Joculatores Dei
Autorskie widowisko – funkcjonujące z polskim tytułem Trubadurzy Chrystusa Pana – opracowane i wykonywane przez członków Scholi Teatru „Węgajty”.
Spis treści
Historia
Opisywany spektakl stanowi swoistą podróż do europejskich źródeł pieśni, jako że sięga do tradycji z czasów średniowiecza. Celem widowiska jest nie tylko przekaz artystyczny, ale i pewna funkcja edukacyjna – uzmysłowienie widzom funkcji pieśni w dawnych czasach, jak również znaczenia, którego nabierają one dzisiaj. Utwory przedstawione w trakcie każdego występu pochodzą z kanonu bardów średniowiecznej Europy, są wśród nich również laudy, powstałe dzięki św. Franciszkowi i pielęgnowane przez jego uczniów (zwanych wówczas „Trubadurami Pana Boga” – nawiązanie do tytułu całości programu). Program przedstawia też pieśni wykonywane przez średniowieczne bractwa świeckich (confraternitas, zwane Laudesi), śpiewy niemieckich Meistersingerów, hiszpańskie XIII-wieczne pieśni maryjne oraz polską muzykę z czasów dynastii Jagiellonów, uprawianą przez rodzime bractwa świeckich.
Praca Scholi nad dopracowaniem widowiska trwała kilka lat. Opisane wyżej pieśni, mimo tak znacznego upływu czasu, w pewnej części przetrwały – głównie w postaci żywego przekazu ustnej tradycji – w odległych wioskach kraju i to częstokroć w formie niezmienionej. Jeżdżąc po Polsce oraz innych krajach Europy aktorzy uczyli się pieśni i tradycji od starszych mieszkańców poszczególnych miejscowości, poznając jednocześnie archaiczny sposób ich wykonywania. Dlatego też – dzięki takiej wiedzy – w opisywanym programie zatrzymano tak tradycyjne instrumentarium, jak lira korbowa, fidel, rebek, koboz, gordon, gemshorn, szałamaja.
Opisywane widowisko stanowi ważną część repertuaru Scholi. Artyści wielokrotnie przedstawiali ten program, nie tylko na Warmii i Mazurach – również w innych miastach Polski – podczas nabożeństw oraz w trakcie festiwali i przeglądów muzyczno-teatralnych (m.in. na XV Festiwalu Muzyki i Plastyki „Tempus Paschale” 2009 w Lublinie).
Program
- In gotes namen varen wir – pieśń pielgrzymkowa niemieckich krzyżowców (XII w.)
- Jhesu Crist – modlitwa ostatniego trubadura z Prowansji, Guiraut Riquiera (1230-1300)
- Palästinalied (Pieśń o Ziemi Świętej) Walthera von der Vogelweide (1170-1230)
- Dal ciel venne messo novello – lauda franciszkańska na Zwiastowanie z Laudariodi Cortona (XIII w.)
- Madonna santa Maria – lauda franciszkańska maryjna z Laudario di Cortona (XIII w.)
- De la crudel morte de Cristo – lauda franciszkańska pasyjna z Laudario di Cortona (XIII w.)
- Mariä Psalter - pieśń Meistersingerów wg legendy (melodia Wolframa von Eschenbacha - XIV w.)
- Christus stillt den Seesturm - pieśń Meistersingerów (melodia prawdopodobnie z Hildebrandslied - XIV w.)
- Balada deis goytx de nostre dona en vulgar cathallan a ball redo - katalońska maryjna pieśń pielgrzymów z Llibre Vermell z klasztoru Mont Serrat (XIVw.)
- Kto chce Pannie Maryi służyć – koronka bł. Ładysława z Gielniowa (1450 - 1505), melodia wg tradycji kurpiowskiej
- Św. Zofija – pieśń dziadowska zapisana w Łęczyckiem przez Oskara Kolberga
- Jest tam dróżka wydeptana – pieśń lirnicka śpiewana w kurpiowskiej gminie Czarnia
- Wszystko marność - pieśń pogrzebowa (przekazana zespołowi przez Bronisława Kuśmierowskiego z Krasewa na Podlasiu)
- Umoliała mat' rodnaja (przekazana zespołowi przez Domnę Jermakownę z Gminy Staroobrzędowców, Gabowe Grądy koło Augustowa)
- Żołtarz Jezusow, czyli piętnaście rozmyślań o Bożym umęczeniu – pieśń pasyjna bł. Ładysława z Gielniowa (1450-1505) oraz Jezu Kreuz leiden und Pein – (z tą samą melodią) pieśń pasyjna z ewangelickiego kancjonału niemieckiego
Twórcy
- wybór pieśni i kierownictwo artystyczne: Johann Wolfgang Niklaus
- wykonawcy – Schola Teatru „Węgajty” w składzie:
Bibliografia
- Joculatores Dei : Trubadurzy Chrystusa Pana = Troubadours du Christ Seigneur / Schola Teatru Węgajty ; aut. projektu J. Wolfgang Niklaus, Maciej Kaziński. - Nowe Kawkowo : Teatr Wiejski „Węgajty”, [2003].
Zobacz też
- opis utworu na stronie Scholi: http://www.wegajty.pl
