Biblioteka Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Biblioteka naukowa działająca w Olsztynie od 1963 r.

Historia

Historia tej biblioteki wiąże się z powołaniem w 1943 r. Instytutu Mazurskiego. W jego ramach utworzono pierwszą bibliotekę naukową w Olsztynie. Jednym z jej głównych zadań była wówczas ochrona bogatych poniemieckich zbiorów bibliotecznych ocalałych w regionie po drugiej wojnie światowej. W sierpniu 1948 r. Instytut Mazurski został przekształcony w Stację Naukową Instytutu Zachodniego w Poznaniu. W 1953 r. Biblioteka Stacji Naukowej została objęta patronatem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Z inicjatywy rozwijającego się środowiska humanistycznego Olsztyna, na bazie Stacji Naukowej, w 1963 r. powołano do życia Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego (OBN). Jednym z jego zadań statutowych stało się m.in. gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów naukowych. Zaczątkiem biblioteki był księgozbiór byłego Instytutu Mazurskiego, przekazany Ośrodkowi przez Stację Naukową Polskiego Towarzystwa Historycznego. Księgozbiór ten liczył około 10 tys. woluminów wydawnictw zwartych oraz prawie 2 tys. starych druków. Obejmował również czasopisma, rękopisy, zbiory kartograficzne, głównie poświęcone tematyce Warmii i Mazur oraz historii Pomorza Wschodniego. Ten zakres gromadzonych zasobów pozostaje aktualny do dnia dzisiejszego. Początkowo biblioteka mieściła się w budynku przy al. Zwycięstwa 32 (obecnie al. Piłsudskiego). W 1980 r. na jej siedzibę przeznaczono budynek Domu Polskiego, przy zbiegu ulic Partyzantów i 1 Maja. Znajdują się tam dwie czytelnie (ogólna i zbiorów specjalnych), sala katalogów, pracownie i magazyny.

Kierownicy

• Stanisława Badowska (1965-1992)
• Jerzy Minakowski (1992-2008)
• Barbara Barczewska (2008- )

Zbiory

Placówka jest specjalistyczną biblioteką regionalną o profilu humanistycznym. Gromadzi książki historyczne (ponad 50% gromadzonych wydawnictw), a także z zakresu socjologii, filozofii, ekonomii i innych nauk społecznych, prace z zakresu kultury, nauki, oświaty, literatury i inne dzieła o tematyce ogólnej. W grupie wydawnictw ciągłych znajdują się gazety i czasopisma ukazujące się na terenie Warmii i Mazur, Powiśla oraz Królewca (stanowią one około 90% posiadanych tytułów), a także wydawane obecnie w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Cenny zasób stanowią zbiory specjalne, obejmujące stare druki, rękopisy, kartografię, fotografie, mikrofilmy, ulotki, prasę lokalną. Stare druki liczą ponad 2,5 tys. woluminów. Zbiór rękopisów (ok. 2700 jednostek) obejmuje liczne dokumenty związane z ruchem polskim na Warmii, Mazurach i Powiślu do 1939 r., w tym materiały na temat plebiscytu, Związku Polaków w Prusach Wschodnich oraz pamiętniki (m.in. z rozpisywanych przez OBN konkursów), a także twórczość literacką, w tym kolekcje i spuściznę Michała Kajki, Alojzego Śliwy, Karola Małłka. Gromadzone są też dokumenty dotyczące życia społeczno-politycznego po wojnie, m.in. dotyczące szkolnictwa, oraz akta olsztyńskiej „Solidarności” z lat 1981-1989. Do cennych należą druki plebiscytowe: odezwy wydawane przez Warmiński Komitet Plebiscytowy oraz ulotki władz niemieckich. Zasób fotograficzny obejmuje zdjęcia osób związanych z ruchem polskim na Warmii i Mazurach oraz Powiślu, zdjęcia miejscowości, obiektów historycznych, szkół, wydarzeń (m.in. plebiscytu). Na zbiór kartograficzny składa się kolekcja atlasów, map, planów pochodzących z XIX-XXI w. (około 1,1 tyś. jednostek). Ważną część zbiorów bibliotecznych stanowią mikrofilmy (1600 jednostek), wykonywane na zlecenie w innych instytucjach lub we własnej Pracowni Mikrofilmowej, powstałej w 1972 r. Wielkość zbiorów w 2006 r. obejmowała 58 000 woluminów wydawnictw zwartych, 22 000 woluminów czasopism, około 10 000 jednostek zbiorów specjalnych. Ze względu na unikalny charakter zbiorów regionalnych w 1978 r. Biblioteka OBN jako jedyna biblioteka w regionie została włączona do Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

Zobacz też

• Strona internetowa Biblioteki Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie www.obn.olsztyn.pl

Bibliografia

1. Konieczna, Danuta: Dzieje olsztyńskich bibliotek / Danuta Konieczna. - Olsztyn : Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny, 2008. - S. 47-52.