Portret pastora Dawida Pessaroviusa z kościoła pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Źródło: Sztuka dawna w zbiorach muzeów województwa olsztyńskiego, Olsztyn 1971, il. 47.

XVII-wieczny zabytek sztuki malarskiej ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Historia

Portret powstał pod koniec XVII wieku. Sądzi się, że dzieło namalowano w latach 1690-1693 w królewieckim środowisku artystycznym. Obraz znajdował się do 1945 roku w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie, na ścianie chóru (obok wizerunków innych pastorów zalewskich - Johannesa Nebiusa Nebe oraz arcyprezbitera Gottfrieda Alberta Pauliego).[1] Następnie trafił do zbiorów Muzeum Mazurskiego w Olsztynie (obecnie Muzeum Warmii i Mazur). Dziś stanowi jeden z eksponatów Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu w kolekcji portretów i epitafiów z terenu Prus Książęcych XVI-XVIII wieku.

Opis

Dzieło wykonano techniką olejną na płótnie. Praca ma wymiary 200 x 117 cm. Obraz poddano pełnej konserwacji w 1970 roku, na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie.

Charakterystyka

Portret przedstawia Dawida Pessaroviusa (Pessariviusa) herbu Pomian (ur. 18 V 1636 roku w Mikołajkach - zm. 30 VIII 1693 roku w Zalewie), syna Wojciecha Pessaroviusa (1590-1696) i Urszuli Peiser. Dawid Pessarovius, był potomkiem rodziny herbu Pomian, kultywującym na Mazurach polską przynależność. Był założycielem polskich kościołów ewangelickich, m.in. na terenie Słucka. Od 1678 roku pełnił funkcję pastora polskiego kościoła ewangelickiego w Zalewie oraz asesora konsystorza pomezańskiego. W latach 1678-1693 był proboszczem kościoła parafialnego pw. św. Jana Ewangelisty. Zmarł 30 sierpnia 1693 roku na dżumę i został pochowany w zalewskim kościele.
Mężczyzna został ukazany w całej postaci w todze z białymi mankietami i befkami. Twarz mężczyzny o ciemnej karnacji i ostrych rysach, okalają czarne, sięgające ramion włosy, najprawdopodobniej będące peruką. Na głowie widoczny jest czarny beret. Zgodnie z kanonem portretowania duchownych ewangelickich, pastor został namalowany w pozycji en trios quarts, na ciemnym tle. Lewą stronę obrazu wypełniają typowe dla tego rodzaju malarstwa dekoracje i rekwizyty: kolumna i jasnoczerwona kotara wypełniająca górny narożnik, a także stolik nakryty czerwono-brązowo draperią, na którym widoczna jest otwarta księga (Biblia). Mężczyzna prawą ręką wskazuje na niemiecki tekst w otwartej księdze, lewą natomiast trzyma złożoną na piersi. W prawym górnym narożniku widoczny jest herb rodziny Pomian, z tekstem: „David Pomian D i CT Pesarovi Archiprespet Assesor [...]”.

Ciekawostki

Zobacz też

Przypisy

  1. Zalewskie dobra kultury powinny powrócić do Zalewa, materiał na stronie www.marienburg.pl [dostęp: 28.02.2014 r.]

Bibliografia

  1. Celińska Elżbieta, Wróblewska Kamila: Nad ikonografią polskich pastorów ewangelickich z terenu Mazur / E. Celińska, K. Wróblewska // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. - 1969, nr 4, s. 493.
  2. Skrodzki, Kazimierz Lech: Dzieje ziemi zalewskiej 1305-2005 / Kazimierz Lech Skrodzki ; współaut. Wanda Cydzik, Janusz Sokołowski. - Zalewo : Urząd Miejski, 2005.
  3. Sztuka dawna w zbiorach muzeów województwa olsztyńskiego. - Olsztyn : Wojewódzki Konserwator Zabytków, 1971. - S. 16, 37, il. 47.
  4. Oracki, Tadeusz: Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku / Tadeusz Oracki. - Olsztyn : OBN, 1988. - S. 74-75.