Klemens Oleksik: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Image:oleksik1.jpg|thumb|right|200px|Źródło: Ulotka ze | + | [[Image:oleksik1.jpg|thumb|right|200px|Źródło: Ulotka ze zbiorów WBP w Olsztynie]] |
[[Image:oleksik2.jpg|thumb|right|200px|Publikacja Wydawnictwa „Pojezierze”, Olsztyn 1964.]] | [[Image:oleksik2.jpg|thumb|right|200px|Publikacja Wydawnictwa „Pojezierze”, Olsztyn 1964.]] | ||
| − | [[Image:oleksik3.jpg|thumb|right|200px|Publikacja Wydawnictwa „Pojezierze”, Olsztyn 1984]] | + | [[Image:olek.jpg|thumb|right|200px|Karta jubileuszowa.<br> Źródło: Z archiwum WBP w Olsztynie]] |
| − | [[Image:oleksik4.jpg|thumb|right|200px|Ilustracja Z. Rychlickiego do baśni ''Czarownica znad Bełdan'' ze zbioru ''U złotego źródła'', Warszawa 1970, Nasza Księgarnia.]] | + | [[Image:oleksik3.jpg|thumb|right|200px|Publikacja Wydawnictwa „Pojezierze”, Olsztyn 1984.]][[Image:oleksik4.jpg|thumb|right|200px|Ilustracja Z. Rychlickiego do baśni ''Czarownica znad Bełdan'' ze zbioru ''U złotego źródła'', Warszawa 1970, Nasza Księgarnia.]] |
| − | ( | + | (1918-1992) – poeta, prozaik, autor utworów dla dzieci oraz literacko opracowanych baśni warmińskich i mazurskich, redaktor (pseud.: Daniel Olszyna, Klemens Dąbrowa, Promyk, Jacek Zwoleń) |
== Biografia == | == Biografia == | ||
| − | Urodził się l sierpnia 1918 roku w Zwoleniu na Kielecczyźnie, w rodzinie Wojciecha i Marianny z Kwiatkowskich. Pracował kolejno na poczcie, w kancelarii adwokackiej i w szpitalu we Włodawie. W latach 1935-1937 odbywał nowicjat w klasztorze Księży Misjonarzy w Górce Klasztornej. W 1937 roku przeniósł się do Warszawy i tu, pracując dorywczo, uczęszczał na kursy dokształcające. W 1939 roku powrócił do Zwolenia, gdzie kontynuował naukę na tajnych kompletach i równocześnie sam brał udział w tajnym nauczaniu. Od 1943 roku aż do końca wojny walczył w oddziale partyzanckich Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Po roku 1945 uzupełnił wykształcenie w zakresie średniej szkoły, a w latach 1946-1952 studiował polonistykę na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (lecz nie otrzymał tytułu magistra).<ref>Zbigniew Chojnowski, ''Zmartwychwstały kraj mowy. Literatura Warmii i Mazur lat dziewięćdziesiątych'', Olsztyn 2002, s. 185.</ref> W latach 1952-1954 przebywał w Warszawie, gdzie trudnił się pracą biurowa i pisał felietony. Następnie zamieszkał w Wiartlu koło Pisza, gdzie przez pewien czas zatrudniony był przy pracach leśnych. W 1957 roku przeniósł się do Olsztyna i poświęcił wyłącznie pracy literackiej, równocześnie parając się działalnością społeczną w środowisku literackim. Zmarł 28 sierpnia 1992 roku w Olsztynie. | + | Urodził się l sierpnia 1918 roku w Zwoleniu na Kielecczyźnie, w rodzinie Wojciecha i Marianny z Kwiatkowskich. Pracował kolejno na poczcie, w kancelarii adwokackiej i w szpitalu we Włodawie. W latach 1935-1937 odbywał nowicjat w klasztorze Księży Misjonarzy w Górce Klasztornej. W 1937 roku przeniósł się do Warszawy i tu, pracując dorywczo, uczęszczał na kursy dokształcające. W 1939 roku powrócił do Zwolenia, gdzie kontynuował naukę na tajnych kompletach i równocześnie sam brał udział w tajnym nauczaniu. Od 1943 roku aż do końca wojny walczył w oddziale partyzanckich Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Po roku 1945 uzupełnił wykształcenie w zakresie średniej szkoły, a w latach 1946-1952 studiował polonistykę na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (lecz nie otrzymał tytułu magistra).<ref>Zbigniew Chojnowski, ''Zmartwychwstały kraj mowy. Literatura Warmii i Mazur lat dziewięćdziesiątych'', Olsztyn 2002, s. 185.</ref> W latach 1952-1954 przebywał w Warszawie, gdzie trudnił się pracą biurowa i pisał felietony. Następnie zamieszkał w [[ewim:Wiartel|Wiartlu]] koło [[ewim:Pisz|Pisza]], gdzie przez pewien czas zatrudniony był przy pracach leśnych. W 1957 roku przeniósł się do [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]] i poświęcił wyłącznie pracy literackiej, równocześnie parając się działalnością społeczną w środowisku literackim. Zmarł 28 sierpnia 1992 roku w Olsztynie. |
== Działalność == | == Działalność == | ||
| − | W okresie II wojny światowej wydawał gazetkę „Podchorążak”. W czasie studiów poznańskich nawiązał współpracę z tygodnikiem „Wieś”. W latach 1959-1963 był członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „[[Warmia i Mazury]]”. Związał się także z Klubem Literatury Regionalnej. Opiekował się młodymi poetami. Od 1960 roku współpracował z olsztyńską [[Polskie Radio Olsztyn |Rozgłośnią Polskiego Radia]]. Od 13 grudnia 1981 roku związał się z dwutygodnikiem „[[Posłaniec Warmiński |Posłaniec Warmiński]]”, gdzie publikował do końca życia cykl felietonów wspomnieniowych ''Po drodze''.<ref> | + | W okresie II wojny światowej wydawał gazetkę „Podchorążak”. W czasie studiów poznańskich nawiązał współpracę z tygodnikiem „Wieś”. W latach 1959-1963 był członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „[[Warmia i Mazury]]”. Związał się także z Klubem Literatury Regionalnej. Opiekował się młodymi poetami. Od 1960 roku współpracował z olsztyńską [[Polskie Radio Olsztyn |Rozgłośnią Polskiego Radia]]. Od 13 grudnia 1981 roku związał się z dwutygodnikiem „[[Posłaniec Warmiński |Posłaniec Warmiński]]”, gdzie publikował do końca życia cykl felietonów wspomnieniowych ''Po drodze''.<ref>J. Chłosta, ''Ludzie Olsztyna'', Olsztyn 2003, s. 84.</ref> |
== Udział w organizacjach == | == Udział w organizacjach == | ||
*członek [[Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze” |SSK „Pojezierze”]] (1957-1963) | *członek [[Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze” |SSK „Pojezierze”]] (1957-1963) | ||
*członek Związku Literatów Polskich (1948-1982) | *członek Związku Literatów Polskich (1948-1982) | ||
| − | *sekretarz Oddziału Związku Literatów Polskich w Olsztynie | + | *sekretarz [[Związek Literatów Polskich. Oddział w Olsztynie |Oddziału Związku Literatów Polskich w Olsztynie]] |
*sekretarzem Klubu Literatury Regionalnej przy ZLP (od 1963) | *sekretarzem Klubu Literatury Regionalnej przy ZLP (od 1963) | ||
*członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich | *członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
Pierwsze próby literackie pochodzą z okresu pobytu w Górce Klasztornej. Wtedy zamieszczone one były w miesięczniku „Posłaniec Św. Rodziny”. Również publikował wiersze podczas II wojny światowej w wydawnictwach konspiracyjnych. Po 1945 roku swoje utwory drukował m.in. w tygodnikach „Odrodzenie” i „Życie Literackie”, „Twórczości”, „Nowej Kulturze”. Były to wiersze, opowiadania, utwory dla dzieci. Zamieszczał też twórczość w prasie codziennej. Radomski „Dziennik Powszechny” publikował w odcinkach dwie powieści o tematyce partyzanckiej: ''Spalone mosty'' i ''Zbrodnia Pawła Zadury''. Pierwszą z nich można było przeczytać także w poznańskiej „Woli Ludu”. | Pierwsze próby literackie pochodzą z okresu pobytu w Górce Klasztornej. Wtedy zamieszczone one były w miesięczniku „Posłaniec Św. Rodziny”. Również publikował wiersze podczas II wojny światowej w wydawnictwach konspiracyjnych. Po 1945 roku swoje utwory drukował m.in. w tygodnikach „Odrodzenie” i „Życie Literackie”, „Twórczości”, „Nowej Kulturze”. Były to wiersze, opowiadania, utwory dla dzieci. Zamieszczał też twórczość w prasie codziennej. Radomski „Dziennik Powszechny” publikował w odcinkach dwie powieści o tematyce partyzanckiej: ''Spalone mosty'' i ''Zbrodnia Pawła Zadury''. Pierwszą z nich można było przeczytać także w poznańskiej „Woli Ludu”. | ||
Debiutem książkowym był tomik pt. ''Wiersze'' (1948), tematycznie związany z przeżyciami wojennymi i wspomnieniami z rodzinnych stron. W 1953 roku ukazała się natomiast pierwsza powieść pt. ''Powołanie Daniela'', w której zawarł przeżycia młodego chłopca, odbywającego nowicjat. | Debiutem książkowym był tomik pt. ''Wiersze'' (1948), tematycznie związany z przeżyciami wojennymi i wspomnieniami z rodzinnych stron. W 1953 roku ukazała się natomiast pierwsza powieść pt. ''Powołanie Daniela'', w której zawarł przeżycia młodego chłopca, odbywającego nowicjat. | ||
| − | Osiedlenie się pisarza w regionie Warmii i Mazur poszerzyło tematykę jego twórczości o sprawy dotyczące regionu. Ujęta została ona zarówno w twórczości dla dzieci (do której należy zaliczyć przede wszystkim zbiór baśni ''Czarownica znad Bełdan''), jak i twórczości dla dorosłych. Tematykę mazurską podjął w powieściach: ''Cmentarz w lesie'' i ''Krzak jałowca''. W kilku książkach powracał do wspomnień okupacyjnych (''Spalony'', ''Krewni mojej matki'', ''Wywołaj mnie z lasu''). Nie rezygnował z twórczości poetyckiej o czym świadczyć mogą wydane tomiki wierszy (''Drzewo życia'', ''Pięć poematów'', ''Pył tamtych dróg''), głównie poświęcone problematyce egzystencjonalnej. Jego wiersze, opowiadania, bajki zostały zamieszczone w wielu antologiach, m.in.: ''Bursztynowym szlakiem'' (1963; oprac. [[Władysław Ogrodziński]]), ''Warmia i Mazury w oczach poetów 1940-1970'' (1972; oprac. [[Edward Martuszewski]]), ''Olsztyn w wierszach'' (2003; oprac. [[Zbigniew Chojnowski]]).<ref>''Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988'' / pod red. Jana Chłosty, Olsztyn 1991, s. 67-69.</ref> | + | Osiedlenie się pisarza w regionie Warmii i Mazur poszerzyło tematykę jego twórczości o sprawy dotyczące regionu. Ujęta została ona zarówno w twórczości dla dzieci (do której należy zaliczyć przede wszystkim zbiór baśni ''Czarownica znad Bełdan''), jak i twórczości dla dorosłych. Tematykę mazurską podjął w powieściach: ''Cmentarz w lesie'' i ''Krzak jałowca''. W kilku książkach powracał do wspomnień okupacyjnych (''Spalony'', ''Krewni mojej matki'', ''Wywołaj mnie z lasu''). Nie rezygnował z twórczości poetyckiej o czym świadczyć mogą wydane tomiki wierszy (''Drzewo życia'', ''Pięć poematów'', ''Pył tamtych dróg''), głównie poświęcone problematyce egzystencjonalnej. Jego wiersze, opowiadania, bajki zostały zamieszczone w wielu antologiach, m.in.: ''Bursztynowym szlakiem'' (1963; oprac. [[Władysław Ogrodziński]]), ''Warmia i Mazury w oczach poetów 1940-1970'' (1972; oprac. [[Edward Zbigniew Martuszewski]]), ''Olsztyn w wierszach'' (2003; oprac. [[Zbigniew Chojnowski]]).<ref>''Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988'' / pod red. Jana Chłosty, Olsztyn 1991, s. 67-69.</ref> |
== Publikacje (wybór) == | == Publikacje (wybór) == | ||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | #Chłosta, Jan : ''Oleksik'' / Jan Chłosta // „Gazeta Olsztyńska”. – 2003, nr 178, dod. „Bywalec”, nr 33, s. 1. | + | #Chłosta, Jan: ''Oleksik'' / Jan Chłosta // „Gazeta Olsztyńska”. – 2003, nr 178, dod. „Bywalec”, nr 33, s. 1. |
| − | #Chojnowski, Zbigniew : ''Klemens Oleksik (1915-1992)'' / Zbigniew Chojnowski // „Znad Pisy” 2001, nr 10, s. 264-267. | + | #Chojnowski, Zbigniew: ''Klemens Oleksik (1915-1992)'' / Zbigniew Chojnowski // „Znad Pisy” 2001, nr 10, s. 264-267. |
| − | #Kruk, Erwin : ''Przypomnienie pisarza'' / Erwin Kruk. – (Z mazurskiego brulionu) // „Gazeta Olsztyńska”. – 2002, nr 226, dod. „Magazyn”, s. 7. | + | #Kruk, Erwin: ''Przypomnienie pisarza'' / Erwin Kruk. – (Z mazurskiego brulionu) // „Gazeta Olsztyńska”. – 2002, nr 226, dod. „Magazyn”, s. 7. |
| − | #Pawłowski, Stanisław : ''Światopogląd w poezji Klemensa Oleksika'' / Stanisław Pawłowski // „Dziennik Pojezierza”. – 1992, nr 187, s. 8. | + | #Pawłowski, Stanisław: ''Światopogląd w poezji Klemensa Oleksika'' / Stanisław Pawłowski // „Dziennik Pojezierza”. – 1992, nr 187, s. 8. |
| − | #Sobieraj, Sławomir : ''Problematyka tożsamości Mazurów w prozie polskiej po II wojnie światowej'' / Sławomir Sobieraj // „Mrągowskie Studia Humanistyczne”. – T. 6/7 (2004/2005), s. 179-189. | + | #Sobieraj, Sławomir: ''Problematyka tożsamości Mazurów w prozie polskiej po II wojnie światowej'' / Sławomir Sobieraj // „Mrągowskie Studia Humanistyczne”. – T. 6/7 (2004/2005), s. 179-189. |
| − | + | [[Category:Pisarze i poeci|Oleksik,Klemens]] | |
| − | [[Category:Pisarze]] | + | [[Category:Literatura|Oleksik,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Powiat piski|Oleksik,Klemens]] |
| − | [[Category:Powiat piski]] | + | [[Category:Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Oleksik,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:Olsztyn|Oleksik,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | [[Category:1945-1989|Oleksik,Klemens]] |
| − | [[Category: | + | |
| − | + | [[Category:1990-|Oleksik,Klemens]] | |
| − | [[Category: | ||
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 11:52, 6 sie 2014
(1918-1992) – poeta, prozaik, autor utworów dla dzieci oraz literacko opracowanych baśni warmińskich i mazurskich, redaktor (pseud.: Daniel Olszyna, Klemens Dąbrowa, Promyk, Jacek Zwoleń)
Spis treści
Biografia
Urodził się l sierpnia 1918 roku w Zwoleniu na Kielecczyźnie, w rodzinie Wojciecha i Marianny z Kwiatkowskich. Pracował kolejno na poczcie, w kancelarii adwokackiej i w szpitalu we Włodawie. W latach 1935-1937 odbywał nowicjat w klasztorze Księży Misjonarzy w Górce Klasztornej. W 1937 roku przeniósł się do Warszawy i tu, pracując dorywczo, uczęszczał na kursy dokształcające. W 1939 roku powrócił do Zwolenia, gdzie kontynuował naukę na tajnych kompletach i równocześnie sam brał udział w tajnym nauczaniu. Od 1943 roku aż do końca wojny walczył w oddziale partyzanckich Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Po roku 1945 uzupełnił wykształcenie w zakresie średniej szkoły, a w latach 1946-1952 studiował polonistykę na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (lecz nie otrzymał tytułu magistra).[1] W latach 1952-1954 przebywał w Warszawie, gdzie trudnił się pracą biurowa i pisał felietony. Następnie zamieszkał w Wiartlu koło Pisza, gdzie przez pewien czas zatrudniony był przy pracach leśnych. W 1957 roku przeniósł się do Olsztyna i poświęcił wyłącznie pracy literackiej, równocześnie parając się działalnością społeczną w środowisku literackim. Zmarł 28 sierpnia 1992 roku w Olsztynie.
Działalność
W okresie II wojny światowej wydawał gazetkę „Podchorążak”. W czasie studiów poznańskich nawiązał współpracę z tygodnikiem „Wieś”. W latach 1959-1963 był członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „Warmia i Mazury”. Związał się także z Klubem Literatury Regionalnej. Opiekował się młodymi poetami. Od 1960 roku współpracował z olsztyńską Rozgłośnią Polskiego Radia. Od 13 grudnia 1981 roku związał się z dwutygodnikiem „Posłaniec Warmiński”, gdzie publikował do końca życia cykl felietonów wspomnieniowych Po drodze.[2]
Udział w organizacjach
- członek SSK „Pojezierze” (1957-1963)
- członek Związku Literatów Polskich (1948-1982)
- sekretarz Oddziału Związku Literatów Polskich w Olsztynie
- sekretarzem Klubu Literatury Regionalnej przy ZLP (od 1963)
- członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
Twórczość
Pierwsze próby literackie pochodzą z okresu pobytu w Górce Klasztornej. Wtedy zamieszczone one były w miesięczniku „Posłaniec Św. Rodziny”. Również publikował wiersze podczas II wojny światowej w wydawnictwach konspiracyjnych. Po 1945 roku swoje utwory drukował m.in. w tygodnikach „Odrodzenie” i „Życie Literackie”, „Twórczości”, „Nowej Kulturze”. Były to wiersze, opowiadania, utwory dla dzieci. Zamieszczał też twórczość w prasie codziennej. Radomski „Dziennik Powszechny” publikował w odcinkach dwie powieści o tematyce partyzanckiej: Spalone mosty i Zbrodnia Pawła Zadury. Pierwszą z nich można było przeczytać także w poznańskiej „Woli Ludu”. Debiutem książkowym był tomik pt. Wiersze (1948), tematycznie związany z przeżyciami wojennymi i wspomnieniami z rodzinnych stron. W 1953 roku ukazała się natomiast pierwsza powieść pt. Powołanie Daniela, w której zawarł przeżycia młodego chłopca, odbywającego nowicjat. Osiedlenie się pisarza w regionie Warmii i Mazur poszerzyło tematykę jego twórczości o sprawy dotyczące regionu. Ujęta została ona zarówno w twórczości dla dzieci (do której należy zaliczyć przede wszystkim zbiór baśni Czarownica znad Bełdan), jak i twórczości dla dorosłych. Tematykę mazurską podjął w powieściach: Cmentarz w lesie i Krzak jałowca. W kilku książkach powracał do wspomnień okupacyjnych (Spalony, Krewni mojej matki, Wywołaj mnie z lasu). Nie rezygnował z twórczości poetyckiej o czym świadczyć mogą wydane tomiki wierszy (Drzewo życia, Pięć poematów, Pył tamtych dróg), głównie poświęcone problematyce egzystencjonalnej. Jego wiersze, opowiadania, bajki zostały zamieszczone w wielu antologiach, m.in.: Bursztynowym szlakiem (1963; oprac. Władysław Ogrodziński), Warmia i Mazury w oczach poetów 1940-1970 (1972; oprac. Edward Zbigniew Martuszewski), Olsztyn w wierszach (2003; oprac. Zbigniew Chojnowski).[3]
Publikacje (wybór)
Poezje
- Wiersze (1948)
- Drzewo życia (1961)
- Pięć poematów (1970)
- Pył tamtych dróg (1984)
Powieści
- Powołanie Daniela (1953)
- Cmentarz w lesie (1964)
- Spalony (1967)
- Wywołaj mnie z lasu (1973)
- Krzak jałowca (1977)
Opowiadania
- Krewni mojej matki (1982)
Twórczość dla dzieci
- Zbudowali miasto duże (1950) - wiersze
- Ma Agata gęś siodłatą (1959) - wiersze
- Czarownica znad Bełdan (1956) – baśnie
- Dobre i złe przygody parobka roztropka (1962)
- Legenda o diamentowym pierścieniu (1963)
- Książę złotej muszli (1961) baśń, utwór sceniczny
- Gdy wieczorem nad jeziorem gra warmiński wiatr (1994) - utwór sceniczny, współaut. Irena Kwinto
Nagrody i odznaczenia
Klemens Oleksik zdobył nagrody w konkursach literackich. W roku 1960 został wyróżniony nagrodą wojewódzką za zbiór baśni Czarownica znad Bełdan. Za sztukę sceniczną Naszyjnik księżniczki Warmy otrzymał w 1978 roku nagrodę wojewody olsztyńskiego. Za zasługi udekorowany był odznaczeniami, wśród nich Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. W 1988 roku, z okazji 50-lecia twórczości, otrzymał papieski medal Benemerenti.
Przypisy
Bibliografia
- Chłosta, Jan: Oleksik / Jan Chłosta // „Gazeta Olsztyńska”. – 2003, nr 178, dod. „Bywalec”, nr 33, s. 1.
- Chojnowski, Zbigniew: Klemens Oleksik (1915-1992) / Zbigniew Chojnowski // „Znad Pisy” 2001, nr 10, s. 264-267.
- Kruk, Erwin: Przypomnienie pisarza / Erwin Kruk. – (Z mazurskiego brulionu) // „Gazeta Olsztyńska”. – 2002, nr 226, dod. „Magazyn”, s. 7.
- Pawłowski, Stanisław: Światopogląd w poezji Klemensa Oleksika / Stanisław Pawłowski // „Dziennik Pojezierza”. – 1992, nr 187, s. 8.
- Sobieraj, Sławomir: Problematyka tożsamości Mazurów w prozie polskiej po II wojnie światowej / Sławomir Sobieraj // „Mrągowskie Studia Humanistyczne”. – T. 6/7 (2004/2005), s. 179-189.
