Konkurs Diabły Warmii, Mazur i Powiśla
Ogólnopolski konkurs rzeźbiarski zorganizowany w 1969 r. dla twórców nieprofesjonalnych, zamieszkałych w pięciu (sprzed podziału administracyjnego w 1995 r.) województwach - olsztyńskim, elbląskim, ostrołęckim, ciechanowskim i suwalskim.
Spis treści
Organizatorzy
- Galeria Sztuki Nieprofesjonalnej przy Miejskim Domu Kultury w Iławie
- Oddział Warmińsko-Mazurski Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Iławie
- Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie
Tematyka
Wizerunek diabła w stylizacji ludowej. Temat konkursu to nawiązanie do wielowiekowych, tradycyjnych wierzeń Warmiaków i Mazurów w rozmaite istoty demoniczne: zmory, kłobuki, topniki, latańce, mary lub „pospolitego” diabła. Wierzenia te stanowiły jeden z elementów jednoczących społeczność, budujących wspólnotę kulturową, narodową, duchową i społeczną autochtonicznej ludności, która w tym względzie nie poddała się tendencjom germanizacyjnym ani naukom Kościoła.
Realizacja
Rzeźby uczestników konkursu nawiązały do tradycyjnych wizerunków ludowych, w których latańca przedstawiano jako ptaka, za którym wionął płomień ognia, ewentualnie jako kruka lub wronę, topnika jako półrybę-półczłowieka (często chłopca) o bardzo długich rękach i bardzo długich palcach oraz włosach zlepionych wodą, a diabła – jako łagodnego, niemądrego poczciwca, oszukiwanego przez sprytnych chłopów.
Cel
- popularyzacja regionu Warmii, Mazur i Powiśla
- przypomnienie dawnych wierzeń warmińsko-mazurskich
- przypomnienie kontekstu tradycyjnej obrzędowości ludowej
- utrwalenie mitologicznych elementów przemijającej kultury ludowej warmińsko-mazurskiej
- przedstawienie i popularyzacja lokalnych twórców-amatorów
Uczestnicy
- Jarosław Białkowski (Iława) - wyróżnienie za pracę Diabeł pierwotny
- Franciszek Chruściel (Orneta) - II nagroda za prace Śnik i Diabeł w sieci
- Wacław Czchowski (Ryn) - wyróżnienie za pracę Diabeł współczesny
- Tadeusz Czapliński (Olsztyn) - wyróżnienie za pracę Lataniec
- Andrzej Dębiński (Iława)
- Marek Kałuża (Iława) II nagroda za prace Marzyciel i Hazardzista
- Jan Kowalewski (Elbląg) III nagroda za pracę W piekle
- Jan Kowalski (Iława) nagroda główna za pracę Diabeł jeziorny
- Hanna Konińska (Błońska – Ciechanów) wyróżnienie za pracę Diabeł Brąswałdzki
- Marek Krawiecki (Biskupiec) I nagroda za pracę Diabeł nocny
- Ryszard Łodziato (Iława) II nagroda za pracę Diabeł z cyrografem
- Jan Nidzworski (Lubawa) III nagroda za pracę Diabeł skarbnik
- Tadeusz Nidzworski (Lubawa) III nagroda za pracę Chytrus
- Krzysztof Nowicki (Iława)
- Roman Kieso (Orneta)
- Stanisław Peretiatkowicz (Łukowo k/Makowa Mazowieckiego), I nagroda za prace Kusy i Lucyfer
- Wanda Rakowicz (Olsztynek) I nagroda za pracę Diabły ze skansenu
- Piotr Roch (Iława)
- Krzysztof Sielski (Iława)
- Bogdan Solarz (Iława)
- Dzieci z Koła Plastycznego ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Olsztynku – wyróżnienie
Końcowym wynikiem konkursu była wystawa pt. Nie taki diabeł straszny… zorganizowana w placówkach, które zainicjowały konkurs. Impreza miała charakter jednorazowy.
W 1986 r. Stanisław Peretiatkowicz, marek Kałuża, Franciszek Chruściel oraz Jan Kowalewski przekazali swe prace Wojewódzkiemu Domowi Kultury w Olsztynie.
