Organy w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj

Zabytek techniki z połowy XVIII wieku, znajdujący się w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie.

Historia

Pierwsza udokumentowana informacja o organach w tym kościele pochodzi z 1720 roku (przypuszcza się jednak, że istniały tam już w wieku XVI, a być może i XV). Ówczesny instrument został zniszczony w wyniku akcji gaśniczej. Nie wiadomo ile posiadał głosów i przez kogo zbudowany. W tym samym roku gmina kościelna zamówiła pozytyw u organmistrza z Morąga, Mattiasa Obucha. W latach 1748–1752 nowy, duży instrument zbudował jego syn, Christoph Obuch. Organy liczyły 17 głosów, jeden manuał i pedał. Ich konserwację przeprowadzono w 1768 roku i w 1854 roku. Prospekt został wykonany razem z instrumentem. W 1902 roku zamówiono nowe organy w firmie „August Terletzki” w Elblągu. Ich wykonawcą był Eduard Wittek.

Opis

Organy zbudowane przez E. Witteka liczyły 18 głosów, dwa manuały i pedał. Organmistrz dodał więc tylko jeden manuał (zmiana techniczna) i jeden głos. Z analizy jakościowej głosów wynika, że starał się też wiernie zachować brzmienie starego instrumentu. Tylko cztery wcześniejsze głosy nie weszły w skład nowego instrumentu, a dodane, poza zamianą głosów językowych na smyczkowe, nie wniosły znaczącej zmiany barwy. Trudno jest więc ocenić czy w 1902 roku wykonano nowy instrument czy jedynie remont starego. Obecnie szafa organowa jest nieznacznie zmieniona w stosunku do pierwotnej, pozbawiono ją elementów zdobniczych.

Ciekawostki

  • Pierwsze udokumentowane organy zbudował dla kościoła Mattias Obuch. Ze względu na ubóstwo parafii zgodził się na połowę zapłaty. Postawił jednak warunek, że w przyszłości duże organy wybuduje jego syn. W kościele odkładano pieniądze i niemal 30 lat później, zgodnie z obietnicą, zamówiono budowę dużych organów u Christopha Obucha.
  • Był to instrument „dyplomowy” – pierwsze, najważniejsze i największe dzieło Christopha Obucha, które w niemal niezmienionym kształcie zachowało się do dnia dzisiejszego.

Zobacz też

Bibliografia

  1. Piechota R.: Organy / R. Piechota // „Gazeta Zalewska” 1990, nr 1, s. 5.
  2. Skrodzki, Kazimierz Lech: Dzieje ziemi zalewskiej 1305-2005 / Kazimierz Lech Skrodzki ; współaut. Wanda Cydzik, Janusz Sokołowski. – Zalewo : Urząd Miejski, 2005. – S. 150-151.
  3. Walski, Paweł: Historia organów w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie (cz. I) / Paweł Walski // „Zapiski Zalewskie” 2007, nr 12, s. 23-27.
  4. Walski, Paweł: Historia organów w kościele pw. św. Jana Ewangelisty w Zalewie (cz. II) / Paweł Walski // „Zapiski Zalewskie” 2008, nr 14, s. 16-18.
Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Organy_w_kościele_pw._św._Jana_Ewangelisty_w_Zalewie&oldid=75850”