Wiktor Marek Leyk

Źródło: Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa, Rzeczpospolita, 1986, s. 315.

Podczas uroczystości odsłonięcia tablicy ku czci Tarasa Szewczenki, Olsztyn, marzec 2011.
Źródło: www.olsztyn24.com

Tablica ku pamięci Tarasa Szewczenki.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

Lalka i wiersz zaprezentowany podczas szopki noworocznej w 1987 r. Fot. Wacław Kapusto.
Źródło: „Warmia i Mazury”, 1987, nr 6, s. 16.

(1951- ) - działacz społeczny, zaangażowany w sprawy mazurskiej społeczności ewangelickiej oraz mniejszości narodowych i etnicznych na Warmii i Mazurach, polityk

Biografia

Urodził się 10 maja 1951 w Szczytnie, w rodzinie mazurskich działaczy społecznych. Jest synem Emila Leyka - działacza plebiscytowego, kuratora parafii ewangelickiej w Szczytnie, bratankiem Fryderyka Leyka – poety, działacza społecznego i politycznego oraz wnukiem Bogumiła Leyka – działacza ruchu gromadkarskiego na Mazurach. Po zdobyciu wykształcenia średniego pracował jako robotnik. W latach 1968-1972 studiował na politechnikach w Gdańsku i w Warszawie. Po przerwaniu studiów pracował jako nauczyciel i wychowawca w Zespole Szkół Zawodowych w Nidzicy (w latach 1973-1976).

W 1976 przystąpił do Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego (pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego oraz przewodniczącego oddziału w Olsztynie). Z ramienia Stowarzyszenia sprawował mandat radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie. Był członkiem Komitetu Wykonawczego Rady Wojewódzkiej PRON. W latach 1978-1980 był dyrektorem eksperymentalnego Zespołu Placówek Kultury i Sztuki w Szczytnie, któremu podlegały Dom Kultury, Biblioteka oraz Szkoła Muzyczna. W 1985 został wybrany posłem na Sejm IX kadencji w okręgu olsztyńskim (nr 45). Zasiadał w sejmowych komisjach nadzwyczajnych ds. II etapu reformy gospodarczej oraz ds. stosunku państwa do kościoła katolickiego. Pomimo podjęcia pracy w Olsztynie i Warszawie nadal mieszkał w Szczytnie. W 1989 r. ponownie kandydował w wyborach do Sejmu z listy krajowej. Nie uzyskawszy mandatu wycofał się z aktywnej polityki. W 1994 r. został mianowany pełnomocnikiem wojewody olsztyńskiego ds. mniejszości narodowych i etnicznych. Urząd ten sprawował do 1998 r. W 2002 r. został doradcą marszałka sejmiku warmińsko-mazurskiego ds. mniejszości narodowych i etnicznych. Jest też szefem kancelarii Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Działalność

Od początku swojej działalności społecznej za priorytetowe uznawał zachowanie ekologicznej, historycznej i krajobrazowej spuścizny Warmii i Mazur.. Podczas licznych wystąpień poruszał trudne kwestie sprawy mazurskiej, m.in. podejmował starania o ratowanie historycznej wsi Klon oraz zgłaszał interpelacje w sprawie przeznaczenia budynku Konsulatu Polskiego czy zawiązania Mazurskiego Zrzeszenia Kulturalnego. Jako wiceprezes Koła Poselskiego Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego odpowiadał za sprawy ekumeniczne oraz za kontakty z zagranicą. Wiele wówczas podróżował. Odbył m.in. wizytę do Grecji, podczas której badał ślady działalności wojennej mazurskich przodków. W latach 1986-1989 pracował w Ogólnopolskim Komitecie Grunwaldzkim. Był założycielem kwartalnika „Studia i Dokumenty Ekumeniczne”. W latach 1983-1990 stał na czele redakcji. W latach 90-tych pełnił funkcję dyrektora generalnego Polskiej YMCA (Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej YMCA). Od 1990 r. jest członkiem Kapituły Nagrody imienia Biskupa Ignacego Krasickiego. Wielokrotnie wypowiadał się na łamach pism lokalnych: „Warmia i Mazury”, „Masurische Storchenpost”, „Gazeta Olsztyńska”. Publikował też recenzje książek regionalnych np. Rozogi w dziejach pogranicza mazursko-kurpiowskiego (1996) czy Waldemara Mierzwy Dąbrówno-Gilgenburg, którego nie ma...= Gilgenburg, das nicht mehr Gilgenburg gibt... (2000). Angażuje się w organizację i uczestniczy w imprezach kulturalnych poświęconych integracji środowisk mniejszości etnicznych i narodowych: Cyganów, Ukraińców, Romów w regionie Warmii i Mazur. Występował m.in. z wykładami podczas Międzynarodowego Dnia Romów organizowanego w Olsztynie przez Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie oraz Fundację Sztuki „Pantomima Olsztyńska” (2001, 2002).

Udział w organizacjach

Poza aktywną działalnością w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Społecznym był członkiem organizacji międzynarodowych: m.in.

• Komitetu Roboczego Chrześcijańskiej Konferencji Pokojowej w Pradze
• Ekumenicznej Grupy ds. Informacji w Europie

Ponadto działał w organizacjach regionalnych:

• Towarzystwo Przyjaciół Szczytna (przez wiele lat pełnił funkcje prezesa)
• Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze” (do 1981 r. był członkiem Zarządu Głównego oraz jego prezydium)

Od 2004 r. jest członkiem Kuratorium Fundacji Laurentius.

Ciekawostki

W lutym 1987 r. w Domu Środowisk Twórczych w Olsztynie odbyła się coroczna prezentacja szopki noworocznej. Jedną z postaci zaprezentowanych podczas przedstawienia był Wiktor Marek Leyk. Autorem tekstu jest Władysław Katarzyński.

Multimedia

Wypowiedź w ramach "Debaty z Debatą" z 2017 roku. Źródło: Ku Prawdzie.

Bibliografia

1. eska: Pełnomocnik mniejszości / eska // „Gazeta Olsztyńska”. – 1999, nr 208, s. 2.
2. Leyk, Wiktor Marek: Praca w Sejmie przekroczyła moje o niej wyobrażenia / Wiktor Marek Leyk ; rozm. przepr. Grażyna Sokołowska // „Warmia i Mazury”. – 1987, nr 17, s. 7.
3. Leyk, Wiktor Marek: W bufecie ceny rosną / Wiktor Marek Leyk ; rozm. przepr. Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. – 1989, nr 124, s. 3.

Zobacz też

• Leyk, Marek Wiktor: Zakorzenione wizje, materiał na stronie www.domwarminski.pl ; Toż: Leyk, Marek Wiktor: Zakorzenione wizje / Marek Wiktor Leyk // „Warmia i Mazury”. – 2001, nr 3, s. 16-17.
• Leyk, Wiktor Marek, ks. Otello, Ryszard: Saga rodu Leyków. Mazurskie życiorysy, materiał na stronie diec.mazurska.luteranie.pl ; Toż: Stańczyk, Tomasz: Saga jednego rodu / Tomasz Stańczyk // „Razem”. – 1990, nr 19, s. 6-7.