Towarzystwo Miłośników Ziemi Ostródzkiej Grunwald

Logo Towarzystwa na medalu okolicznościowym.

Stowarzyszenie zrzeszające osoby zainteresowane działalnością kultywowania tradycji i rozwoju ziemi ostródzkiej, działające w latach 1971-1990.

Historia

Stowarzyszenie utworzone zostało 27 maja 1971 r. przez Komitet Organizacyjny pod przewodnictwem Tadeusza Petera. Komitet opracował również statut, który został zatwierdzony tego samego dania. Towarzystwo nawiązało do najstarszych tradycji, w tym do Towarzystwa Jaszczurczego, które powstało w 1397 r. na ziemi chełmińskiej. W najaktywniejszym okresie działań, w latach osiemdziesiątych, towarzystwo liczyło ponad 150 członków stałych i kilku członków zbiorowych oraz honorowych. Stowarzyszenie zakończyło działalność w 1990 r.

Władze

W latach 1971-1990 Towarzystwem kierowali:

• Piotr Tomaszewski (1971-1973)
• Jan Leśniewski (1973-1974)
• Tadeusz Peter (1974-1990)

Cele

• Budzenie w społeczeństwie umiłowania ziemi ostródzkiej i regionu mazurskiego
• Szerzenie znajomości dziejów sztuki ludowej i dawnych form życia ludu mazurskiego
• Inicjowanie działalności oświatowej, społecznej i gospodarczej na terenie Ostródy i okolicznych gmin
• Propagowanie historycznego znaczenia bitwy pod Grunwaldem
• Otaczanie czcią miejsc pamięci narodowej
• Włączanie mieszkańców regionu mazurskiego w nurt życia społecznego i kulturalnego

Działalność

Cele i zadania statutowe członkowie Towarzystwa realizowali w sekcjach: Historycznej, Socjologicznej, Etnograficznej i Fotograficznej. Uczestniczyli oni w licznych konkursach regionalnych i krajowych. W 1976 roku zdobyli II nagrodę w konkursie pt. „Bliżej regionu - bliżej kraju”, organizowanym przez „Kurier Polski” w Warszawie, a w 1979 roku otrzymali wyróżnienie. Każdego roku z inicjatywy Towarzystwa były organizowane sesje popularnonaukowe na określony temat, m.in. Rola i znaczenie Gustawa Gizewiusza dla podtrzymywania ducha polskości wśród ludu mazurskiego czy też sympozja poświęcone Dniom ochrony rzeki Drwęcy. Jedną z najważniejszych była zorganizowana w czerwcu 1980 r. z okazji 570 rocznicy bitwy pod Grunwaldem konferencja naukowa pt. Grunwald w świadomości Polaków. Z okazji rocznic związanych z takimi postaciami, jak: Jan Bażyński, Gustaw Gizewiusz, Jan Karol Sembrzycki, Michał Zieliński, Tadeusz Stępowski stowarzyszenie organizowało nie tylko sesje popularnonaukowe, ale odsłaniało również tablice pamiątkowe. Towarzystwo upamiętniło także działaczy plebiscytowych: Oskara Maczkowskiego, Jana Hocha i Władysława Tyjana, poświęcając ich pamięci artykuły w „Ziemi Ostródzkiej” i prasie regionalnej. Przypomniano także pierwszych organizatorów życia po II wojnie światowej w Ostródzie, w tym 98 kolejarzy, nauczycieli, lekarzy, działaczy społecznych, pierwszego starostę i pierwszego burmistrza miasta. Inną stałą formą działalności Towarzystwa były wystawy plastyczne poświęcone ochronie przyrody. Pod auspicjami dwumiesięcznika społeczno-kulturalnego „Ziemia Ostródzka” organizowane były także konkursy historyczne dla młodzieży. Towarzystwo zainicjowało organizację konkursów na najpiękniejszą posesję, wspierało również działania Klubu Plastyka Amatora i wspomagało organizację wystaw plastycznych oraz działania Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury, organizującego konkursy poetyckie. Towarzystwo zapoczątkowało też organizację „Dni Ostródy” oraz „Dni ochrony rzeki Drwęcy”. Dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Ziemi Ostródzkiej doszło do ustalenia herbu Gminy Ostróda. W treści herbu zawarto elementy herbu rodowego Bażyńskich (jaszczurkę). Od początku swego istnienia członkowie stowarzyszenia postulowali też odbudowę zamku pokrzyżackiego w Ostródzie. Towarzystwo podejmowało również działalność wydawniczą. Z jej inicjatywy opublikowano m.in.:

• Ostróda i okolice (1976)
• Walka o język i kulturę ludu mazurskiego od Gustawa Gizewiusza do Franciszka Pospieszyńskiego w Ostródzie w XIX wieku i na początku XX wieku
• Rola Jana Bażyńskiego w zespoleniu Prus z Polską
• 40-lecie Ostródy (lata 1945-1985)
• Droga Władysława Jagiełły do Grunwaldu
• Klub Plastyka Amatora w Ostródzie w latach 1968-1988
• Historia powstania i życie straży ochotniczej w Reszkach (wydanie specjalne „Ziemi Ostródzkiej”)
• SHR Szyldak - działalność przedsiębiorstwa (wydawnictwo okolicznościowe „Ziemi Ostródzkiej”)
• 660-lecie nadania praw miejskich Dąbrównu (wydawnictwo specjalne „Ziemi Ostródzkiej”)
• 650-lecie nadania praw miejskich dla Miłomłyna (wydawnictwo okolicznościowe „Ziemi Ostródzkiej”)

Towarzystwo było członkiem sfederowanym Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze".

Bibliografia

1. Peter, Tadeusz: Działalność Towarzystwa Miłośników Ziemi Ostródzkiej „Grunwald” w latach 1971-1990 / Tadeusz Peter // „Ostródzki Museion”. – 2001, nr 2, s. 14-17.
2. Słownik polskich towarzystw naukowych. T. 3. - Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982. – S. 250-252.

Zobacz też

• Strona internetowa Portalu Informacyjno-Gospodarczego Gazeta Autorów