Relikwiarz św. Urbana z Kaplicy pw. Zbawiciela we Fromborku

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj

XVIII-wieczny zabytek sztuki sakralnej z bazyliki we Fromborku.

Historia

Relikwiarz powstał w Królewcu w 1731 roku. Jego autorem jest mistrz złotniczy Samuel Grewe działający w latach 1712-1750. Relikwiarz stanowi jeden z tzw. feretronów z ołtarza w kaplicy pw. Zbawiciela i Wszystkich Świętych ufundowanej przez biskupa Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka.

Opis

Wykonany został z drewna liściastego w czarnej politurze. Główną dekoracją relikwiarza jest rama z kutego srebra, wykonana przy wykorzystaniu technik złotniczych: repusowania, grawerowania, cyzelowania i fakturowania. Obiekt ma wysokość 80,6 cm, szerokość 45,8 cm i głębokość 5 cm. Na cokole zachowały się znaki złotnicze wskazujące na miejsce powstania, datę (t =1731) oraz wykonawcę (inicjały SG ujęte w owal).

Charakterystyka

Relikwiarz to rodzaj drewnianej skrzyneczki z szesnastoma przeszklonymi wnękami na relikwie, które zostały opisane na niewielkich karteczkach. Całość osadzono na niskiej podstawie. Rewers relikwiarza pozostaje gładki, natomiast wyjątkowo bogata jest dekoracja części przedniej. Składa się na nią srebrna, fantazyjna rama wykonana w stylu regencyjnym. Ma ona kształt symetrycznego kartusza przechodzącego po bokach w tzw. uszaki. W centralnej części relikwiarza znajduje się największa wnęka (w kształcie liścia) na relikwie św. Urbana. Otaczają ją mniejsze o formach czterolistnych, trójkąt­nych, rombowych i owalnych. W zarys ramy wpisane zostały liście akantu, woluty, wstęgi, plecionki, podwieszone na taśmach róże i dzwonki, a także muszle, uskrzydlona główka anioła i wazony. Podstawę relikwiarza także udekorowano srebrną ażurową listwą. U dołu skrzynki znajdują się rombowe otwory na drzewce, wspierające relikwiarz podczas procesji.

Ciekawostki

  • Biskup Krzysztof Szembek w zapisie testamentowym przeznaczył fundusze na wyposażenie kaplicy Zbawiciela. M.in. na krzyż, sześć dużych lichtarzy, a także 1000 florenów na wykonanie srebrnych opraw do relikwiarzy, w tym feretronu św. Urbana.
  • O wykorzystaniu dużych relikwiarzy z kaplicy Zbawiciela jako feretronów w czasie procesji świadczą otwory w podstawach służące do wsuwania drążków. Masywne podpory umieszczano pod kątem, stąd rombowy kształt otworów.

Hasła powiązane

Bibliografia

  1. Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 346-347.
  2. Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od XV do XVII wieku / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2005. - S. 50.
  3. Samulowska, Anna: Johannes Christof Geese – złotnik olsztyński / Anna Samulowska // „Rocznik Olsztyński”. - R. VII (1968), s. 44, 54-58.
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Relikwiarz_św._Urbana_z_Kaplicy_pw._Zbawiciela_we_Fromborku&oldid=75949”