Maria Kensbok: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | [[Image: Kensbok4.jpg|thumb|right|250px|Maria Kensbok w latach dziewięćdziesiątych Źródło:Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007]] | ||
[[Image: Kensbok2.jpg|thumb|right|250px|Maria Kensbok opiekuje się dziećmi z polskiego przedszkola (1936) Źródło:Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007]] | [[Image: Kensbok2.jpg|thumb|right|250px|Maria Kensbok opiekuje się dziećmi z polskiego przedszkola (1936) Źródło:Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007]] | ||
| Linia 4: | Linia 5: | ||
==Biografia== | ==Biografia== | ||
| − | Maria Kensbok (niem. Kensbock), córka Bernarda Kensboka (1882-1966) urodziła się 12 | + | Maria Kensbok (niem. Kensbock), córka Bernarda Kensboka (1882-1966) urodziła się 12 marca 1917 r. w [[ewim:Purda|Purdzie Wielkiej]] (powiat olsztyński). Rodzice, patrioci polscy, należeli do Związku Polaków w Niemczech. Uczyła się początkowo z konieczności w niemieckiej szkole ludowej, by w 1930 r. przenieść się do nowopowstałej [[ewim:Prywatna Katolicka Szkoła Powszechna w Purdzie|Katolickiej Szkoły Polskiej w Purdzie]]. Szkoła ta powstała dzięki staraniom posła [[ewim:Jan Baczewski|Jana Baczewskiego]]. Wcześniej władze niemieckie, po przegranym przez Polskę Plebiscycie w 1920 r., zamknęły polskie placówki edukacyjne. |
| − | W sierpniu 1935 r. na kursie pedagogicznym Państwowego Seminarium dla Ochroniarek w Warszawie uzyskała przygotowanie do zawodu wychowawczyni przedszkolnej. Wykonywanie tego zawodu rozpoczęła w niewielkim przedszkolu w Skajbotach. | + | W sierpniu 1935 r. na kursie pedagogicznym Państwowego Seminarium dla Ochroniarek w Warszawie uzyskała przygotowanie do zawodu wychowawczyni przedszkolnej. Wykonywanie tego zawodu rozpoczęła w niewielkim przedszkolu w [[ewim:Skajboty|Skajbotach]] (zob. [[ewim:Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)|Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)]]). Maria Kensbok prowadziła także miejscową świetlicę i bibliotekę. Nawiązała współpracę z lokalnym Towarzystwem Młodzieży, realizowała także zajęcia praktyczne z dziewczętami w szkole polskiej. W 1935 r. zaangażowała się w działalność harcerską - prowadziła drużynę w Skajbotach, była również instruktorką [[ewim:Hufiec Wschodniopruskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech|Hufca Wschodniopruskiego]], uczestnicząc w licznych obozach harcerskich, m.in. w Siołkowicach k. Opola (1935) czy w Zlocie Związku Harcerstwa Polskiego w Spale (1935). Działalność wychowawcza i harcerska Marii Kensbok nakierowana była na umacnianie polskości na terenach Warmii będącej wówczas w granicach hitlerowskich Niemiec. |
[[Image: Kensbok3.jpg|thumb|right|250px|Maria Kensbok (pierwsza od lewej) podczas pobytu w Warszawie (lata przedwojenne) Źródło:Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007]] | [[Image: Kensbok3.jpg|thumb|right|250px|Maria Kensbok (pierwsza od lewej) podczas pobytu w Warszawie (lata przedwojenne) Źródło:Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007]] | ||
| − | W lecie 1939 r., podczas fali aresztowań działaczy polskich w III Rzeszy, Maria Kensbok zmuszona była do opuszczenia Skajbot i ukrywania się. Podczas wojny pracowała jako pomoc domowa w Barczewie. Po 1945 r. powróciła do Purdy, uczyła tam dzieci warmińskie języka polskiego. Jej działalność zapoczątkowała jedną z pierwszych polskich szkół na Warmii przed przybyciem regularnej polskiej kadry nauczycielskiej na te tereny. Wkrótce zorganizowała też przedszkole w Barczewie. W tym samym czasie dokształcała się uzyskując pełne uprawnienia zawodowe. | + | W lecie 1939 r., podczas fali aresztowań działaczy polskich w III Rzeszy, Maria Kensbok zmuszona była do opuszczenia Skajbot i ukrywania się. Podczas wojny pracowała jako pomoc domowa w [[ewim:Barczewo|Barczewie]]. Po 1945 r. powróciła do Purdy, uczyła tam dzieci warmińskie języka polskiego. Jej działalność zapoczątkowała jedną z pierwszych polskich szkół na Warmii przed przybyciem regularnej polskiej kadry nauczycielskiej na te tereny. Wkrótce zorganizowała też przedszkole i drużynę harcerską im. Królowej Jadwigi w Barczewie. W tym samym czasie dokształcała się uzyskując pełne przedszkolne uprawnienia zawodowe. Wtedy też przeniesiono ją do pracy w przedszkolu w [[ewim:Gutkowo|Gutkowie]]. Poza pracą zawodową udzielała się w Związku Nauczycielstwa Polskiego, była członkinią Zarządu Oddziału Powiatowego Związku oraz radną Gromadzkiej Rady Narodowej w Gutkowie przez 3 kadencje. Brała także udział w spotkaniach miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich. W 1972 r. przeszła na emeryturę. |
| − | Nawet w ostatnich latach życia nie rezygnowała z działalności społecznej. Mieszkając w Domu Pomocy Społecznej "Kombatant" wciąż wyjeżdżała na spotkania harcerskie i działaczy spod znaku Rodła. Zmarła 16 | + | Nawet w ostatnich latach życia nie rezygnowała z działalności społecznej. Mieszkając w Domu Pomocy Społecznej "Kombatant" wciąż wyjeżdżała na spotkania harcerskie i działaczy spod [[ewim:Znak Rodła|znaku Rodła]]. Zmarła 16 grudnia 2013 r. w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]], w wieku 97 lat. Została pochowana 20 grudnia 2013 r. na Cmentarzu Parafialnym w Gutkowie. |
==Odznaczenia== | ==Odznaczenia== | ||
| − | W 1979 r. przyznano jej Nagrodę Regionalną Stowarzyszenia Pax im. M. Lengowskiego. Została odznaczona również: Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalami Komisji Edukacji Narodowej i Rodła, Złotym Krzyżem Zasługi i tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL. | + | W 1979 r. przyznano jej [[Regionalna_Nagroda_im._Michała_Lengowskiego|Nagrodę Regionalną Stowarzyszenia Pax im. M. Lengowskiego]]. Została odznaczona również: Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalami Komisji Edukacji Narodowej i Rodła, Złotym Krzyżem Zasługi i tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
W 1935 r. Maria Kensbok brała udział w uroczystościach pogrzebowych Józefa Piłsudskiego. | W 1935 r. Maria Kensbok brała udział w uroczystościach pogrzebowych Józefa Piłsudskiego. | ||
| − | + | Pomocne w propolskiej działalności pozaszkolnej w latach 30. było posiadanie przez Marię niemieckiego obywatelstwa. Nauczycielom polskim bez obywatelstwa III Rzeszy za taką działalność odbierano prawa nauczania i nakazywano opuszczenie kraju. | |
| + | |||
| + | Jako bibliotekarka w Skajbotach niejednokrotnie osobiście doręczała starszym mieszkańcom okolicznych miejscowości książki, którymi byli zainteresowani, widząc, że nie mają możliwości przyjazdu do wsi, gdzie była biblioteka. Za swoją postawę była lubiana i ceniona przez ludzi. | ||
| + | |||
| + | ==Źródła== | ||
| + | 1. Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007.<br> | ||
| + | 2. W obronie polskiego trwania : nauczyciele polscy na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach międzywojennych / Tadeusz Filipkowski. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych, 1989.<br> | ||
| + | 3. Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla / Tadeusz Oracki - Warszawa, 1983.<br> | ||
| + | 4. http://ro.com.pl/pochowano-warmiaczke-marie-kensbok/0195997<br> | ||
| + | 5. Gazeta Olsztyńska nr 16(18365) z dnia 21.01.2014.<br> | ||
| + | 6. Kajet nr 69, 1/2007 (czasopismo) / Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie. | ||
| + | |||
| + | [[Category:Bibliotekarze i księgarze|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:Bibliotekarstwo|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:Organizatorzy i animatorzy kultury|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:Działacze społeczni|Kensbok,Maria]] | ||
| + | [[Category:Prusy Wschodnie|Kensbok,Maria]] | ||
| + | [[Category:Olsztyn|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:1919-1944|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:1945-1989|Kensbok, Maria]] | ||
| + | [[Category:1990-|Kensbok, Maria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:45, 30 wrz 2014
(1917-2013) – rodowita Warmiaczka, jedna z najmłodszych propagatorek polskości na Warmii, wychowawczyni przedszkolna, działaczka harcerska, działaczka Związku Polaków w Niemczech
Spis treści
Biografia
Maria Kensbok (niem. Kensbock), córka Bernarda Kensboka (1882-1966) urodziła się 12 marca 1917 r. w Purdzie Wielkiej (powiat olsztyński). Rodzice, patrioci polscy, należeli do Związku Polaków w Niemczech. Uczyła się początkowo z konieczności w niemieckiej szkole ludowej, by w 1930 r. przenieść się do nowopowstałej Katolickiej Szkoły Polskiej w Purdzie. Szkoła ta powstała dzięki staraniom posła Jana Baczewskiego. Wcześniej władze niemieckie, po przegranym przez Polskę Plebiscycie w 1920 r., zamknęły polskie placówki edukacyjne.
W sierpniu 1935 r. na kursie pedagogicznym Państwowego Seminarium dla Ochroniarek w Warszawie uzyskała przygotowanie do zawodu wychowawczyni przedszkolnej. Wykonywanie tego zawodu rozpoczęła w niewielkim przedszkolu w Skajbotach (zob. Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)). Maria Kensbok prowadziła także miejscową świetlicę i bibliotekę. Nawiązała współpracę z lokalnym Towarzystwem Młodzieży, realizowała także zajęcia praktyczne z dziewczętami w szkole polskiej. W 1935 r. zaangażowała się w działalność harcerską - prowadziła drużynę w Skajbotach, była również instruktorką Hufca Wschodniopruskiego, uczestnicząc w licznych obozach harcerskich, m.in. w Siołkowicach k. Opola (1935) czy w Zlocie Związku Harcerstwa Polskiego w Spale (1935). Działalność wychowawcza i harcerska Marii Kensbok nakierowana była na umacnianie polskości na terenach Warmii będącej wówczas w granicach hitlerowskich Niemiec.
W lecie 1939 r., podczas fali aresztowań działaczy polskich w III Rzeszy, Maria Kensbok zmuszona była do opuszczenia Skajbot i ukrywania się. Podczas wojny pracowała jako pomoc domowa w Barczewie. Po 1945 r. powróciła do Purdy, uczyła tam dzieci warmińskie języka polskiego. Jej działalność zapoczątkowała jedną z pierwszych polskich szkół na Warmii przed przybyciem regularnej polskiej kadry nauczycielskiej na te tereny. Wkrótce zorganizowała też przedszkole i drużynę harcerską im. Królowej Jadwigi w Barczewie. W tym samym czasie dokształcała się uzyskując pełne przedszkolne uprawnienia zawodowe. Wtedy też przeniesiono ją do pracy w przedszkolu w Gutkowie. Poza pracą zawodową udzielała się w Związku Nauczycielstwa Polskiego, była członkinią Zarządu Oddziału Powiatowego Związku oraz radną Gromadzkiej Rady Narodowej w Gutkowie przez 3 kadencje. Brała także udział w spotkaniach miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich. W 1972 r. przeszła na emeryturę.
Nawet w ostatnich latach życia nie rezygnowała z działalności społecznej. Mieszkając w Domu Pomocy Społecznej "Kombatant" wciąż wyjeżdżała na spotkania harcerskie i działaczy spod znaku Rodła. Zmarła 16 grudnia 2013 r. w Olsztynie, w wieku 97 lat. Została pochowana 20 grudnia 2013 r. na Cmentarzu Parafialnym w Gutkowie.
Odznaczenia
W 1979 r. przyznano jej Nagrodę Regionalną Stowarzyszenia Pax im. M. Lengowskiego. Została odznaczona również: Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalami Komisji Edukacji Narodowej i Rodła, Złotym Krzyżem Zasługi i tytułem Zasłużonego Nauczyciela PRL.
Ciekawostki
W 1935 r. Maria Kensbok brała udział w uroczystościach pogrzebowych Józefa Piłsudskiego.
Pomocne w propolskiej działalności pozaszkolnej w latach 30. było posiadanie przez Marię niemieckiego obywatelstwa. Nauczycielom polskim bez obywatelstwa III Rzeszy za taką działalność odbierano prawa nauczania i nakazywano opuszczenie kraju.
Jako bibliotekarka w Skajbotach niejednokrotnie osobiście doręczała starszym mieszkańcom okolicznych miejscowości książki, którymi byli zainteresowani, widząc, że nie mają możliwości przyjazdu do wsi, gdzie była biblioteka. Za swoją postawę była lubiana i ceniona przez ludzi.
Źródła
1. Warmińskie pokolenia / Jan Chłosta - Olsztyn, 2007.
2. W obronie polskiego trwania : nauczyciele polscy na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach międzywojennych / Tadeusz Filipkowski. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych, 1989.
3. Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla / Tadeusz Oracki - Warszawa, 1983.
4. http://ro.com.pl/pochowano-warmiaczke-marie-kensbok/0195997
5. Gazeta Olsztyńska nr 16(18365) z dnia 21.01.2014.
6. Kajet nr 69, 1/2007 (czasopismo) / Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie.
