastępca dyrektora, 2003-2005)
 +
*[[Zbigniew Głowacki]] (2005-2015)
 +
*[[Andrzej Bartnikowski]] (2015-2024) <ref>http://kultura.wm.pl/305550,Nowy-dyrektor-Olsztynskiego-Teatru-Lalek-wybrany.html</ref>
 +
*[[Tomasz Kaczorowski]] (2024-) - <ref>https://gazetaolsztynska.pl/1041409,Nowy-dyrektor-Olsztynskiego-Teatru-Lalek.html</ref>
 +
 
Kierownictwo literackie:
 
Kierownictwo literackie:
 
*[[Jan Puget]] (1961-1981, konsultant literacki 1981-1989)
 
*[[Jan Puget]] (1961-1981, konsultant literacki 1981-1989)
Linia 42: Linia 55:
 
*[[Teresa Brzeska Smerek]] (1995-1999)
 
*[[Teresa Brzeska Smerek]] (1995-1999)
 
*[[Elżbieta Lenkiewicz]] (1999-2005)
 
*[[Elżbieta Lenkiewicz]] (1999-2005)
 +
 
Kierownictwo muzyczne:
 
Kierownictwo muzyczne:
 
*[[Andrzej Ciążyński]] (1961-1981)
 
*[[Andrzej Ciążyński]] (1961-1981)
Linia 67: Linia 81:
 
**''Porwanie w Tiutiurlistanie''
 
**''Porwanie w Tiutiurlistanie''
 
*1967 – III Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
 
*1967 – III Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
−
**''Allem Kallem'' – nagroda dla Lecha Gwita za role Padyszacha i Dewa
+
**''Allem Kallem'' – nagroda dla [[Lech Gwit|Lecha Gwita]] za role Padyszacha i Dewa
 
*1972 – I Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
 
*1972 – I Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
−
**''Jak być odważnym'' (''Mały Tygrys Pietrek'') – Wielka Nagroda Widzów, nagroda dla Tomasza Brzezińskiego za role Doktora i Krokodyla
+
**''Jak być odważnym'' (''Mały Tygrys Pietrek'') – Wielka Nagroda Widzów, nagroda dla [[Tomasz Brzeziński|Tomasza Brzezińskiego]] za role Doktora i Krokodyla
 
*1972 – Ogólnopolski Konkurs Solistów Teatru Lalek w Białymstoku (poza konkursem)
 
*1972 – Ogólnopolski Konkurs Solistów Teatru Lalek w Białymstoku (poza konkursem)
 
**''Zwierzęta hrabiego Cagliostro''
 
**''Zwierzęta hrabiego Cagliostro''
 
*1973 – II Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
 
*1973 – II Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
−
**''Ali Baba i 40 rozbójników'' – II nagroda, nagrody dla Edwarda Czuchnowskiego i Stanisława Protza za role Szewca i Kassima oraz dyplom honorowy za osiągnięcie aktorskie dla Tomasza Brzezińskiego (rola Ali Baby)
+
**''Ali Baba i 40 rozbójników'' – II nagroda, nagrody dla [[Edward Czuchnowski|Edwarda Czuchnowskiego]] i [[Stanisław Protz|Stanisława Protza]] za role Szewca i Kassima oraz dyplom honorowy za osiągnięcie aktorskie dla [[Tomasz Brzeziński|Tomasza Brzezińskiego]] (rola Ali Baby)
 
*1975 – III Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
 
*1975 – III Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
 
**''Porwanie w Tiutiurlistanie''
 
**''Porwanie w Tiutiurlistanie''
Linia 79: Linia 93:
 
**''Pierścień i Róża''
 
**''Pierścień i Róża''
 
*1977 – Ogólnopolski Przegląd Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Łodzi
 
*1977 – Ogólnopolski Przegląd Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Łodzi
−
**''Konik Garbusek'' – nagroda dla Leszka Śmigielskiego za rolę Horodniczego oraz dla Bogumiła Pasternaka za muzykę
+
**''Konik Garbusek'' – nagroda dla [[Leszek Śmigielski|Leszka Śmigielskiego]] za rolę Horodniczego oraz dla [[Bogumił Pasternak|Bogumiła Pasternaka]] za muzykę
 
*1978 – VI Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
 
*1978 – VI Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
−
**''Baranki i ospały diabeł'' – dyplom honorowy za scenopis telewizyjny i reżyserię dla Jana Zbigniewa Wroniszewskiego, dyplom honorowy za realizację telewizyjną dla Janusza Stachowicza, nagroda dla Zbigniewa Nowaka za rolę Bulibana
+
**''Baranki i ospały diabeł'' – dyplom honorowy za scenopis telewizyjny i reżyserię dla [[Jan Zbigniew Wroniszewski|Jana Zbigniewa Wroniszewskiego]], dyplom honorowy za realizację telewizyjną dla Janusza Stachowicza, nagroda dla [[Zbigniew Nowak|Zbigniewa Nowaka]] za rolę Bulibana
 
*1979 – IX Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
 
*1979 – IX Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
−
**''Baśń o pięknej Parysadzie'' – III nagroda za widowisko, III nagroda za scenografię (Wiesław Jurkowski), II nagroda za muzykę (Andrzej Bieżan), nagroda dla Urszuli Kucharzewskiej za rolę Parysady
+
**''Baśń o pięknej Parysadzie'' – III nagroda za widowisko, III nagroda za scenografię ([[Wiesław Jurkowski]]), II nagroda za muzykę ([[Andrzej Bieżan]]), nagroda dla [[Urszula Kucharzewska|Urszuli Kucharzewskiej]] za rolę Parysady
 
*1981 – X Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
 
*1981 – X Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
 
**''Betlejem Polskie''
 
**''Betlejem Polskie''
Linia 99: Linia 113:
 
**''Betlejem Polskie''
 
**''Betlejem Polskie''
 
*1989 – Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
 
*1989 – Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
−
**''Tymoteusz wśród ptaków'' – nagrody za reżyserię dla Luby Zarembińskiej, scenografię dla Alicji Chodynieckiej-Kuberskiej, muzykę dla Krzysztofa Dziermy i nagrody aktorskie: dla Dariusza Jakubaszka (za rolę Tymoteusza), dla Jaromira Wroniszewskiego (za rolę Lisa), Jana Piotrowskiego (za rolę Ojca)
+
**''Tymoteusz wśród ptaków'' – nagrody za reżyserię dla [[Luba Zarembińska|Luby Zarembińskiej]], scenografię dla [[Alicja Chodyniecka-Kuberska|Alicji Chodynieckiej-Kuberskiej]], muzykę dla [[Krzysztof Dzierma|Krzysztofa Dziermy]] i nagrody aktorskie: dla [[Dariusz Jakubaszek|Dariusza Jakubaszka]] (za rolę Tymoteusza), dla [[Jaromir Wroniszewski|Jaromira Wroniszewskiego]] (za rolę Lisa), [[Jan Piotrowski|Jana Piotrowskiego]] (za rolę Ojca)
 
*1990 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
 
*1990 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
 
**''Tymoteusz wśród ptaków''
 
**''Tymoteusz wśród ptaków''
Linia 111: Linia 125:
 
**''Słowik''
 
**''Słowik''
 
*1997 – Festiwal Szekspirowski w Gdańsku
 
*1997 – Festiwal Szekspirowski w Gdańsku
−
**''Romeo i Julia. Sceny z Szekspira'' – nagroda dla Bożeny Janik za reżyserię
+
**''Romeo i Julia. Sceny z Szekspira'' – nagroda dla [[Bożena Janik|Bożeny Janik]] za reżyserię
 
*1999 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla dzieci Bananafish w Tallinie
 
*1999 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla dzieci Bananafish w Tallinie
 
**''Czarodziejski koncert'' – nagroda za twórczą pracę zespołu
 
**''Czarodziejski koncert'' – nagroda za twórczą pracę zespołu
Linia 119: Linia 133:
 
**''Dzikie łabędzie'' – nagroda ATEST – Świadectwo Wysokiej Jakości Poziomu Artystycznego
 
**''Dzikie łabędzie'' – nagroda ATEST – Świadectwo Wysokiej Jakości Poziomu Artystycznego
 
*2003 – XXI Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek w Opolu
 
*2003 – XXI Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek w Opolu
−
**''Dzikie łabędzie'' – I nagroda za reżyserię dla Marcina Jarnuszkiewicza, nagrody aktorskie: dla Lecha Gwita (za rolę Najmłodszego), dla Anny Kukułowicz (za rolę Elizy)
+
**''Dzikie łabędzie'' – I nagroda za reżyserię dla [[Marcin Jarnuszkiewicz|Marcina Jarnuszkiewicza]], nagrody aktorskie: dla [[Lech Gwit|Lecha Gwita]] (za rolę Najmłodszego), dla [[Anna Kukułowicz|Anny Kukułowicz]] (za rolę Elizy)
 
*2005 – Festiwal „Brzechwa i inni” w Teatrze „Kubuś” Kielcach
 
*2005 – Festiwal „Brzechwa i inni” w Teatrze „Kubuś” Kielcach
 
**''Historia Calineczki'' – nagroda główna
 
**''Historia Calineczki'' – nagroda główna
 
*2007 – XXIII Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalkowych w Opolu
 
*2007 – XXIII Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalkowych w Opolu
−
**''Igraszki z diabłem'' – nagroda reżyserska dla Petra Nosalka, nagrody aktorskie: dla Anny Kukułowicz (za rolę Królewny Disperandy), dla Adama Hajduczeni (za rolę Pustelnika Scholastyka)
+
**''Igraszki z diabłem'' – nagroda reżyserska dla [[Petr Nosalek|Petra Nosalka]], nagrody aktorskie: dla [[Anna Kukułowicz|Anny Kukułowicz]] (za rolę Królewny Disperandy), dla [[Adam Hajduczeni|Adama Hajduczeni]] (za rolę Pustelnika Scholastyka)
 
*2008 – Festiwal Teatralny w Teatrze „Kubuś” w Kielcach
 
*2008 – Festiwal Teatralny w Teatrze „Kubuś” w Kielcach
 
**''Chłopcy z placu broni''
 
**''Chłopcy z placu broni''
Linia 146: Linia 160:
 
Olsztyński Teatr Lalek jest organizatorem przeglądów i festiwali teatralnych:
 
Olsztyński Teatr Lalek jest organizatorem przeglądów i festiwali teatralnych:
 
*[[Tydzień Teatrów Lalkowych „Anima” w Olsztynie|Tygodnia Teatrów Lalkowych „Anima”]]
 
*[[Tydzień Teatrów Lalkowych „Anima” w Olsztynie|Tygodnia Teatrów Lalkowych „Anima”]]
−
*[[Studencka Trzydniówka Teatralna w Olsztynie|Studenckiej Trzydniówki Teatralnej]].
+
*[[Studencka Trzydniówka Teatralna w Olsztynie|Studenckiej Trzydniówki Teatralnej]]
 +
*[[Festiwal Halabardy]].
 
Teatr prowadzi szeroko zakrojoną akcję edukacyjną i popularyzującą teatr, współpracując z nauczycielami i uczniami z Olsztyna i okolic. W ramach współpracy z nauczycielami stworzono Teatralną Radę Nauczycieli, która przygotowuje materiały dydaktyczne i metodyczne pomocne przy omawianiu wystawianych sztuk podczas lekcji języka polskiego. Przy teatrze działa również Szkolna Rada Teatralna, której członkowie uczestniczą w próbach generalnych, przygotowują własne programy artystyczne (prezentowane na deskach teatru) oraz opiniują sztuki znajdujące się w repertuarze. Co rok, w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru, Szkolna Rada Teatralna przyznaje nagrodę dla najlepszego aktora bieżącego sezonu. Młodzież – pod opieką [[Małgorzata Pietrzak|Małgorzaty Pietrzak]] i [[Magdalena Wróblewska|Magdaleny Wróblewskiej]] (nauczycielka Gimnazjum nr 5 w Olsztynie) – uczestniczy także w przygotowaniu „[[Gazeta Teatralna OTL|Gazety Teatralnej OTL]]”.
 
Teatr prowadzi szeroko zakrojoną akcję edukacyjną i popularyzującą teatr, współpracując z nauczycielami i uczniami z Olsztyna i okolic. W ramach współpracy z nauczycielami stworzono Teatralną Radę Nauczycieli, która przygotowuje materiały dydaktyczne i metodyczne pomocne przy omawianiu wystawianych sztuk podczas lekcji języka polskiego. Przy teatrze działa również Szkolna Rada Teatralna, której członkowie uczestniczą w próbach generalnych, przygotowują własne programy artystyczne (prezentowane na deskach teatru) oraz opiniują sztuki znajdujące się w repertuarze. Co rok, w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru, Szkolna Rada Teatralna przyznaje nagrodę dla najlepszego aktora bieżącego sezonu. Młodzież – pod opieką [[Małgorzata Pietrzak|Małgorzaty Pietrzak]] i [[Magdalena Wróblewska|Magdaleny Wróblewskiej]] (nauczycielka Gimnazjum nr 5 w Olsztynie) – uczestniczy także w przygotowaniu „[[Gazeta Teatralna OTL|Gazety Teatralnej OTL]]”.
  
Linia 159: Linia 174:
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
−
*[http://www.teatrlalek.olsztyn.pl/strona_glowna,1.html Strona internetowa Olsztyńskiego Teatru Lalek]
+
*[http://www.teatrlalek.olsztyn.pl/ Strona internetowa Olsztyńskiego Teatru Lalek]
  
 
[[Category:Teatry]]
 
[[Category:Teatry]]
−
[[Category:Teatr]]
 
 
[[Category:Olsztyn]]
 
[[Category:Olsztyn]]
−
[[Category:1945-1960]]
+
[[Category:1945-1989]]
−
[[Category:1961-1970]]
+
[[Category:1990-]]
−
[[Category:1971-1980]]
 
−
[[Category:1981-1990]]
 
−
[[Category:1991-2000]]
 
−
[[Category:2001-2010]]
 
−
[[Category:2011-2020]]
 

Aktualna wersja na dzień 07:32, 18 kwi 2024

Logo teatru
Logo teatru
Siedziba teatru
Źródło: byway.pl
Publikacja jubileuszowa (1981)
Źródło: zbiory WBP w Olsztynie
Publikacja jubileuszowa (2003)
Źródło: zbiory WBP w Olsztynie
Rzeźby przed wejściem do Teatru zostały wykonane przez Jacka Walewskiego w latach 2002-2004.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Plakat Olsztyńskiego Tygodnia Teatrów Lalkowych 2014
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

Teatr lalek działający od 1953 r.

Siedziba

Olsztyn, ul. Głowackiego 17

Dyrekcja

Historia

Po zakończeniu II wojny światowej na terenie Warmii i Mazur działały tylko amatorskie sceny lalkarskie. Próby stworzenia ruchu profesjonalnego zapoczątkowały w pierwszych latach powojennych organizowane przez Stanisława Iłowskiego kursy lalkierskie. W jednym z nich wzięła udział grupa amatorów, z których wyłonili się przyszli aktorzy „Czerwonego Kapturka”.
13 listopada 1953 r. z inicjatywy Mieczysława Czerwińskiego (kierownika literackiego Teatru im. Stefana Jaracza) grono działaczy, artystów i dziennikarzy założyło Stowarzyszenie Teatru Kukiełkowego Ziemi Warmińsko-Mazurskiej „Czerwony Kapturek”. Wśród założycieli byli: Janina Zakrzyńska (aktorka z Teatru im. Stefana Jaracza), scenograf Józef Zboromirski, Jan Klecha i Franciszek Kurzynoga. Kierownikiem artystycznym, a potem dyrektorem został Mieczysław Czerwiński. Pierwsza premiera Teatru „Czerwony Kapturek” odbyła się 31 stycznia 1954 r. Zaprezentowano sztukę autorstwa Mieczysława Czerwińskiego i Janiny Zakrzyńskiej pt. Piękna to była przygoda. W widowisku wystąpili: Barbara Banaszkówna, Melania Banaszkówna, Zofia Konstantynowicz, Cecylia Nowacka, Irena i Jan Ostrowscy, Danuta Sawicz, Władysława Sutowska i Zbigniew Zemło.

W lipcu 1954 r. Teatr otrzymał budynek przy obecnym placu Bema zwany Belwederkiem z salą na ok. 170 miejsc, w którym do 1988 r. mieściła się jego siedziba.
Od 6 października 1986 r. Teatr Lalek „Czerwony Kapturek” zmienia nazwę na Olsztyński Teatr Lalek.

W 1988 r. Olsztyński Teatr Lalek musiał opuścić budynek i przez kilka lat nie miał własnej sceny. Widowiska prezentowano gościnnie w salach klubu NOT, osiedlowych klubów „Agora” i „Pawilon”, w kinie „Grunwald”, w sali Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiego Domu Kultury. 29 stycznia 1994 r. otwarto nową siedzibą w gmachu byłego Komitetu Miejskiego przy ul. Głowackiego.
Założenia artystyczne i repertuar Olsztyńskiego Teatru Lalek zmieniał się z biegiem lat. W czasie dwudziestoletniej dyrekcji Jana Zbigniewa Wroniszewskiego teatr realizował „klasyczną formułę teatru dla dzieci o funkcji społecznej”[1]. Rezygnowano z eksperymentów formalnych, rozwiązań umownych i metaforycznych, które mogłyby zacierać czytelność odbioru sztuki przez małego widza. W repertuarze w tym czasie przeważała współczesna literatura polska. Ponad dwie trzecie przedstawień grano w terenie – teatr obecny był w wielu miejscowościach województwa olsztyńskiego. Po objęciu funkcji dyrektora przez Edwarda Dobraczyńskiego (1981 r.) Olsztyński Teatr Lalek realizuje przedstawienia oparte przede wszystkim na dramaturgii polskiej odwołujące się do polskiej tradycji i kultury. Pojawiały się jednak pierwsze elementy formalne: „gra w żywym planie, operowanie w jednym widowisku różnymi konwencjami i skrótem plastycznym, podkreślanie umowności teatru”[2]. Tendencja ta była kontynuowana przez kolejnego dyrektora artystycznego – Alicję Chodyniecką-Kuberską, która sięgała do różnorodnych technik lalkarskich i tradycji teatru przedmiotu zbudowanego z prostych, codziennych materiałów oraz dbała o staranną oprawę muzyczną i plastyczną.

Teatr Lalek w Olsztynie współpracował ze znanymi reżyserami teatru lalkowego, m.in.: Stefanem Stojakowskim, Januszem Galewiczem, Joanną Piekarską, Andrzejem Rettingerem, Edwardem Dobraczyńskim, Leszkiem Śmigielskich, Janem Zbigniewem Wroniszewskim, Bohdanem Głuszczakiem, Wojciechem Wieczorkiewiczem, Tomaszem Jaworskim, Krzysztofem Rauem, Bogdanem Radkowskim, Stanisławem Ochmańskim. Wspierał i promował młodych reżyserów, m.in. Lubę Zarembińską, Alicję Chodyniecką-Kuberską, Wojciecha Olejnika, Zbigniewa Głowackiego, Bożenę Janik, Marka B. Chodaczyńskiego. Olsztyński Teatr Lalek współpracował również ze znakomitymi scenografami, m.in.: Wiesławem Jurkowski, Leokadią Serafinowicz, Adamem Kilianem, Alim Bunschem, Mieczysławem Antuszewiczem, Jerzym Koleckim, Romualdem Drzewieckim, Andrzejem Łabińcem, Józefem Zboromirskim, Eugeniuszem Kochanowskim.

Dyrektorzy i kierownicy artystyczni:

Kierownictwo literackie:

Kierownictwo muzyczne:

Scenografia i kierownictwa plastyczne:

Konsultant programowy:

Działalność

W Olsztyńskim Teatrze Lalek działają dwie sceny – dla dzieci oraz dla młodzieży i dorosłych. „W przedstawieniach (...) wykorzystywane są różnorodne formy animacji lalką (kukła, pacynka, jawajka, marionetka sycylijska, maska, półmaska) oraz gra w wielu konwencjach (za parawanem, w żywym planie z lalką i maską, czarny teatr)”[5].
Zespół Olsztyńskiego Teatru Lalek uczestniczył i uczestniczy w licznych festiwalach i przeglądach teatralnych:

  • 1960 – Festiwal Teatrów Lalkowych Polski Północnej w Toruniu
    • Przygody Koziołka Matołka, Kichuś majstra Lepigliny
  • 1961 – II Festiwal Teatrów Lalkowych Polski Północnej w Toruniu
    • Pierścień i Róża
  • 1962 – III Festiwal Teatrów Lalkowych Polski Północnej w Toruniu
    • Świniopas – wyróżnienie za osiągnięcia w pracy zespołowej
  • 1963 – IV Festiwal Teatrów Lalkowych Polski Północnej w Toruniu
    • Pinokio
  • 1965 – Konkurs Widowisk Małoobsadowych w Warszawie
    • Rusałeczka
  • 1965 – VI Festiwal Teatrów Lalkowych Polski Północnej w Toruniu
    • Porwanie w Tiutiurlistanie
  • 1967 – III Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
    • Allem Kallem – nagroda dla Lecha Gwita za role Padyszacha i Dewa
  • 1972 – I Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
    • Jak być odważnym (Mały Tygrys Pietrek) – Wielka Nagroda Widzów, nagroda dla Tomasza Brzezińskiego za role Doktora i Krokodyla
  • 1972 – Ogólnopolski Konkurs Solistów Teatru Lalek w Białymstoku (poza konkursem)
    • Zwierzęta hrabiego Cagliostro
  • 1973 – II Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
  • 1975 – III Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
    • Porwanie w Tiutiurlistanie
  • 1976 – IV Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
    • Pierścień i Róża
  • 1977 – Ogólnopolski Przegląd Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Łodzi
  • 1978 – VI Telewizyjny Festiwal Widowisk Lalkowych dla Dzieci w Warszawie
    • Baranki i ospały diabeł – dyplom honorowy za scenopis telewizyjny i reżyserię dla Jana Zbigniewa Wroniszewskiego, dyplom honorowy za realizację telewizyjną dla Janusza Stachowicza, nagroda dla Zbigniewa Nowaka za rolę Bulibana
  • 1979 – IX Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
  • 1981 – X Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
    • Betlejem Polskie
  • 1982 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalkowych w Bielsko-Białej
    • Betlejem Polskie
  • 1983 – XI Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
    • O Piaście i Popielu
  • 1984 – I Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla Dzieci i Młodzieży w Montrealu (jako reprezentant Polski oddelegowany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki)
    • O Piaście i Popielu, O Kasi, co gąski zgubiła
  • 1985 – IX Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalkowych w Brunszwiku
    • O Piaście i Popielu
  • 1985 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
    • O Piaście i Popielu
  • 1988 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
    • Betlejem Polskie
  • 1989 – Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
  • 1990 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
    • Tymoteusz wśród ptaków
  • 1991 – Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
    • Faust
  • 1992 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bielsko-Białej
    • Nim zakwitną stokrotki
  • 1992 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Bratysławie
    • Tymoteusz wśród ptaków
  • 1993 – Ogólnopolski Festiwal Widowisk Lalkowych w Opolu
    • Słowik
  • 1997 – Festiwal Szekspirowski w Gdańsku
    • Romeo i Julia. Sceny z Szekspira – nagroda dla Bożeny Janik za reżyserię
  • 1999 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla dzieci Bananafish w Tallinie
    • Czarodziejski koncert – nagroda za twórczą pracę zespołu
  • 2000 – VI Międzynarodowy Festiwal Kultury Dziecięcej w Poczdamie
    • Czarodziejski koncert
  • 2003 – VII Międzynarodowy Festiwal dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK w Warszawie
    • Dzikie łabędzie – nagroda ATEST – Świadectwo Wysokiej Jakości Poziomu Artystycznego
  • 2003 – XXI Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek w Opolu
  • 2005 – Festiwal „Brzechwa i inni” w Teatrze „Kubuś” Kielcach
    • Historia Calineczki – nagroda główna
  • 2007 – XXIII Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalkowych w Opolu
  • 2008 – Festiwal Teatralny w Teatrze „Kubuś” w Kielcach
    • Chłopcy z placu broni
  • 2008 – XII Międzynarodowy Festiwal dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK w Warszawie
    • Chłopcy z placu broni – nagroda „Ziarenka” za twórcze odczytanie klasycznej prozy przyznana przez jury dziecięce
  • 2008 – XV Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Spotkania” w Teatrze „Baj Pomorski” w Toruniu
    • Igraszki z diabłem – Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla najlepszego przedstawienia dla dzieci, przyznana przez jury dziecięce
  • 2009 – XXII Międzynarodowy Festiwal Teatralny WALIZKA w Łomży
    • Kukuryku na patyku...
  • 2009 – VIII Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Katowice – Dzieciom” w Teatrze Ateneum w Katowicach
    • Kukuryku na patyku...
  • 2010 – Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Hradec Kralove (Czechy)
    • Igraszki z diabłem
  • 2010 – XIV Międzynarodowy Festiwal dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK w Warszawie
    • Od ucha do ucha
  • 2010 – XVII Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Spotkania” w Teatrze „Baj Pomorski” w Toruniu
    • Od ucha do ucha
  • 2011 – Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla Dzieci w Suboticy (Serbia)
    • Tymoteusz wśród ptaków
  • 2011 – Festiwal Lalkowy na wyspie Bornholm (Bornholm Puppet Festival)
    • Tymoteusz i Psiuńcio

Olsztyński Teatr Lalek jest organizatorem przeglądów i festiwali teatralnych:

Teatr prowadzi szeroko zakrojoną akcję edukacyjną i popularyzującą teatr, współpracując z nauczycielami i uczniami z Olsztyna i okolic. W ramach współpracy z nauczycielami stworzono Teatralną Radę Nauczycieli, która przygotowuje materiały dydaktyczne i metodyczne pomocne przy omawianiu wystawianych sztuk podczas lekcji języka polskiego. Przy teatrze działa również Szkolna Rada Teatralna, której członkowie uczestniczą w próbach generalnych, przygotowują własne programy artystyczne (prezentowane na deskach teatru) oraz opiniują sztuki znajdujące się w repertuarze. Co rok, w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru, Szkolna Rada Teatralna przyznaje nagrodę dla najlepszego aktora bieżącego sezonu. Młodzież – pod opieką Małgorzaty Pietrzak i Magdaleny Wróblewskiej (nauczycielka Gimnazjum nr 5 w Olsztynie) – uczestniczy także w przygotowaniu „Gazety Teatralnej OTL”.

Bibliografia

  1. Olsztyński Teatr Lalek 1953-2003. – Olsztyn : Olsztyński Teatr Lalek, 2003.
  2. Teatr Lalek w Olsztynie / oprac. graf. Jacek Neugebauer. – Warszawa : Zakład Wydawnictw CZSR, 1981.
  3. Prusiński, Tadeusz: Olsztyński Teatr Lalek / Tadeusz Prusiński // W: Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka : praca zbiorowa / pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006. – S. 411-421.
  4. Olsztyński Teatr Lalek. – Il. // „Olsztyński Informator Kulturalny”. – 1993, nr 12, s. 4-9.

Przypisy

  1. ↑ Prusiński Tadeusz, Olsztyński Teatr Lalek, w: Olsztyn 1945-2005 , Olsztyn, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006, s. 415.
  2. ↑ Tamże.
  3. ↑ http://kultura.wm.pl/305550,Nowy-dyrektor-Olsztynskiego-Teatru-Lalek-wybrany.html
  4. ↑ https://gazetaolsztynska.pl/1041409,Nowy-dyrektor-Olsztynskiego-Teatru-Lalek.html
  5. ↑ Tamże, s. 418.

Zobacz też

Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Olsztyński_Teatr_Lalek&oldid=82568”