Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie

Siedziba Muzeum
Źródło: Olsztyn 1945-2005, Kultura i nauka, Praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego, Olsztyn, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006.

Tablica astronomiczna Mikołaja Kopernika w olsztyńskim zamku. Źródło: Strona domowa Muzeum

Od 1 stycznia 1976 roku nowa nazwa dotychczasowego Muzeum Mazurskiego w Olsztynie

Siedziba

Główną siedzibą Muzeum Warmii i Mazur jest Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, ul. Zamkowa 2

Historia

Nowy statut Muzeum wprowadzony zarządzeniem Wojewody Olsztyńskiego z 1975 roku zmieniał nazwę Muzeum. Zmieniał też strukturę organizacyjną. Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie podlegały:

• Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie (1976-1987)
• Muzeum Mazurskie w Szczytnie
• Muzeum im. Johanna Gotfryda Herdera w Morągu
• Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie (1976-1986)
• Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej w Stębarku
• Muzeum Ziemi Mrągowskiej w Mrągowie oraz dotychczasowy oddział
• Muzeum Warmińskie w Lidzbarku Warmińskim
• utworzona w 1977 roku „Galeria Sztuki” w Olsztynku (do 1985 r.)
• utworzona w 1985 roku Galeria Sztuki Współczesnej „Zamek” w Reszlu
• otwarty w 1992 r. Dom „Gazety Olsztyńskiej” w Olsztynie
• otwarte w 2001 r. Muzeum Przyrody

Od 1999 roku Muzeum Warmii i Mazur jest instytucją samorządu województwa warmińsko-mazurskiego. W 1979 r. odznaczone Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zbiory

Najcenniejszym zabytkiem jest tablica astronomiczna z 1517 roku wykonana przez Mikołaja Kopernika na murze krużganku olsztyńskiego zamku. Służyła do badań równonocy oraz badań nad nieregularnością pozornego rocznego obiegu Słońca wokół Ziemi. Wiodącymi kolekcjami Muzeum są:

• zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego, w tym zbiór rzeźby średniowiecznej i nowożytnej z ternu Warmii, Prus Królewskich i Książęcych, kolekcja malarstwa holenderskiego z XVII wieku, kolekcja ikon staroobrzędowców, kolekcja sztuki polskiej z XIX i XX wieku oraz obrazy artystów Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu
• zbiory dokumentów i pamiątek życia politycznego, kulturalnego i gospodarczego dawnych wieków Warmii i Mazur oraz Powiśla
• zbiory archeologiczne
• zbiory etnograficzne, w tym zbiór kafli mazurskich oraz czepców i ludowej rzeźby warmińskiej z XVIII i XIX wieku
• zbiory numizmatyczne, w tym skarb monet z XIV wieku odkryty w Zalewie
• zbiory Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur

Działalność wystawiennicza

Muzeum zorganizowało wiele wystaw. Towarzyszą im katalogi i opracowania naukowe. Przykładowo:

• 1984 Ziemia serdecznie znajoma – wystawa z okazji 40.lecia Muzeum. Obrazująca polskie tradycje historyczne i ludnościowe Warmii i Mazur od czasów Mikołaja Kopernika do czasów współczesnych
• 1995 Ze skarbca Muzeum Warmii i Mazur – wystawa z okazji 50.lecia Muzeum, prezentująca najciekawsze zbiory Muzeum
• 2005 Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od XIV do XVIII wieku – wystawa z okazji 60.lecia Muzeum

Działalność edukacyjno-wydawnicza

Muzeum organizowało odczyty, prelekcje, sesje naukowe i spotkania. Kontynuowane są imprezy cykliczne:

• Wieczory zamkowe
• Muzeum bez tajemnic
• Spotkania z naszą historią
• Niedziele w muzeum organizowane od 1994 r. raz w miesiącu, ostatnio 2, 3 razy w roku. W 1995 roku uznano je za najlepszy produkt turystyczny Polski północno-wschodniej. Otrzymały nagrodę Atut oraz wyróżnienie ministra kultury i sztuki
• Czwartki z Mikołajem Kopernikiem organizowane w sezonie turystycznym
• Cavata na olsztyńskim zamku
• Życiorysy, spotkania na których prezentowane są postacie zasłużone dla Olsztyna lub Warmii i Mazur
• Olsztyńscy uczeni, spotkania na których prezentowane są sylwetki i dorobek naukowy uczonych
• Warsztaty Bałtyjskie
• Od 1958 roku wydawany jest „Rocznik Olsztyński” . Od 1992 roku wydawane są „Zeszyty Muzeum Warmii i Mazur”.
• Od 1992 roku pod patronatem Muzeum działa chór „Pro Musica Antiqua” , od 2000 roku chór „ProForma”.
• Od 1998 roku utworzona została Galeria Jednego Obrazu. Muzeum uczestniczy w dorocznych imprezach Śpiewajmy Poezję.

Dyrektorzy

• Władysław Ogrodziński (1970-1983)
• Jerzy Sikorski (1983-1987)
• Janusz Cygański (od 1987- )

Społeczny nadzór nad Muzeum sprawuje Rada Muzeum powołana przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Działalność Muzeum wspiera Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Warmii i Mazur.

Bibliografia

1. Cygański, Janusz: Muzeum Warmii i Mazur / Janusz Cygański // W: Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka : praca zbiorowa / pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2006. – S. 276-311.
2. Guska, Ewa: Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie w latach 1945-1985 / Ewa Guska. – Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 1985.
3. Podolak, Anna: Inicjatywy kulturalne Muzeum Warmii i Mazur zrealizowane dzięki dotacjom instytucji i podmiotów prywatnych / Anna Podolak, Alicja Mieczkowska // „Rocznik Olsztyński”. – T. 18 (2009), s. 419-435.

Zobacz też

• Strona domowa Muzeum