Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.[[Plik:Frombork. Kościół pw. św. Mikołaja.jpg|350px|thumb|right|Fot. J. Gerszberg rok 2020]] | |
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| Linia 18: | Linia 13: | ||
*Po 1826 roku w kościele umieszczono [[Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach |ołtarze boczne]], obrazy i rzeźby pochodzące z [[Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach |kościoła franciszkanów w Kadynach]]. Wraz z dotychczasowym wyposażeniem uległy one zniszczeniu w 1945 roku. | *Po 1826 roku w kościele umieszczono [[Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach |ołtarze boczne]], obrazy i rzeźby pochodzące z [[Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach |kościoła franciszkanów w Kadynach]]. Wraz z dotychczasowym wyposażeniem uległy one zniszczeniu w 1945 roku. | ||
| − | == | + | ==Hasła powiązane== |
*[[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku| Bazylika Archikatedralna we Fromborku]] | *[[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku| Bazylika Archikatedralna we Fromborku]] | ||
*[[Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku]] | *[[Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku]] | ||
| Linia 30: | Linia 25: | ||
*[[ewim:Cmentarz kanonicki we Fromborku|Cmentarz kanonicki we Fromborku]] | *[[ewim:Cmentarz kanonicki we Fromborku|Cmentarz kanonicki we Fromborku]] | ||
*[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | *[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]] | ||
| + | *[[Muzeum_Mikołaja_Kopernika_we_Fromborku|Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]] | ||
| + | *[[Marcin Kromer|Marcin Kromer]] | ||
| + | *[[ewim:Krzysztof Perwanger|Krzysztof Perwanger]] | ||
| + | *[[Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach]] | ||
<br> | <br> | ||
| Linia 37: | Linia 36: | ||
#''Województwo elbląskie'' / oprac. aut. Marian Arszyński i Marian Kutzner; red. nacz. Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980. – S. 109-111. | #''Województwo elbląskie'' / oprac. aut. Marian Arszyński i Marian Kutzner; red. nacz. Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980. – S. 109-111. | ||
| − | + | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Kościoły i kaplice]] |
[[Category:Powiat braniewski]] | [[Category:Powiat braniewski]] | ||
| + | [[Category:Frombork (gmina miejsko-wiejska)]] | ||
[[Category:1301-1400]] | [[Category:1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:53, 5 sty 2021
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie Fromborka (niem. Frauenburg), w północno-wschodnim narożniku starego miasta (obecnie ulica Mickiewicza).
Historia
Parafia we Fromborku została erygowana wraz z powstaniem osady, przed 1278 rokiem. O miejscowym plebanie wspominają dokumenty z 1304 roku, natomiast o kościele – z 1405 roku. Obecny budynek kościoła wzniesiono pod koniec XIV wieku. W kolejnych wiekach był on kilkakrotnie poważnie uszkodzony, a następnie odbudowywany, co nie zatarło jednak jego pierwotnego charakteru. Pożary pustoszyły jego wnętrze m.in. w 1414 roku, 1440 roku i 1454 roku. W roku 1461 został częściowo zniszczony w trakcie oblężenia miasta (runęła wówczas cała zachodnia ściana wraz z rzędem filarów). Odbudowę przeprowadzono w latach 1461-1507. Kościół ponownie został uszkodzony w 1520 roku i zniszczony 1574 roku. Po odbudowie, jego ponownej konsekracji dokonał biskup Marcin Kromer 5 sierpnia 1582 roku. Prace rekonstrukcyjne realizowano też w latach 1691-1694 (po pożarze z około 1680 roku). Jeszcze raz odtworzono wówczas górną partię ściany zachodniej, szczyty i dachy, a także przykryto całe wnętrze sklepieniami (wcześniej był strop płaski) i dobudowano kruchtę zachodnią. W 1703 roku odbudowano dzwonnicę (prawdopodobnie z XVI wieku, zniszczoną przed 1691 rokiem). Świątynia była remontowana także w latach 1860 i 1935-1937. Po raz kolejny zniszczono ją w 1945 roku, podczas działań prowadzonych u schyłku drugiej wojny światowej – dach i cały barokowy wystrój wnętrza zostały wówczas doszczętnie spalone, ocalały tylko mury obwodowe. Budowlę zabezpieczono i odgruzowano dopiero w roku 1960, a jej odbudowę przeprowadzono w latach 1972-1973. Wnętrza zaadoptowano na kotłownię miejską, która funkcjonowała w tym miejscu do 2002 roku.
Opis
Jest to kościół gotycki, nieorientowany, murowany z cegły. Wzniesiono go na planie prostokąta, jako trójnawową halę bez wyodrębnionego prezbiterium. Po stronie zachodniej znajduje się kruchta, a po wschodniej – prostokątna zakrystia, a nad nią empora otwarta do nawy bocznej ostrołukową arkadą. Elewacje korpusu wsparte zostały szkarpami, podzielone ostrołukowymi otworami okiennymi i ozdobione smukłymi ostrołukowymi blendami. Taki sam kształt mają portale o uskokowych, profilowanych ościeżach (w fasadzie północnej i wewnętrzny prowadzący do zakrystii). Trójkątne szczyty budowli (północny i południowy) podzielone zostały pięcioma blendami ostrołukowymi. Nad zakrystią zachowano półszczyty schodkowo-sterczynowe, ozdobione blendami o takim samym kształcie. Korpus nawowy przykryto dachem dwuspadowym z dachówki (do 2002 roku znajdował się w nim duży komin, wyprowadzony w miejscu barokowej sygnaturki z 1691 roku), zakrystię i kruchtę – dachami pulpitowymi. Wnętrze kościoła podzielone zostało ośmiobocznymi filarami (po stronie wschodniej – pierwotne, po zachodniej – z początku XVI wieku). W zakrystii zachowały się ślady sklepienia krzyżowo-żebrowego z pierwszej połowy XIV wieku, w emporze stropu z 1691 roku, a w zachodniej kruchcie całe sklepienie krzyżowe z 1691 roku. Kościół usytuowany został pośrodku dawnego cmentarza i otoczony częściowo murkiem z XVIII wieku. Obok kościoła, w południowo-zachodnim narożniku cmentarza, znajduje się wolnostojąca, kwadratowa wieża dzwonnicza. W części parterowej, w której umieszczono duży, półkoliście zamknięty otwór drzwiowy, jest ona murowana z cegły. W górnej kondygnacji jest drewniana, o konstrukcji słupowej i oszalowana deskami. W tej części znajdują się prostokątne okna, a także otwory dzwonowe zamykane okiennicami. Całość przykryto dachem czterospadowym z dachówki. Po południowej stronie kościoła znajduje się kamienny pomnik św. Jana Nepomucena z około 1750 roku, wykonany przez Krzysztofa Perwangera. Umieszczono go na wysokim cokole i wbudowano w mur cmentarny.
Ciekawostki
- Po 1826 roku w kościele umieszczono ołtarze boczne, obrazy i rzeźby pochodzące z kościoła franciszkanów w Kadynach. Wraz z dotychczasowym wyposażeniem uległy one zniszczeniu w 1945 roku.
Hasła powiązane
- Bazylika Archikatedralna we Fromborku
- Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku
- Kaplica pw. Zbawiciela w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Kaplica pw. św. Anny we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku
- Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
- Wieża dzwonna katedry we Fromborku
- Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku
- Grota we Fromborku
- Cmentarz kanonicki we Fromborku
- Zespół kurii kanonicznych we Fromborku
- Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku
- Marcin Kromer
- Krzysztof Perwanger
- Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach
Bibliografia
- Czubiel, Lucjan: Zabytki Fromborka // „Komentarze Fromborskie”. – Z. 2 (1968), s. 25-27.
- Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 33.
- Województwo elbląskie / oprac. aut. Marian Arszyński i Marian Kutzner; red. nacz. Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980. – S. 109-111.
