Epitafium pastora Wojciecha Pessaroviusa z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach
XVII-wieczny zabytek sztuki malarskiej z kościoła ewangelickiego w Mikołajkach.
Spis treści
Historia
Portret datuje się na koniec XVII wieku. Namalowany został przez nieznanego z nazwiska malarza-rzemieślnika, działającego blisko parafii w Mikołajkach. Dzieło, mimo epitafijnego charakteru, powstało najprawdopodobniej jeszcze za życia samego pastora. Obraz znajduje się w kościele ewangelickim w Mikołajkach. Określany mianem wybitnego, wyróżnia się spośród zachowanych w regionie portretów epitafijnych pastorów ewangelickich, działających na terenie Mazur. Na tle prymitywistycznego malarstwa zwraca uwagę wyraźnie większym kunsztem malarskim, bogatszą kolorystyką i wyczuciem kompozycji.
Opis
Dzieło wykonano techniką olejną na płótnie. Praca ma wymiary 220 x 135 cm. Obraz poddano zabiegom konserwatorskim w 1970 roku.
Charakterystyka
Portret przedstawia całopostaciowy wizerunek Wojciecha Pesarowskiego (Pessaroviusa, Pessariviusa) herbu Pomian (ur. 18 V 1653 w Mikołajkach - zm. 11 IX 1709 roku w Gdańsku), długoletniego pastora z Mikołajek. Postać ukazana została w czarnej todze duchownego ewangelickiego, z szarobiałymi mankietami i befkami. Twarz mężczyzny o różowo-ugrowej karnacji okalają siwe włosy, broda i wąsy. Pastor zgodnie z często spotykanym kanonem portretowania duchownych ewangelickich oparty jest o stół okryty złocistą, aksamitną tkaniną, na którym zaprezentowana została Biblia oprawna w czerwonobrązową skórę z guzami i zapinkami, a także zwój papieru. Mężczyzna prawą ręką wsparty jest o mebel, lewą natomiast złożoną ma na piersi. Na dość ciemne tło kompozycji składa się czarno-biała szachowa posadzka oraz draperia zawieszona na kolumnie i fragmencie arkady. Portret zwraca uwagę doskonałym modelunkiem światłocieniowym, dzięki któremu fragmenty odsłoniętego ciała, czyli twarzy i dłoni, wydają się niezwykle żywe i naturalne. Malarz, koncentrując uwagę oglądającego na ascetycznej, nieco surowej twarzy duchownego, wyłaniającej się z ciemnego tła, nadaje portretowi niespotykanie indywidualny charakter.
Ciekawostki
- W muzeum w Morągu znajduje się portret Dawida Pessaroviusa, pastora w kościele w Zalewie.
- W kościele ewangelickim w Mikołajkach zachował się także portret epitafijny pastora Andrzeja Kowalewskiego.
Bibliografia
- Celińska Elżbieta, Wróblewska Kamila: Nad ikonografią polskich pastorów ewangelickich z terenu Mazur / E. Celińska, K. Wróblewska // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. - 1969, nr 4, s. 493.
- Wróblewska, Kamila: Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku / Kamila Wróblewska. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - S. 18, 48, il. 96.
- Oracki, Tadeusz: Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku / Tadeusz Oracki. - Olsztyn : OBN, 1988. - S. 75.
