Eugeniusz Bielawski

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Eugeniusz Bielawski przez swoim domem (przed założeniem Izby).
Źródło: Pisz. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn, Pojezierze, 1970, s. 343.
Z albumu pamiątkowego Izby Regionalnej.
Źródło: www.mazury.pl
Karykatura wykonana przez miłośników działalności E. Bielawskiego.
Źródło: „Warmia i Mazury”, 1985, nr 5, s. 5.

(1906-1986) - działacz społeczno-kulturalny, regionalista, kronikarz, założyciel Izby Regionalnej w Wejsunach (pseud. Jan Sietnicki)

Biografia

Urodził się w 1906 r. koło Częstochowy, jako syn murarza. W Sokalu ukończył Seminarium Nauczycielskie (nauczyciel geografii). Pierwszą pracę otrzymał w Dobroczynie nad Bugiem. Od 1939 r. był oficerem Armii Krajowej. We wrześniu 1939 r. stracił kontakt z żoną Marią, jej matką oraz trzyletnią córką Teresą. W czasie wojny działał w antyhitlerowskim ruchu oporu na Wołyniu. Po wojnie pod zmienionym nazwiskiem, jako Jan Sietnicki, podjął pracę w szkolnictwie, początkowo na Dolnym Śląsku, następnie na Pomorzu, Warmii i na Mazurach. Do 1950 r. mieszkał we wsi Wiartel (krótko także we wsi Łupek), gdzie pracował jako nauczyciel. Po ślubie z z Lottą Stank z Wigryn, wdową po żołnierzu Wehrmachtu, matką wówczas kilkuletniej Hejdy Stank, przeniósł się do Wejsun. W 1950 r. Lotta otrzymała od mazurskiej rodziny Bogumiłów, wyjeżdżającej z Polski, chatę mazurską w Wejsunach. Tam przez wiele lat kierował miejscową szkołą. Jako pedagog z tradycjami harcerskimi organizował wycieczki szkolne po Polsce, akcje sadzenia drzew, pielęgnacji lasu. W 1956 r. powrócił do prawdziwego nazwiska. W latach 70-tych, po utworzeniu w drewnianej chałupie Izby Regionalnej wraz z żoną przeniósł się do sąsiedniego murowanego domu (po rodzinie Lipa). Zmarł w Piszu 26 kwietnia 1986 r.

Działalność

Interesował się historią regionalną Warmii i Mazur. Jego pasja narodziła się w czasie, gdy jako nauczyciel w Dobroczynie otrzymywał z Warszawy „Gazetę Olsztyńską”. Nie bez wpływu pozostała także lektura książki Melchiora Wańkowicza „Na tropach Smętka”. W latach 70-tych założył Izbę Regionalną w Wejsunach, którą utworzył w swojej drewnianej chacie. Do śmierci w 1986 r. gromadził w niej eksponaty z całego regionu. Podczas spotkań z odwiedzającymi muzeum wygłaszał gawędy, pod hasłem My tu nie od dziś…. Działał także w Towarzystwie Miłośników Ziemi Piskiej. Publikował na temat historii Ziemi Piskiej na łamach czasopism regionalnych, m.in. w „Słowie na Warmii i Mazurach”. Jest też autorem książki Wejsuny, Ukta i okolice oraz Kroniki wsi Wejsuny (1968 r.), będącej propozycją na konkurs ogłoszony przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”.[1]

Ciekawostki

Eugeniusz Bielawski określany był przydomkiem „Król Puszczy Piskiej”,[2] ze względu na swoją potężną posturę. We wspomnieniach Romana Macocha (męża Hejdy Stank), został opisany: „Byłem w piątej klasie, jak pierwszy raz poznałem dziadka (…) Wakacje 1952 roku, kąpiemy się w Wejsunku. A tu podjechał na rowerze jakiś mężczyzna, rozebrał się i wskoczył do wody. Wydało mi się , że jezioro z brzegów wystąpi. Podziwialiśmy go jak pływał.”[3]

Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

  1. W 2002 r. jej fragmenty opublikowano na łamach pisma „Znad Pisy”.
  2. Wspomnienia o ojczymie Eugeniuszu Bielawskim, spisała m.in. Hejda Macoch (z domu Stank) z Wejsun, autorka zapisków na podstawie, których w 1964 r. w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie zrealizowana została sztuka Moja droga do Polski. Zob. Władysław Katarzyński, Zapamiętany pamiętnik, „Gazeta Olsztyńska”, 1992 nr 203, s. 4.
  3. Stanisław Wieczorek, Dziadek. Portrety, „Warmia i Mazury”, 1985, cz 1 - nr 5, s. 5 ; cz. 2 - nr 6, s. 5.
  4. Andrzej Gawecki: Przepustka do istnienia. Druga nagroda w konkursie „Imiona godne pamięci”, „Warmia i Mazury”, 1987, nr 14, s. 4-6, 9.

Zobacz też

  • Izba Regionalna w Wejsunach, materiał na stronie www.mazury.pl
  • Bielawski, Eugeniusz: Ostatnie dni Sowirogu. Turystycznym szlakiem E. Wiecherta, „Słowo na Warmii i Mazurach”, 1974, nr 9, artykuł w wersji PDF na stronie www.ernst-wiechert.de

Bibliografia

  1. Śliwiński, Józef: Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic / Józef Śliwiński. – Olsztyn : WSP, 1996. – S. 160-161.
  2. Balbus, Tomasz, Brenda, Waldemar: Eugeniusz Bielawski (Jan Sietnicki) // Tomasz Balbus, Waldemar Brenda // „Znad Pisy”. - Nr 9 (2000), s. 208-214; Toż: „Studia Rzeszowskie” - T. 7 (2000), s. 134-136.
  3. (mig): My tu nie od dziś / (mig) // „Dziennik Pojezierza”. – 1983, nr 104, s. 3,
  4. Pamięci piewcy Mazur // „Krajobrazy”. – 1987, nr 5, s. 7.
  5. Waloch, Jacek: Miejsce dla legendy / Jacek Waloch // „Krajobrazy”. – 1987, nr 36, s. 8-9; Toż: „Reporter”. – 1987, nr 6, s. 14-17.