Tadeusz Madeja

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj

(1936-2016) – polski aktor teatralny i filmowy

Biografia

Urodził się 17 lutego 1936 roku w Lublińcu. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie w 1961 roku. Występował w teatrach:

  • 1962-1964 – Teatr Wybrzeże w Gdańsku
  • 1964-1967 – Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1967/1968 – Teatr Zagłębia w Sosnowcu
  • 1969/1970 – Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1971-1973 – Teatr Zagłębia w Sosnowcu
  • 1974/1975 – Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach
  • 1975-1983 – Teatr Zagłębia w Sosnowcu
  • 1985-2000 – Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie

Zmarł 7 kwietnia 2016 r. [1]

Twórczość

Aktor debiutował na scenie Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze 7 marca 1957 roku jako Józek w Zakręcie Szumańskiej w reż. Janusza Obidowicza. Po ukończeniu studiów pracował w teatrach oraz rozpoczął karierę filmową. Związany głównie z teatrami śląskimi, występował w Teatrze Telewizji. Grał w filmach i serialach telewizyjnych, m. in. Sól ziemi czarnej, Perła w koronie, Daleko od szosy, Blisko coraz bliżej, Dom, Dorastanie, Rodzina Kanderów, Kameleon, Święta polskie, Zamach, Drzazgi i innych. Nagrał wiele słuchowisk radiowych w Teatrze Polskiego Radia.

Twórczość w Olsztynie

Role teatralne

Z Olsztynem związany od 1985 roku. Występował w wielu sztukach:

  • Do wójta nie pójdziemy, Aleksander Ostrowski, jako Samson Siłacz Bolszow, reż. Krzysztof Rościszewski, premiera 21.01.1984
  • Kordian, Juliusz Słowacki, jako Kuruta, Szatan, reż. Jerzy Hutek, premiera 24.02.1984
  • Wesele, Stanisław Wyspiański, jako Czepiec, reż. Jerzy Wróblewski, premiera 28.10.1984
  • Popiół i diament, Jerzy Andrzejewski, jako Waga, reż. Roman Kordziński, premiera 16.03.1985
  • Ożenek, Mikołaj Gogol, jako Podkolesin, reż. Krzysztof Ziembiński, premiera 25.05.1985
  • Ożenić się nie mogę, Aleksander Fredro, jako Pan Gdański, reż. Krzysztof Ziembiński, premiera 21.09.1985
  • Fryderyk wielki, Adolf Nowaczyński, jako Bismarck, reż. Roman Kordziński, premiera 16.11.1985
  • Zemsta, Aleksander Fredro, jako Śmigalski, reż. Stefania Domańska, premiera 16.02.1986
  • Punk, czyli ballada i sonet, Roman Kordziński, reż. Roman Kordziński, premiera 22.03.1986
  • Czekając na Godota, Samuel Beckett, jako Estragon, reż. Janusz Kozłowski, premiera 28.06.1986
  • Romans z wodewilu, Władysław Krzemiński, jako Przechodzień, reż. Stefania Domańska, premiera 16.01.1988
  • Rewolwer, Aleksander Fredro, jako Barbi, reż. Jerzy Wróblewski, premiera 30.06.1988
  • Królewna Śnieżka, J. Rakowiecki, J. Wittlin, jako Zagadek, reż. Stefania Domańska, premiera 24.02.1989
  • Nora (Dom lalki), Henryk Ibsen, jako Krogstad, reż. Lucyna Tychowa, premiera 23.09.1989
  • Audiencja, Vaclav Havel, jako Browarnik, reż. Józef Skwark, premiera 02.12.1989
  • Degrengolada, Pavel Kohout, jako Przesłuchujący III, reż. Józef Skwark, premiera 02.12.1989
  • Calineczka, Maciej Staropolski, jako Kretowski, reż. Jacek Medwecki, premiera 18.03.1990
  • Bóg, Woody Allen, jako Schizokrates, reż. Marek Mokrowiecki, premiera 12.05.1990
  • Nie – tylko we Lwowie, Wojciech Dzieduszycki, jako Untenbaum, reż. Halina Dzieduszycka, premiera 12.09.1990
  • Pornografia, Witold Gombrowicz, jako Hipolit, reż. Henryk Adamek, premiera 15.12.1990
  • Msza za miasto Arras, Andrzej Szczypiorski, jako DeVielle, reż. Janusz Kijowski, premiera 23.01.1994
  • W naszym domu, Mariola Platte, jako Święty Piotr, reż. Artur Hofman, premiera 30.06.1994
  • Czarująca szewcowa, Federico Garcia Lorca, jako Burmistrz, reż. Henryk Adamek, premiera 2.02.1996
  • Czarownice z Salem, Artur Miller, jako Giles Corey, reż. Janusz Kijowski, premiera 13.02.1999
  • Królewna Śnieżka, J. Rakowiecki, J. Wittlin, jako Głos z ekranu, reż. Zbigniew Marek Hass, premiera 10.12.2000

Reżyseria

Był asystentem reżysera w sztukach:

  • Audiencja, Vaclav Havel, reż. Józef Skwark, premiera 2.12.1989
  • Degrengolada, Pavel Kohout, reż. Józef Skwark, premiera 2.12.1989
  • Protest, Vaclav Havel, reż. Józef Skwark, premiera 2.12.1989

Olsztyński recenzent, Janusz Segiet napisał „Tadeusz Madeja najlepiej czuje się w postaciach o pochodzeniu plebejskim. Sprzyja temu jego powierzchowność. Średniego wzrostu, krępy, trochę jowialny, o pogodnym, chwilami rubasznym usposobieniu. Widać go również w rolach postaci krzywdzonych, nieszczęśliwych. Zupełnie jak Jaracz, patron naszego teatru. Wielki nauczyciel również miał zbliżone warunki fizyczne i cechy osobowości. I Tadeusz Madeja grywa nawet podobne role” [2] i dalej pisze „Droga na wyżyny, różne formy awansu społecznego – to główne motywy aktorstwa Tadeusza Madei. Tak jak Jaracz ciągnie w górę swoich bohaterów. Cierpi, ulega kompleksom, rozpacza, gdy mu się to nie udaje” [3]. Występował z recitalami literackimi w szkołach.

Nagrody i odznaczenia

  • 1963 – Nagroda V Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
  • 1974 – Nagroda Ogólnopolskiego Przeglądu Słuchowisk Radiowych we Fromborku za rolę w słuchowisku radiowym
  • 1975 – Nagroda „Złota Maska” w plebiscycie publiczności Śląska
  • 1977 – Nagroda Srebrna Maska w plebiscycie publiczności Śląska
  • 1977 – Złota Odznaka za Zasługi dla Województwa Katowickiego
  • 1977 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1978 – Złoty Krzyż Zasługi
  • 1982 – Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
  • 1989 – Nagroda wojewody olszyńskiego
  • 2002 – Nagroda z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru

Bibliografia

  1. Prusiński, Tadeusz : Jest teatr w Olsztynie / Tadeusz Prusiński. – Olsztyn : Teatr im. Stefana Jaracza, 2005
  2. Segiet, Janusz: Portretów olsztyńskich ciąg dalszy / Janusz Segiet. – Olsztyn : Gray Goblin, 2006. – S. 43.

Przypisy

  1. Skocz do góry http://ro.com.pl/nie-zyje-aktor-teatralny-i-filmowy-tadeusz-madeja/01269760
  2. Skocz do góry Segiet Janusz, Portretów olsztyńskich ciąg dalszy, Olsztyn, Gray Goblin, 2006, s. 46.
  3. Skocz do góry Segiet Janusz, Portretów olsztyńskich ciąg dalszy, Olsztyn, Gray Goblin, 2006, s. 48

Zobacz też

  • Filmografia [1]
  • Kariera teatralna [2]