Dwór w Karkajmach: Różnice pomiędzy wersjami
Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | [[Image: dwor_karkajmy_3.jpg|thumb|right|290px| Fot. z 2011 roku.<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:A-3159_pa%C5%82ac_z_oficyn%C4%85_i_parkiem_Karkajmy.jpg www.commons.wikimedia.org] ]] | |
| − | |||
| − | [[Image: dwor_karkajmy_3.jpg|thumb|right| | ||
Zabytek architektury wzniesiony w XVIII wieku. | Zabytek architektury wzniesiony w XVIII wieku. | ||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Karkajmy|Karkajmy]] (niem. Korbsdorf) w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie lidzbarskim, w | + | Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Karkajmy|Karkajmy]] (niem. Korbsdorf) w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w [[ewim:Powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]], w [[ewim:Orneta (gmina miejsko-wiejska)|gminie Orneta]] (3 km na południowy-zachód od miasta). |
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XVI wieku. Znajdował się wówczas w posiadaniu rodu Dambitzów. | + | Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XVI wieku. Znajdował się wówczas w posiadaniu rodu Dambitzów. Od 1656 roku była to własność rodziny Białobrzeskich, a następnie Mollerów i od początku XVIII wieku rodziny von Schau. W tym czasie wzniesiono dwór i założono park. Na początku XIX wieku do budynku dobudowano niższą oficynę. Na przełomie XIX i XX wieku majątek należał do von Kobylińskich. Po drugiej wojnie światowej na jego obszarze utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast dwór zaadaptowano na mieszkania. Budynek przebudowano w 1955 roku. Obecnie jest on w ruinie, a teren jest własnością prywatną. |
==Opis== | ==Opis== | ||
| − | Był to budynek murowany z cegły i otynkowany, dwukondygnacyjny, przykryty dachem czterospadowym. | + | Był to budynek murowany z cegły i otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, przykryty dachem czterospadowym. Fasadą frontową zwrócony był ku zachodowi. Wyodrębniono w niej trójkondygnacyjny pseudoryzalit z niszą w części środkowej, w której pierwotnie znajdowała się drewniana figurką św. Józefa. Przy elewacji tylnej usytuowana była niższa oficyna wzniesiona na rzucie litery L. Jeszcze w latach 90-tych XX wieku we wnętrzach można było oglądać stiukowe dekoracje sufitów i barokową klatkę schodową. W otoczeniu dworu znajdują się pozostałości dawnego parku o kompozycji krajobrazowej. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| − | *Przed drugą wojną światową w dworze znajdowały się XVII-wieczne portrety przedstawicieli rodu | + | *Przed drugą wojną światową w dworze znajdowały się XVII-wieczne portrety przedstawicieli rodu Dohnów - [[Portret Christiana Dohny z dworu w Karkajmach|Krystiana]] i jego brata [[Portret Krzysztofa Delfikusa Dohny z pałacu w Markowie|Krzysztofa Delfikusa]]. Oba dzieła obecnie należą do cennej kolekcji portretu holenderskiego w zbiorach [[Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu| Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu]]. |
*Zabytkowy piec kaflowy z 1735 roku przeniesiono do [[Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku| Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]]. | *Zabytkowy piec kaflowy z 1735 roku przeniesiono do [[Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku| Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]]. | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| + | #''Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst'' / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 120-121. | ||
#Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? '' / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 294-295. | #Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? '' / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 294-295. | ||
| Linia 24: | Linia 23: | ||
*Gida, Beata: ''Było, już przemija... Dwór w Karkajmach, koło Ornety'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.it.mragowo.pl/archiwum/pl/2011/10/bylo-juz-przemija-dwor-w-karkajmach-kolo-ornety,1860.html www.it.mragowo.pl] [dostęp 27.02.2014 r.] | *Gida, Beata: ''Było, już przemija... Dwór w Karkajmach, koło Ornety'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.it.mragowo.pl/archiwum/pl/2011/10/bylo-juz-przemija-dwor-w-karkajmach-kolo-ornety,1860.html www.it.mragowo.pl] [dostęp 27.02.2014 r.] | ||
| − | [[Category: | + | [[Category:Pałace i dwory]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Orneta (gmina miejsko-wiejska)]] |
[[Category:Powiat lidzbarski]] | [[Category:Powiat lidzbarski]] | ||
[[Category:1701-1800]] | [[Category:1701-1800]] | ||
Aktualna wersja na dzień 07:04, 13 kwi 2015
Zabytek architektury wzniesiony w XVIII wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi Karkajmy (niem. Korbsdorf) w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta (3 km na południowy-zachód od miasta).
Historia
Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XVI wieku. Znajdował się wówczas w posiadaniu rodu Dambitzów. Od 1656 roku była to własność rodziny Białobrzeskich, a następnie Mollerów i od początku XVIII wieku rodziny von Schau. W tym czasie wzniesiono dwór i założono park. Na początku XIX wieku do budynku dobudowano niższą oficynę. Na przełomie XIX i XX wieku majątek należał do von Kobylińskich. Po drugiej wojnie światowej na jego obszarze utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast dwór zaadaptowano na mieszkania. Budynek przebudowano w 1955 roku. Obecnie jest on w ruinie, a teren jest własnością prywatną.
Opis
Był to budynek murowany z cegły i otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, przykryty dachem czterospadowym. Fasadą frontową zwrócony był ku zachodowi. Wyodrębniono w niej trójkondygnacyjny pseudoryzalit z niszą w części środkowej, w której pierwotnie znajdowała się drewniana figurką św. Józefa. Przy elewacji tylnej usytuowana była niższa oficyna wzniesiona na rzucie litery L. Jeszcze w latach 90-tych XX wieku we wnętrzach można było oglądać stiukowe dekoracje sufitów i barokową klatkę schodową. W otoczeniu dworu znajdują się pozostałości dawnego parku o kompozycji krajobrazowej.
Ciekawostki
- Przed drugą wojną światową w dworze znajdowały się XVII-wieczne portrety przedstawicieli rodu Dohnów - Krystiana i jego brata Krzysztofa Delfikusa. Oba dzieła obecnie należą do cennej kolekcji portretu holenderskiego w zbiorach Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu.
- Zabytkowy piec kaflowy z 1735 roku przeniesiono do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.
Bibliografia
- Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 120-121.
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 294-295.
Zobacz też
- Gida, Beata: Było, już przemija... Dwór w Karkajmach, koło Ornety, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.it.mragowo.pl [dostęp 27.02.2014 r.]
