Dwór w Karkajmach

Fot. z 1910/1920 roku.
Źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de Nr id. 29252.

Fot. Frederik Blattgerste. 2010 rok.
Źródło: www.ostpreussen.net

Fot. z 2011 roku.
Źródło: www.commons.wikimedia.org

Zabytek architektury wzniesiony w XVIII wieku.

Lokalizacja

Rezydencja ziemska została wybudowana na terenie wsi Karkajmy (niem. Korbsdorf) w otoczeniu parku i zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta (3 km na południowy-zachód od miasta).

Historia

Majątek ziemski istniał w tym miejscu już w XVI wieku. Znajdował się wówczas w posiadaniu rodu Dambitzów. Od 1656 roku była to własność rodziny Białobrzeskich, a następnie Mollerów i od początku XVIII wieku rodziny von Schau. W tym czasie wzniesiono dwór i założono park. Na początku XIX wieku do budynku dobudowano niższą oficynę. Na przełomie XIX i XX wieku majątek należał do von Kobylińskich. Po drugiej wojnie światowej na jego obszarze utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast dwór zaadaptowano na mieszkania. Budynek przebudowano w 1955 roku. Obecnie jest on w ruinie, a teren jest własnością prywatną.

Opis

Był to budynek murowany z cegły i otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, przykryty dachem czterospadowym. Fasadą frontową zwrócony był ku zachodowi. Wyodrębniono w niej trójkondygnacyjny pseudoryzalit z niszą w części środkowej, w której pierwotnie znajdowała się drewniana figurką św. Józefa. Przy elewacji tylnej usytuowana była niższa oficyna wzniesiona na rzucie litery L. Jeszcze w latach 90-tych XX wieku we wnętrzach można było oglądać stiukowe dekoracje sufitów i barokową klatkę schodową. W otoczeniu dworu znajdują się pozostałości dawnego parku o kompozycji krajobrazowej.

Ciekawostki

• Przed drugą wojną światową w dworze znajdowały się XVII-wieczne portrety przedstawicieli rodu Dohnów - Krystiana i jego brata Krzysztofa Delfikusa. Oba dzieła obecnie należą do cennej kolekcji portretu holenderskiego w zbiorach Muzeum im. Johanna Gottfrieda Herdera w Morągu.
• Zabytkowy piec kaflowy z 1735 roku przeniesiono do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.

Bibliografia

1. Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 120-121.
2. Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 294-295.

Zobacz też

• Gida, Beata: Było, już przemija... Dwór w Karkajmach, koło Ornety, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.it.mragowo.pl [dostęp 27.02.2014 r.]