Relikwiarz św. Andrzeja Apostoła z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku

Źródło: Katedra we Fromborku, Olsztyn 2010, s. 135.

Fot. Adolf Bötticher. 1894 rok
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 55806.

XVII-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z bazyliki we Fromborku.

Postument.
Źródło: Katedra we Fromborku, Olsztyn 2010, s. 134.

Historia

Relikwiarz jest darem księcia Jana Olbrachta Wazy, syna Zygmunta III Wazy dla Księstwa Warmińskiego. Jego twórca jest nieznany. Przypuszcza się, iż mógł być on królewskim serwitorem w Warszawie. Postument powstał prawdopodobnie w Augsburgu w XVII wieku, zaś figura w Rzymie około 1687-1688 roku z fundacji prymasa kardynała Michała Stefana Radziejowskiego. Należy zaznaczyć, iż istnieją starsze informacje o figurze św. Andrzeja zawarte w wykazie biskupa Marcina Kromera z 1565 roku. Pierwsza figura została „sprzedana, aby zaradzić kłopotom wynikłym po wojnie”. Także w latach 60-tych XVII wieku, kanonik warmiński, Andrzej Glaznocki zapisał specjalne fundusze na ponowne wykonanie figury, która miała zastąpić poprzednią. Relikwie świętego umieszczono w skrzyni w 1731 roku. Po 1945 roku relikwiarz został wraz ze wszystkimi cennymi zabytkami Skarbca Fromborskiego wywieziony przez wojska radzieckie, a następnie w drodze rewindykacji trafił do Muzeum Narodowego w Warszawie. Pod koniec XX wieku wrócił na swoje pierwotne miejsce.

Opis

Relikwiarz jest złotą figurą świętego umieszczonego na hebanowej skrzynce ze znajdującymi się wewnątrz relikwiami. Wysokość całego relikwiarza wynosi 55 cm. Sama figura św. Andrzeja mierzy 35,5 cm. Pod stopą widnieje herb Warmii, czyli Baranek. Rzeźba przedstawia postać Apostoła ze skośnym krzyżem na plecach i owalną aureolą na głowie. Na skrzynce znajdują się ponadto cztery późnorenesansowe ażurowe plakietki, emaliowane dekoracje, kamee i wypukłe gemmy ze scenami z życia Chrystusa.

Hasła powiązane

• Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku
• Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku
• Kaplica pw. Zbawiciela w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
• Kaplica pw. św. Anny we Fromborku
• Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku
• Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku
• Wieża dzwonna katedry we Fromborku
• Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku
• Grota we Fromborku
• Cmentarz kanonicki we Fromborku
• Zespół kurii kanonicznych we Fromborku
• Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

Bibliografia

1. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku / Józefa Piskorska. Cz. 2, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 38.
2. Katedra we Fromborku / zdj. Jacek Maciej Wojtkowski ; tekst Janina Bosko. - Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. - S. 134-135.