Leonard Turkowski

(1914-1985) - poeta, prozaik, publicysta, pedagog (pseud. i krypt.: Nadir, Osa, Turek z Bartoszyc, Turkay, tur, L. Tur.)

Biografia

Urodził się 23 września 1914 r. w Poznaniu, w rodzinie robotniczej Stanisława i Magdaleny ze Skorupskich. Ukończył Wyższy Kurs Dziennikarski przy Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu, a po wojnie Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Warszawie (1953 r.). W czasie okupacji przebywał w Krakowie i Warszawie. W 1954 r. zamieszkał w Bartoszycach. W 1965 r. przeniósł się do Olsztyna. W 1973 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 19 stycznia 1985 r. w Olsztynie.

Działalność

Od 1934 r. pracował jako dziennikarz w „Nowym Kurierze”. Równocześnie współpracował z pismami Wielkopolski oraz z poznańską Rozgłośnią Polskiego Radia. W czasie wojny pracował jako robotnik, brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie był nauczycielem w szkołach podstawowych w Poznańskiem i Lubelskiem. W latach 1954-1965 r. pracował jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Bartoszycach. Następnie przez cztery lata był kierownikiem działu kulturalno-oświatowego „Głosu Olsztyńskiego”. W latach 1969-1973 piastował stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Olsztynie. Od 1963 r. był członkiem Związku Literatów Polskich, a w latach 1971-1980 prezesem olsztyńskiego oddziału tego stowarzyszenia. Brał też udział w działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Twórczość

Jako poeta, publicysta i dramaturg debiutował przed 1939 r. Wiersze, opowiadania, reportaże, utwory sceniczne, artykuły publikował w różnych czasopismach. Pierwsze z nich ukazały się na łamach „Wici Wielkopolskich” w 1933 r. Po roku 1945 publikował głównie w Olsztynie. Wydał zbiory wierszy:

• Krzyż na rozdrożu (1935)
• Krew ziemi (1937)
• Gdy środa rym poda (1938)
• Na progu doby (1958)
• Dojrzewanie (1961)
• Talerz z jabłkami (1975)

Zbiory opowiadań i powieści:

• Do szkoły (1962)
• Niebo nad sadem (1964)
• Kajak (1966)
• Spotkania świąteczne (1968)
• Ziemia i niebo. Powieść o życiu i pracy Mikołaja Kopernika (1971)
• Start (1976)
• Lipcowy miód (1980)
• Na początku było jezioro (1983)
• Narodziny generała (1984)

Całość swojej pracy literackiej pisarz zamknął prozą wspomnieniową. Składają się na nią trzy księgi: rodzinnego domu, miasta i przeżytych lat na Warmii i Mazurach.

Nagrody i odznaczenia

Był laureatem kilku konkursów literackich. Otrzymał:

• Nagrodę Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie (1959)
• Nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za całokształt pracy publicystycznej (1964)
• III Nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim, urządzonym przez Wydział Kultury i Sztuki Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i olsztyński Związek Literatów Polskich za powieść Kajak (1964)
• Nagrodę za reportaż przyznaną przez redakcję czasopisma „Fakty i Myśli” (1966)
• I Nagrodę za powieść Naczynia połączone i opowiadanie Urodziny (1969)

Został odznaczony m.in.:

• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
• Złotym Krzyżem Zasługi
• Złotą Odznaką „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
• Medalem Komisji Edukacji Narodowej
• Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
• Medalem za zasługi dla Oświaty województwa olsztyńskiego

Galeria zdjęć

• 

  Publikacja Wydawnictwa „Pojezierze”, Olsztyn 1983.

• 

  Publikacja Ludowej Spółdzielni Wydawniczej, Warszawwa 1980.

• 

  Podczas spotkania w Iławie, 1979 r.
  Żródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

• 

  Druk zaproszenia ze zbiorów WBP w Olsztynie.

• 

  Publikacja wydawnictwa "Pojezierze", 1975 r. Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

Zobacz też

Strona internetowa poświęcona Leonardowi Turkowskiemu

Bibliografia

1. Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 101-103.
2. Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 180-181.
3. Rojek, Józef Jacek: Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. - S. 50-52.
4. Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 1972. - S. 159-162.