Kaplica pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Jarotach

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w połowie XIX wieku.

Lokalizacja

Pierwotnie kaplica usytuowana była na terenie wsi Jaroty (nem. Jondorf), obecnie jest to dzielnica Olsztyna, a obiekt znajduje się przy ulicy Jarockiej.

Historia

Kaplica została wzniesiona w 1883 roku z fundacji mieszkańca Jarot, Jana Czodrowskiego. Z zachowanych informacji wynika, że wcześniej znajdował się w tym miejscu przydrożny krzyż. Kaplicę poświęcono w 1885 roku. W 1922 roku nad jej drzwiami zawieszono sygnaturkę. Po II wojnie światowej kaplicę rozbudowano w kierunku zachodnim, przesuwając ścianę z wejściem o około 2 m. Z biegiem lat, w związku z rozbudową Olsztyna, którego Jaroty stały się dzielnicą, kaplica była zbyt mała by pomieścić wszystkich wiernych. W związku z tym w latach 1981-1984 wzniesiono przy niej dużą świątynię pod wezwaniem Bogurodzicy Dziewicy Matki Kościoła. Wówczas przywrócono poprzednią długość kaplicy i zdemontowano znajdującą się w niej emporę. W dniu 18 listopada 1984 roku odbyła się uroczysta konsekracja nowego kościoła, którego kaplica stała się częścią. W latach 2001-2002 przeprowadzono w kaplicy prace remontowo-konserwatorskie.

Opis

Kaplicę wzniesiono z cegły ceramicznej, na rzucie prostokąta i posadowiono na fundamencie z kamienia polnego. W jej ścianach znajdują się ostrołukowe otwory okienne z uskokowym glifem oraz uskokowy gzyms wieńczący, zastosowany w elewacji północnej i południowej. Otwór drzwiowy w elewacji zachodniej zamknięty jest łukiem ostrym. Elewację wschodnią zdobi ostrołukowa blenda z uskokowym, zwężającym się w trójkąt parapetem oraz trójkątnym daszkiem. Po obu stronach blendy znajdują się okrągłe przeźrocza. Całość przykryta jest dwuspadowym dachem. Wnętrze budowli, o charakterze salowym, przekryte zostało drewnianym, malowanym stropem kolebkowym. Na ścianach zachowały się fragmenty polichromii. W ścianie wschodniej znajduje się nisza zamknięta łukiem odcinkowym.

Wyposażenie

Pierwotnie wnętrze kaplicy wyposażone było w trzy ołtarze i w stacje Drogi Krzyżowej. Z kościoła św. Jakuba w Olsztynie przeniesiono do niej barokowy obraz olejny św. Anny Samotrzeć z przełomu XVII i XVIII wieku (znajduje się tu do dziś), a z kościoła w Biesowie, w 1894 roku, obraz przedstawiający Koronację Najświętszej Maryi Panny (w późniejszych latach zaginął). W niszy usytuowanej w ścianie prezbiterium, mieściła się ludowa rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVIII wieku, wykonana z drewna i polichromowana.

Ciekawostki

• Jan Czodrowski ufundował kaplicę, ponieważ kilkakrotnie w snach objawiła mu się Matka Boża. Poleciła mu by w miejscu istniejącego już krzyża przydrożnego wybudował murowaną kaplicę ku Jej czci.

Zobacz też

• Kaplica przy Szpitalu Mariackim w Olsztynie
• Kaplica Jerozolimska pw. Krzyża Świętego w Olsztynie
• Kaplica pw. św. Jana Nepomucena w Olsztynie
• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie
• Kościół pw. Świętego Krzyża w Olsztynie
• Kościół ewangelicko-augsburski pw. Chrystusa Zbawiciela w Olsztynie
• Kościół pw. Chrystusa Króla i św. Franciszka w Olsztynie
• Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie
• Kościół pw. św. Józefa w Olsztynie
• Kościół garnizonowy pw. Matki Bożej Królowej Polski w Olsztynie

Bibliografia

1. Birezowska, Małgorzata: Zabytkowe wnętrze – rzecz o potrzebie badań / Małgorzata Birezowska, Barbara Zalewska // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 5 (2003), s. 50-54.
2. Birezowska, Małgorzata: Zabytkowe wnętrze kaplicy w Jarotach: kaplica pod wezwaniem Matki Bożej Szkapleżnej / Małgorzata Birezowska, Barbara Zalewska // „Posłaniec Warmiński”. – 2004, nr 4, s. 7.

Dodatkowa literatura

• Bobrowicz, Andrzej: Kaplica p. w. Matki Boskiej Szkaplerznej, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.atrakcje.olsztyn.pl [dostęp 02.11.2013 r.]
• Olsztyn: kaplica na Jarotach i fortel księdza proboszcza, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.polskaniezwykla.pl [dostęp 02.11.2013 r.]