Pałac w Ponarach: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
(Ciekawostki)
 
(Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Image: palac_ponary_1.jpg|thumb|right|250px|Źródło: [http://www.lot.mazury.pl/archiwa/1554 www.lot.mazury.pl] ]]
+
[[Image:Ponary.jpg|thumb|right|290px|© Mirosław Garniec.<br> Źródło: Kamila Storz, Rezydencje junkierskie w Prusach Wschodnich]]
[[Image: palac_ponary_2.jpg|thumb|right|250px| Fot. Viola Czyżewska. 2010 rok <br>Źródło: [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6945/Ponary_/ www.polskiezabytki.pl] ]]
 
[[Image: palac_ponary_3.jpg|thumb|right|250px| Kartusze herbowe rodziny von Groeben.<br>Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,230854.html www.polskaniezwykla.pl] ]]
 
[[Image: palac_ponary_4.jpg|thumb|right|250px| Wnętrze, schody.<br>Źródło: [http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?p=92780 www.marienburg.pl] ]]
 
  
 
Zabytek architektury wzniesiony pod koniec XVII wieku.  
 
Zabytek architektury wzniesiony pod koniec XVII wieku.  
  
 
==Lokalizacja==
 
==Lokalizacja==
Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Ponary|Ponary]] (niem. Ponarien), na północno-wschodnim brzegu [[ewim:Jezioro Narie|jeziora Narie]], w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie ostródzkim, w gminie [[ewim:Miłakowo|Miłakowo]].
+
Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi [[ewim:Ponary|Ponary]] (niem. Ponarien), na północno-wschodnim brzegu [[ewim:Jezioro Narie|jeziora Narie]], w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w [[ewim:Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[ewim:Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)| gminie Miłakowo]].
  
 
==Historia==
 
==Historia==
Linia 13: Linia 10:
  
 
==Opis==
 
==Opis==
Jest to pałac barokowy, dwukondygnacyjny, murowany z cegły i otynkowany. Wzniesiono go na planie prostokąta, z płytkimi ryzalitami na osi elewacji wzdłużnych, zdobionymi pilastrami. W ścianach umieszczono prostokątne okna w obwódkach gzymsowych. Korpus zwieńczono dachem czterospadowym, a przybudówki dwuspadowym, krytym dachówką. Od strony wschodniej znajduje się obszerny, niski taras, pełniący dawniej funkcję głównego wejścia, natomiast od południowej – ażurowa altana umieszczona na tarasie ogrodowym. W elewacji północnej umieszczono herby Ernsta Wolfganga von der Groeben i jego żony z domu von Ostau z datą 1743, nad wejściem głównym – kartusz z herbami Wilhelma Arthura von der Groebena i jego żony Agnes von Kleist. z datą 1893, natomiast w elewacji południowej, nad wejściem widnieje data 1837, upamiętniająca ślub Artura von der Groeben z baronówną Augustą von Dörnberg. Z dawnego wyposażenia zachowały się jedynie piece kaflowe.  
+
Jest to pałac barokowy, dwukondygnacyjny, murowany z cegły i otynkowany. Wzniesiono go na planie prostokąta, z płytkimi ryzalitami na osi elewacji wzdłużnych, zdobionymi pilastrami. W ścianach umieszczono prostokątne okna w obwódkach gzymsowych. Korpus zwieńczono dachem czterospadowym, a przybudówki dwuspadowym, krytym dachówką. Od strony wschodniej znajduje się obszerny, niski taras, pełniący dawniej funkcję głównego wejścia, natomiast od południowej – ażurowa altana umieszczona na tarasie ogrodowym. W elewacji północnej umieszczono herby Johanna Georga von der Groeben (1709-1777), jego żony Gertrud Gottlieb von Troschke (1706-1776). Świadczą o tym inicjały JG V D G / GG VT<ref>https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_w_Ponarach#cite_note-4</ref>, nad wejściem głównym – kartusz z herbami Wilhelma Arthura von der Groebena i jego żony Agnes von Kleist. z datą 1893, natomiast w elewacji południowej, nad wejściem widnieje data 1837, upamiętniająca ślub Artura von der Groeben z baronówną Augustą von Dörnberg. Z dawnego wyposażenia zachowały się jedynie piece kaflowe.  
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
*Portrety rodowe i podobizny pruskich władców zdobiące dawniej wnętrza, znajdują się obecnie w [[Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie|Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie]]. Są tam m.in. portrety [[Portret Augusty von Groeben z pałacu w Ponarach |Augusty von Groeben]], [[Portret Arthura von Groeben z Pałacu w Ponarach |Arthura von Groeben]], a także ich [[Portret dzieci Augusta i Arthura von Groeben z pałacu w Ponarach| dzieci]].
+
*Portrety rodowe i podobizny pruskich władców zdobiące dawniej wnętrza, znajdują się obecnie w [[Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie|Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie]]. Są tam m.in. portrety [[Portret Augusty von Groeben z pałacu w Ponarach |Augusty von Groeben]], [[Portret Arthura von Groeben z pałacu w Ponarach |Arthura von Groeben]], a także ich [[Portret dzieci Augusty i Arthura von Groeben z pałacu w Ponarach| dzieci]], m.in.: [[Portret Wilhelma von Groeben z pałacu w Ponarach|Wilhelma Arthura]] i jego żony [[Portret Agnes Laury von Groeben z pałacu w Ponarach|Agnes Laury]].
 +
*Do 1945 roku w pałacu znajdował się również wyjątkowy angielski [[Portret Alberta von Tettau z pałacu w Ponarach|portret Alberta von Tettau]], którego losy wiążą się z romantyczną, nieszczęśliwą historią.
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
Linia 27: Linia 25:
 
*''Ponary (Ponarien)'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6945/Ponary_/ www.polskiezabytki.pl] [dostęp 16.02.2014 r.]
 
*''Ponary (Ponarien)'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6945/Ponary_/ www.polskiezabytki.pl] [dostęp 16.02.2014 r.]
 
*Witos, Wiesława: ''Ponary: pałac z końca XVII wieku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://mojemazury.pl/62614,Ponary-palac-z-konca-XVII-wieku.html#axzz2tVrKYIoA www.mojemazury.pl] [dostęp 16.02.2014 r.]  
 
*Witos, Wiesława: ''Ponary: pałac z końca XVII wieku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://mojemazury.pl/62614,Ponary-palac-z-konca-XVII-wieku.html#axzz2tVrKYIoA www.mojemazury.pl] [dostęp 16.02.2014 r.]  
 +
==Przypisy==
 +
<references/>
  
[[Category:Obiekty architektury]]
+
[[Category:Pałace i dwory]]
[[Category:Historia kultury]]
+
[[Category:Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)]]
 
[[Category:Powiat ostródzki]]  
 
[[Category:Powiat ostródzki]]  
 
[[Category:1601-1700]]
 
[[Category:1601-1700]]

Aktualna wersja na dzień 08:43, 25 mar 2024

© Mirosław Garniec.
Źródło: Kamila Storz, Rezydencje junkierskie w Prusach Wschodnich

Zabytek architektury wzniesiony pod koniec XVII wieku.

Lokalizacja

Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi Ponary (niem. Ponarien), na północno-wschodnim brzegu jeziora Narie, w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie ostródzkim, w gminie Miłakowo.

Historia

Dobra ziemskie istniały w tym miejscu już w 1334 roku. W XVI wieku były one w posiadaniu rodziny Behrenreuter, a w XVII Schoultz von Ascherade. Prawdopodobnie z tego okresu pochodził pierwszy, murowany dwór. W końcu XVII wieku majątek nabył Friedrich von der Groeben. Odtąd, aż do 1945 roku znajdowała się tu jedna z siedzib jego rodziny. Obecny pałac został wybudowany pod koniec XVII wieku i powstał w wyniku rozbudowy wcześniejszego późnogotyckiego dworu obronnego, którego pozostałością są trzy sale na parterze ze sklepieniami krzyżowymi i kolebkowymi. Niedługo później do pałacu dobudowano oficynę od północy. W połowie XIX wieku utworzono wokół park krajobrazowy według projektu Johanna Larassa. W tym czasie miała tez miejsce kolejna przebudowa. Zmieniono dach, a dotychczas boczną elewację od wschodu przekształcono we frontową, przebijając przejście i dobudowując obszerny, niski taras. Pałac przetrwał drugą wojnę światową. Był dwukrotnie odnawiany i przez wiele lat mieścił się w nim ośrodek wypoczynkowy jednej z toruńskich fabryk; obecnie jest własnością prywatną.

Opis

Jest to pałac barokowy, dwukondygnacyjny, murowany z cegły i otynkowany. Wzniesiono go na planie prostokąta, z płytkimi ryzalitami na osi elewacji wzdłużnych, zdobionymi pilastrami. W ścianach umieszczono prostokątne okna w obwódkach gzymsowych. Korpus zwieńczono dachem czterospadowym, a przybudówki dwuspadowym, krytym dachówką. Od strony wschodniej znajduje się obszerny, niski taras, pełniący dawniej funkcję głównego wejścia, natomiast od południowej – ażurowa altana umieszczona na tarasie ogrodowym. W elewacji północnej umieszczono herby Johanna Georga von der Groeben (1709-1777), jego żony Gertrud Gottlieb von Troschke (1706-1776). Świadczą o tym inicjały JG V D G / GG VT[1], nad wejściem głównym – kartusz z herbami Wilhelma Arthura von der Groebena i jego żony Agnes von Kleist. z datą 1893, natomiast w elewacji południowej, nad wejściem widnieje data 1837, upamiętniająca ślub Artura von der Groeben z baronówną Augustą von Dörnberg. Z dawnego wyposażenia zachowały się jedynie piece kaflowe.

Ciekawostki

Bibliografia

  1. Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 94-96.
  2. Kowalski, Ryszard: Dawne siedziby szlacheckie w Małdytach i Ponarach : powiat ostródzki na starych litografiach / Ryszard Kowalski // „Gazeta Olsztyńska”. - 2009, nr 61, dod. „Gazeta Morąska”, nr 11, s. 8.
  3. Pałac w Ponarach nad jeziorem Narie // „Gazeta Olsztyńska”. - 2011, nr 180, s. 14.
  4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 88.

Zobacz też

  • Ponary (Ponarien), materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskiezabytki.pl [dostęp 16.02.2014 r.]
  • Witos, Wiesława: Ponary: pałac z końca XVII wieku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 16.02.2014 r.]

Przypisy