Marek Marcinkowski
(1946-) – pedagog, historyk sztuki, animator kultury, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Olsztynie.
Biografia
Urodził się 7 stycznia 1946 roku w Kole. Tam ukończył liceum ogólnokształcące, a następnie: Państwowe Studium Kulturalno-Oświatowe i Bibliotekarskie we Wrocławiu, pedagogikę kulturalno-wychowawczą na Uniwersytecie Wrocławskim (absolutorium) oraz historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Mieszkał i pracował w Kole, Gnieźnie, Wrocławiu, Wołowie, Lubinie, Legnicy i Sieradzu. Od 1982 roku mieszka i pracuje w Olsztynie.
Działalność
Pracę rozpoczął w 1972 roku jako instruktor w Powiatowym Domu Kultury w Wołowie. Następnie kierował instytucjami kultury różnego szczebla na terenie Dolnego Śląska (Klub Kultury „Żuraw” w Lubinie, Zespół Kin w Legnicy, Spółdzielczy Dom Kultury „Parnasik” w Legnicy). Po powstaniu województwa legnickiego pracował w wydziale kultury tamtejszego Urzędu Wojewódzkiego. W roku 1978 przeniósł się do Sieradza, gdzie kierował działem doskonalenia pracy kulturalno-wychowawczej w Wojewódzkim Domu Kultury, a następnie był inspektorem wojewódzkim w wydziale kultury Urzędu Wojewódzkiego.
W Olsztynie pracował w Biurze Badań i Dokumentacji Zabytków (kierownik pracowni urbanistyki i architektury), a następnie, od 1989 roku, wykładał historię sztuki na kierunku „wychowanie plastyczne” w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie (następnie na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie). Podczas pracy na uczelni sprawował także funkcje prodziekana oraz zastępcy dyrektora Instytutu Wychowania Plastycznego. Był twórcą Galerii Akademickiej oraz pomysłodawcą Międzynarodowego Festiwalu Filmowego VIDECO. Przez wiele lat był także jurorem Olimpiady Artystycznej (sekcja plastyki) i członkiem jej Komitetu Głównego. Pracował również w senackiej komisji współpracy z zagranicą. W tym czasie był też współorganizatorem oraz przewodnikiem licznych objazdów studyjnych po zabytkach Włoch, Francji, Czech i Austrii, dla studentów, historyków i miłośników sztuki.
Od marca 2000 roku w wyniku konkursu objął dyrekcję Miejskiego Ośrodka Kultury w Olsztynie. Podczas ponad piętnastoletniego kierowania instytucją stworzył rozbudowany system systematycznej edukacji kulturalnej, obejmujący takie obszary jak: literatura, sztuki piękne, film, teatr muzyka i taniec. Efektem tych działań było m.in. stworzenie silnej grupy literackiej, obecnej na scenie ogólnopolskiej, rozwój ruchu chóralnego ukoronowany m.in. nagrodą „Fryderyk” dla działającego przy Miejskim Ośrodku Kultury chóru kameralnego Collegium Musicum, sukcesy w ogólnopolskich konkursach plastyków i grup teatralnych. W ramach programu edukacji kulturalnej wygłosił kilkadziesiąt wykładów w cyklach: „Wieczory Włoskie”, „Artystyczne wędrówki”, „Kobiety w sztuce XX wieku”, „Muzea świata” i „Ogrody świata”.
Organizowane przez MOK Olsztyńskie Lato Artystyczne otrzymało w 2005 roku tytuł Produktu Turystycznego Roku, przyznany przez Polską Organizację Turystyczną. Podobny tytuł otrzymało w roku 2010 od Warmińsko-Mazurskiej Organizacji Turystycznej. Przez szesnaście edycji letniego cyklu wydarzeń kulturalnych Marek Marcinkowski był dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Olsztyńskie Noce Bluesowe. W tym okresie festiwal bluesowy pięciokrotnie otrzymał tytuł Blues Top za zwycięstwo w ogólnopolskim rankingu na najważniejsze wydarzenie bluesowe w Polsce, prowadzonym przez kwartalnik „Twój Blues” (2003, 2005, 2006, 2009, 2014). W roku 2014 MOK zwyciężył w prestiżowym konkursie Pro Warmia i Mazury, otrzymując statuetkę za najlepszą promocję wydarzenia kulturalnego (OLA).
Przez wiele lat Marek Marcinkowski prowadził owocną współpracę z kilkudziesięcioma organizacjami pozarządowymi. Aktywiści olsztyńskich osiedli współtworzyli z MOK m.in. projekty „Desanty Kultury”, „Osiedliska Kultury” oraz święta ulic, mające na celu kulturalne ożywienie olsztyńskich „sypialni”. Jako dyrektor doprowadził do ścisłej współpracy z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim (Wydział Sztuki, Wydział Nauk Technicznych; Katedra Architektury Krajobrazu). Był popularnym wykładowcą i członkiem rad naukowych olsztyńskich uniwersytetów (bądź akademii) trzeciego wieku. Jego osobistym sukcesem było zainicjowanie i sfinalizowanie rewaloryzacji najpiękniejszej olsztyńskiej kamienicy secesyjnej, opracowanie jej programu użytkowego i wypełnienie aktywnością kulturalną. Kamienica Naujacka uzyskała szereg wyróżnień ogólnopolskich, w tym statuetkę za najlepszą modernizację (Modernizacja Roku 2008) oraz nominację w konkursie „Zabytek Zadbany” 2011. Kolejne osiągnięcie to zrewaloryzowanie (podobnie jak Kamienica Naujacka, za środki uzyskane z funduszy unijnych z udziałem wkładu własnego) zabytkowego Tartaku Raphaelsohnów oraz zorganizowanie w nim Centrum Techniki i Rozwoju Regionu Muzeum Nowoczesności w Olsztynie. Również ten obiekt uzyskał nominację konkursu „Zabytek Zadbany”, a jego otwarcie zostało zaliczone przez Muzeum Historii Polski do pięciu najważniejszych wydarzeń historycznych w kraju w roku 2014.
W latach 2002-2007 Marek Marcinkowski pisał cotygodniowe felietony w „Gazecie Olsztyńskiej”, a w latach 2007-2010, na łamach periodyku „Warto! Magazyn dla ludzi aktywnych i twórczych”. Publikował cyklicznie relacje z „wędrówek artystycznych”. W latach 2014 i 2015 wygłaszał wykłady wprowadzające do cyklu koncertów „Muzyka europejska w zabytkach Warmii i Mazur”.
Nagrody i odznaczenia
- Zasłużony Działacz Kultury (1980)
- Nagroda Rektora WSP w Olsztynie (1992, 1997)
- Ars Auro Prior, dyplom honorowy w uznaniu zasług w dziedzinie artystycznego kształcenia młodzieży, przyznany przez Komitet Główny Olimpiady Artystycznej przy Muzeum Narodowym
w Warszawie (2001) - Nagroda Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego (2002)
- Osobowość Warmii i Mazur 2003, statuetka przyznana przez Warmińsko-Mazurski Klub Biznesu (2004)
- Laur Złotej Dziesiątki – Plebiscyt „Gazety Olsztyńskiej” (2004)
- Wielka Pieczęć Towarzystwa Miłośników Olsztyna (2004)
- Tytuł Członka Kapituły ogólnopolskiego konkursu Modernizacja Roku (2009)
- Za wkład w rozwój edukacji muzycznej, medal przyznany przez Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia w Olsztynie (2010)
- Odznaka Honorowa Sybiraka, przyznana przez Zarząd Główny Związku Sybiraków (2011)
- Zasłużony dla Kultury Polskiej (2012)
- Zasłużony dla Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (2012)
- Serce Jarot, statuetka przyznana przez Radę Osiedla Jaroty (2013)
- Złoty Krzyż Zasługi (2014)
- Medal Wiedzy i Wiary, przyznany przez Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Wilna i Ziemi Wileńskiej (2014)
- Tytuł Honorowego Członka Spółdzielni Mieszkaniowej Jaroty (2014)
- Za wspieranie inicjatyw (2x), statuetka przyznana przez Radę Osiedla Jaroty (2014, 2015)
- Statuetka Pegaza za zasługi dla kultury Warmii i Mazur, przyznana przez Wojewodę Warmińsko Mazurskiego (2015)
Wybrane publikacje
- teksty do katalogów wystaw plastycznych, m.in.:
Ex cathedra, artyści plastycy olsztyńskiej WSP, BWA Olsztyn, 1994.
Michał Sawaniuk, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Pałac Opatów Oliwskich, Gdańsk, 1998.
Theatrum Mundi i Theatrum Mundi 2002-2005, wystawy malarstwa Hieronima Skurpskiego, Galeria Rynek MOK, 2002, 2005.
Geno, Eugeniusz Małkowski – początek świata, Galeria Rynek MOK, 2010.
- artykuły, m.in.:
Olsztyńskie Lato Artystyczne – przykład projektu managerskiego, (w:) Dom Kultury XXI wieku, Olsztyn 2009, s. 221-226.
Po co nam sztuka?, (w:) O sztuce i Olsztynie, ratuszowe wykłady dla maturzystów, Olsztyn 2014, s. 93-107.
Spis zabytków architektury i budownictwa województwa olsztyńskiego, (w:) Olsztyński Biuletyn Konserwatorski, Olsztyn 1988, s. 64-67.
- wywiady m.in.:
Kamienica Naujacka, (w:) Zabytek zadbany. Co to znaczy, Warszawa 2015, s. 93-95.
Bibliografia
- Mioduszewska, Anna: Nowy dyrektor zrobi porządki. Kultura. Historyk sztuki w Miejskim Ośrodku Kultury, Gazeta Olsztyńska 2000, nr 51, s. 14.
- Kto jest kim w województwie warmińsko-mazurskim, Grażyna Gregorowicz (red.), Ga Ga Art, Olsztyn 2001, s. 90.
- Złakowska, Nina: MOK trzęsie Olsztynem, Tygodnik Warmiński 2002, nr 13, s. 16.
- Bolińska-Walendzik, Iwona: OLA od kuchni. O organizacji Olsztyńskiego Lata Artystycznego, VariArt 2014, nr 3 (24), s. 4-5.
- Fryta, Karol: Ożyła ikona cywilizacyjnego rozwoju Olsztyna, Kurier Olsztyński 2014, nr 4, s. 5.
