Emil Adler

Emil Adler w Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu, Źródło: „Morlang”. – 1992, nr 7, s. 6

(1906-1997) - germanista, badacz epoki Oświecenia, a w szczególności twórczości Johanna Gottfrieda Herdera, twórca idei stworzenia Muzeum Herdera w Morągu . Zasłużony Obywatel Morąga.

Biografia

Urodził się 4 stycznia 1906 r. w Tarnowie. Maturę uzyskał w miasteczku Brody w 1924 r. Studia germanistyczne rozpoczął w Uniwersytecie Wiedeńskim, od 1927 r. kontynuował na Uniwersytecie Warszawskim u prof. Zygmunta Łempickiego. Pracę doktorską obronił w 1932 r. Pracował w warszawskim Towarzystwie Wydawniczym „Rój”. Brał udział w obronie Warszawy w 1939 r. Następnie, w latach 1939-1941 mieszkał we Lwowie, później wysiedlony za Ural. W 1945 r. wrócił do Polski i zamieszkał w Łodzi. Do 1947 r. pracował w Państwowym Technikum Włókienniczym. W 1948 r. przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko asystenta w Katedrze Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez prof. Adama Schaffa. W latach 1952-1953 był dziekanem Wydziału Filozoficzno-Społecznego UW, do r. 1957. Sekretarzem Naukowym Działu Wydawniczego Polskiej Akademii Nauk. W maju 1961 r. habilitował się na podstawie rozprawy „Problematyka społeczna idei człowieczeństwa u J.G. Herdera”. Z reaktywowaniem Katedry Filologii Germańskiej na Uniwersytecie Warszawskim zostaje pracownikiem Katedry na stanowisku docenta. W 1968 r. wyemigrował z rodziną do Republiki Federalnej Niemiec. Zamieszkał w Getyndze, pracując naukowo, prowadząc badania nad J. G. Herderem. Zmarł w Getyndze 10 października 1997 r.

Działalność

Emil Adler zajmował się całością twórczości Johana Gottfrieda Herdera. Johann Gottfried Herder urodził się 25 sierpnia 1744 roku w Morągu, zmarł 18 grudnia 1803 roku w Weimarze, niemiecki pisarz i historyk filozofii. Adler zainicjował polskie badania nad Herderem. Opublikował liczne artykuły oraz książki poświęcone J. G. Herderowi. Był autorem idei stworzenia Muzeum Herdera w Morągu. Adler zabiegał o Muzeum u władz państwowych i partyjnych. W 1962 r. powołano w Olsztynie Komitet Uczczenia Pamięci J. G. Herdera. Z Komitetu wyłoniła się sekcja, przekształcona później w Komitet Organizacyjny Muzeum Herdera w Morągu. W jego skład wchodzili między innymi: Emil Adler, Hieronim Skurpski, Zygmunt Lietz, Lucjan Czubiel, Edward Kocierzewski. Emil Adler był pośrednikiem między Warszawą a ministerstwem kultury NRD i Weimarskim Nationale Forschungs- und Gedenksätten. 26 września 1964 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum. Emil Adler został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatela Morąga. W 1969 r. po Jego wyjeździe z Polski został pozbawiony tytułu Honorowego Obywatela. W wyniku starań pisma „Morlang” Rada Miejska w Morągu 17 września 1992 r. przywróciła prof. Emilowi Adlerowi tytuł Honorowego Obywatela Morąga.

Bibliografia

1. Bartoś, Magdalena: Tradycja herderowska na Warmii i Mazurach / Magdalena Bartoś // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. – 2003, nr 4, s. 489-499.
2. Kuczyński, Krzysztof A.: Emil Adler – polski badacz twórczości Johanna Gottfrieda Herdera / Krzysztof A. Kuczyński, Tadeusz Namowicz // „Studia Niemcoznawcze”. – T. 26 (2003), s. 459-466.
3. Kujawski, Mariusz: Zmazanie kompromitującej uchwały / Mariusz Kujawski // „Morlang”. – 1992, nr 10, s. 5.
4. Namowicz, Tadeusz: Pora naprawić krzywdę : Honorowy Obywatel Morąga / Tadeusz Namowicz// „Morlang”. – 1992, nr 7, s. 6-7.