Inspektorat Kulturalno-Oświatowy w Olsztynie Spółdzielni Wydawniczo-Oświatowej Czytelnik

Placówka kulturalno-oświatowa działająca w Olsztynie w latach 1948-1950.

Opis

W 1944 r. w Lublinie powstała Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, od 1945 r. działała w Warszawie. Do jej zadań należało wydawanie prasy, książek oraz organizacja spotkań z literatami, konkursów i popularyzacja twórczości artystycznej. 8 stycznia 1946 r. w Olsztynie otwarto Ekspozyturę Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, która zajmowała się handlem książką. 7 listopada 1948 r. utworzono w Olsztynie Inspektorat Kulturalno-Oświatowy Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Kierownikiem Inspektoratu został Władysław Gębik, instruktorami terenowymi: Irena Kropielnicka, Józef Koziełło-Poklewski, Tadeusz Stępowski, Wiktor Jeżewski, Krystyna Pstrągowska. W 1950 r. działalność Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” ograniczono do działalności wydawniczej oraz organizacji kolportażu. Inspektorat Kulturalno-Oświatowy w Olsztynie został rozwiązany a całość mienia, zespoły artystyczne, lokal przy ul. Kościuszki 41 w Olsztynie przekazano nowej instytucji Towarzystwu Wiedzy Powszechnej.

Program

• Organizowanie spotkań literackich
• Szerzenie czytelnictwa i tworzenie zespołów samokształceniowych
• Organizowanie kursów i imprez artystycznych

Działalność

• W terenie województwa powołano sieć Kół Członków Spółdzielni oraz punktów wymiany książek Centrali Bibliotek Ruchomych. Organizowano spotkania literackie, które były formą popularyzacji czytelnictwa i literatury wśród miejscowej ludności. W latach 1948-1949 zorganizowano szereg spotkań. Warmię i Mazury odwiedzili miedzy innymi: Michał Rusinek, Leon Kruczkowski, Władysław Rymkiewicz, Wojciech Żukrowski, Jan Brzechwa, Janusz Stępowski, Igor Neverly, Maria Dąbrowska, Jalu Kurek, Gustaw Morcinek, Arkady Fiedler, Czesław Centkiewicz, Janusz Meissner, Włodzimierz Wnuk, Eugenia Kochanowska, Władysław Ogrodziński, Igor Sikirycki. W spotkaniach brali udział również miejscowi literaci: Maria Zientara-Malewska, Jan Lubomirski, Karol Małłek, Michał Lengowski, Alojzy Śliwa, Teofil Ruczyński, Otylia Teszner-Grothowa. Ogółem zorganizowano 210 spotkań, niektórzy literaci przyjeżdżali kilkakrotnie, odbywali 10 do 25 spotkań. Podczas spotkań organizowano wystawy książek i kiermasze.
• Prowadzono akcję czytelniczą i samokształceniową w ramach 101 zespołów. Zespoły z Górowa, Kętrzyna, Pasłęka zajęły pierwsze miejsce w samokształceniu w skali kraju. W województwie zorganizowano 9 eksperymentalnych zespołów planowego czytania. Zorganizowano 12 czytelni prasy.
• Organizowano doroczne przeglądy świetlicowe, w Olsztynie „Gody wiosenne” połączone z przeglądem zespołów artystycznych. Inspektorat był głównym organizatorem wojewódzkim Wielkiego Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego Roku Mickiewiczowskiego w 1948 r. w 150 rocznicę urodzin Adama Mickiewicza, konkursów dot. literatury regionalnej, konkursu recytatorsko-muzycznego z okazji obchodów 100. rocznicy śmierci Juliusza Słowackiego i Fryderyka Chopina (1949). W czerwcu 1949 r. w Olsztynie zorganizowano ogólnopolską konferencję działaczy „Czytelnika”.

Bibliografia

• Bierkowski, Tadeusz: Społeczny ruch kulturalno-oświatowy na Warmii i Mazurach w latach 1945-1970 / Tadeusz Bierkowski. – Bydgoszcz ; Olsztyn : Wydaw. WSP, 1980.