Michał Kajka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m (→Źródła: 7. Zbigniew Chojnowski / Michał Kajka. Poeta mazurski. - Olsztyn: OBN im. W. Kętrzyńskiego, 1992.) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Image:Kajka_1.jpg|thumb|right| | + | [[Image:Kajka_1.jpg|thumb|right|350px|Michał Kajka<br> |
Źródło:http:///www.iwamir.info/orzysz/]] | Źródło:http:///www.iwamir.info/orzysz/]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | (1858-1940) - murarz i cieśla, mazurski poeta ludowy, działacz mazurski | |
| − | (1858 -1940) - murarz i cieśla, mazurski poeta ludowy, działacz mazurski | ||
== Rodzina<br> == | == Rodzina<br> == | ||
| − | Urodził się 27 września 1858 r. | + | Urodził się 27 września 1858 r. w [[ewim:Skomack Wielki|Skomacku Wielkim]] jako najstarszy syn w chłopskiej rodzinie Frycza i Justyny |
| − | z Zawadzkich | + | z Zawadzkich. Tu,w 1864 r. rozpoczął naukę w polskiej szkole elementarnej a w 1868 r. przeniósł się do Szkoły Ludowej w [[ewim:Rostki Skomackie|Rostkach]]. Po jej ukończeniu najmował się jako parobek u bogatszych chłopów, nauczył się ciesielstwa i murarstwa, które to zawody wykonywał później do końca życia. Od 1883 r. wraz z żoną Wilhelminą z Karasiów zamieszkał na stałe w [[ewim:Ogródek|Ogródku]] koło [[ewim:Ełk|Ełku]]. W 1886 r. postawił tu dom z zabudowaniami gospodarczymi. Kajkowie mieli dziesięcioro dzieci, ale przeżyło tylko dwóch synów. Starszy Gustaw, przejął od ojca gospodarstwo i mieszkał razem z rodzicami w Ogródku. Młodszy zaś, Adolf, zamieszkał w [[ewim:Orzysz|Orzyszu]]. Tu 22 września 1940 r. zmarł Michał Kajka. Został pochowany w Ogródku. Starszy syn poety, Gustaw, zginął w Gdańsku, w 1945 r. W Ogródku pozostała więc tylko synowa Kajki z dwojgiem dzieci. W 1966 r. całe gospodarstwo razem z budynkami przekazała na rzecz skarbu państwa. Sama zaś, z dorosłymi już wtedy dziećmi, wyjechała do Niemiec. |
== Twórczość literacka i działalność narodowa<br> == | == Twórczość literacka i działalność narodowa<br> == | ||
| − | „Układał pieśni religijne w duchu luterańskim, pisał mazurskie humoreski, uprawiał wierszowaną publicystykę…”. Pisać zaczął około 17. roku życia. Pierwsze utwory poetyckie w języku polskim opublikował w ostródzkim "Mazurze" Jana Karola Sembrzyckiego (1884), a 1886 r. w "Nowinach Śląskich". W kolejnych latach jego wiersze ukazywały się w "Mazurze", "Gazecie Ludowej" (Ełk), "Mazurskim Przyjacielu Ludu" i w dodatkach do „Gazety Olsztyńskiej”. Jednocześnie rozpoczął działalność społeczną i polityczną. Włączał się w działania ruchu polskiego w Prusach Wschodnich, sprzeciwiał się hitleryzmowi, opowiadał się za podtrzymaniem wśród Mazurów języka polskiego. Od 1890 r. prowadził biblioteczkę Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku, był w gronie założycieli Mazurskiej Partii Ludowej (1896), uczestniczył w spotkaniu polskich działaczy z Mazur i Wielkopolski w Szczytnie (1907).Działał także na rzecz sprawy polskiej w okresie plebiscytu, a w kolejnych latach w Zjednoczeniu Mazurskim, Związku Polaków w Niemczech i Związku Polskich Towarzystw Szkolnych. Na licznych spotkaniach narodowych deklamował swoje wiersze. Już w 1897 r. określony przez Niemców mianem "zatwardziałego Polaka", od lat trzydziestych znajdował się pod stałą obserwacją narodowych socjalistów. Uniemożliwiono mu wyjazdy do Polski, nie mógł wziąć udziału m.in. w wycieczce Mazurów do Polski w 1930 r., ale mógł przyjąć w 1935 Melchiora Wańkowicza. W | + | „Układał pieśni religijne w duchu luterańskim, pisał mazurskie humoreski, uprawiał wierszowaną publicystykę…”. Pisać zaczął około 17. roku życia. Pierwsze utwory poetyckie w języku polskim opublikował w ostródzkim "Mazurze" Jana Karola Sembrzyckiego (1884), a 1886 r. w "Nowinach Śląskich". W kolejnych latach jego wiersze ukazywały się w "Mazurze", "Gazecie Ludowej" (Ełk), "Mazurskim Przyjacielu Ludu" i w dodatkach do [[Gazeta Olsztyńska|„Gazety Olsztyńskiej”]]. Jednocześnie rozpoczął działalność społeczną i polityczną. Włączał się w działania ruchu polskiego w [[ewim:Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]], sprzeciwiał się hitleryzmowi, opowiadał się za podtrzymaniem wśród Mazurów języka polskiego. Od 1890 r. prowadził biblioteczkę [[ewim:Towarzystwo Czytelni Ludowych|Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku]], był w gronie założycieli [[ewim:Mazurska Partia Ludowa|Mazurskiej Partii Ludowej]] (1896), uczestniczył w spotkaniu polskich działaczy z Mazur i Wielkopolski w [[ewim:Szczytno|Szczytnie]] (1907). Działał także na rzecz sprawy polskiej w okresie plebiscytu, a w kolejnych latach w [[ewim:Zjednoczenie Mazurskie|Zjednoczeniu Mazurskim]], [[ewim:Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]] i [[ewim:Związek Polskich Towarzystw Szkolnych|Związku Polskich Towarzystw Szkolnych]]. Na licznych spotkaniach narodowych deklamował swoje wiersze. Już w 1897 r. określony przez Niemców mianem "zatwardziałego Polaka", od lat trzydziestych znajdował się pod stałą obserwacją narodowych socjalistów. Uniemożliwiono mu wyjazdy do Polski, nie mógł wziąć udziału m.in. w wycieczce Mazurów do Polski w 1930 r., ale mógł przyjąć w 1935 Melchiora Wańkowicza. W 1931 r. był współzałożycielem Komisji Szkolnej na Mazurach z siedzibą w Szczytnie. W ostatnich latach życia część utworów ogłaszał anonimowo. |
| + | |||
| + | Za życia doczekał się wydania zbioru '''Pieśni mazurskie''' (1927), który ukazał się nakładem redakcji "Gazety Mazurskiej" i "Mazura". Po jego śmierci wydano: '''Wybór wierszy''' (1954). '''Wiersze wybrane''' (1958), '''Zebrałem snop plonu'''... (1958), '''Opowiadania ucieszne''' (1970 ) '''Z duchowej mej niwy'''... (1982). Liczne odniesienia do postaci Michała Kajki można odnaleźć w powieści dla młodzieży "Pan Samochodzik i złota rękawica" autorstwa [[Zbigniew Nienacki|Zbigniewa Nienackiego]]. Część uratowanych w 1945 rękopisów poety znajduje się w Stacji Naukowej [[Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Olsztynie|Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie]], część zaś w dziale rękopisów Biblioteki PAN w Krakowie. | ||
== Upamiętnienie<br> == | == Upamiętnienie<br> == | ||
| − | Pośmiertnie odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy (1945). W 1952 r. Związek Literatów Polskich odsłonił płytę pamiątkową na grobie Michała Kajki w Ogródku. W 1958 roku, nazwanym „Rokiem Kajkowskim”, z okazji 100 -lecia urodzin poety odsłonięto jego pomnik, autorstwa Balbiny Świtycz-Widackiej w Ełku, a w Orzyszu | + | Pośmiertnie odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy (1945). W 1952 r. Związek Literatów Polskich odsłonił płytę pamiątkową na grobie Michała Kajki w Ogródku. W 1958 roku, nazwanym „Rokiem Kajkowskim”, z okazji 100 -lecia urodzin poety odsłonięto jego pomnik, autorstwa [[Balbina Świtycz-Widacka|Balbiny Świtycz-Widackiej]] w [[ewim:Ełk|Ełku]], a w [[ewim:Orzysz|Orzyszu]] - kamień z pamiątkową tablicą. Dziesięć lat później w Ogródku powstało [[Muzeum Michała Kajki]]. Od 2005 r. odbywa się tu finał konkursu poetyckiego jego imienia. |
| + | |||
| + | ==Galeria zdjęć== | ||
| + | <gallery widths=180px heights=180px perrow=5> | ||
| + | File:Dom Michala Kajki.jpg|Dom Kajki<br>Źródło:http:///www.michalkajka.pl/ | ||
| + | File:Muzeum Michala Kajki.jpg|Wnętrze Muzeum w Ogródku<br>Źródło:http:///www.michalkajka.pl/ | ||
| + | File:Kajka tabl.jpg|Tablica pamiątkowa ku czci Michała Kajki na budynku koło zbiegu ulic Kajki i Dąbrowszczaków w Olsztynie.<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]] | ||
| + | File:Kajka wiersz.jpg|Wiersz Michała Kajki na Nowy Rok. Wydane na kartach życzenia [[Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie|WBP w Olsztynie]]<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]] | ||
| + | </gallery> | ||
== Źródła<br> == | == Źródła<br> == | ||
| Linia 27: | Linia 32: | ||
5.Opowiadania uciesne / Michał Kajka, Michał Lengowski ; oprac. Władysław Gębik. – Olsztyn : Pojezierze, 1970.<br> | 5.Opowiadania uciesne / Michał Kajka, Michał Lengowski ; oprac. Władysław Gębik. – Olsztyn : Pojezierze, 1970.<br> | ||
6.Ludzie godni pamięci: warmińsko-mazurscy patroni ulic / Jan Chłosta. – Olsztyn:Książnica Polska, 1997.<br> | 6.Ludzie godni pamięci: warmińsko-mazurscy patroni ulic / Jan Chłosta. – Olsztyn:Książnica Polska, 1997.<br> | ||
| + | 7. Zbigniew Chojnowski / Michał Kajka. Poeta mazurski. - Olsztyn: OBN im. W. Kętrzyńskiego, 1992. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz także== | ||
| + | *Materiał filmowy z muzeum na eŚwiatowid.pl [http://eswiatowid.pl/Aktualno%C5%9Bci/tabid/158/ItemId/37547/Default.aspx] | ||
| + | * Radiowa rozmowa o Michale Kajce na eŚwiatowid.pl [http://eswiatowid.pl/Aktualno%C5%9Bci.aspx?ItemId=36763&page=1] | ||
[[Category:Historia kultury|Kajka,Michał]] | [[Category:Historia kultury|Kajka,Michał]] | ||
| − | [[Category:1801- | + | [[Category:1801-1918|Kajka,Michał]] |
| + | [[Category:1919-1944|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Pisarze i poeci|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Powiat piski|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Prusy Wschodnie|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Organizatorzy i animatorzy kultury|Kajka,Michał]] | ||
| + | [[Category:Działacze społeczni|Kajka,Michał]] | ||
[[Category:Wielkie postaci Warmii i Mazur|Kajka,Michał]] | [[Category:Wielkie postaci Warmii i Mazur|Kajka,Michał]] | ||
Aktualna wersja na dzień 13:55, 17 mar 2021
(1858-1940) - murarz i cieśla, mazurski poeta ludowy, działacz mazurski
Spis treści
Rodzina
Urodził się 27 września 1858 r. w Skomacku Wielkim jako najstarszy syn w chłopskiej rodzinie Frycza i Justyny z Zawadzkich. Tu,w 1864 r. rozpoczął naukę w polskiej szkole elementarnej a w 1868 r. przeniósł się do Szkoły Ludowej w Rostkach. Po jej ukończeniu najmował się jako parobek u bogatszych chłopów, nauczył się ciesielstwa i murarstwa, które to zawody wykonywał później do końca życia. Od 1883 r. wraz z żoną Wilhelminą z Karasiów zamieszkał na stałe w Ogródku koło Ełku. W 1886 r. postawił tu dom z zabudowaniami gospodarczymi. Kajkowie mieli dziesięcioro dzieci, ale przeżyło tylko dwóch synów. Starszy Gustaw, przejął od ojca gospodarstwo i mieszkał razem z rodzicami w Ogródku. Młodszy zaś, Adolf, zamieszkał w Orzyszu. Tu 22 września 1940 r. zmarł Michał Kajka. Został pochowany w Ogródku. Starszy syn poety, Gustaw, zginął w Gdańsku, w 1945 r. W Ogródku pozostała więc tylko synowa Kajki z dwojgiem dzieci. W 1966 r. całe gospodarstwo razem z budynkami przekazała na rzecz skarbu państwa. Sama zaś, z dorosłymi już wtedy dziećmi, wyjechała do Niemiec.
Twórczość literacka i działalność narodowa
„Układał pieśni religijne w duchu luterańskim, pisał mazurskie humoreski, uprawiał wierszowaną publicystykę…”. Pisać zaczął około 17. roku życia. Pierwsze utwory poetyckie w języku polskim opublikował w ostródzkim "Mazurze" Jana Karola Sembrzyckiego (1884), a 1886 r. w "Nowinach Śląskich". W kolejnych latach jego wiersze ukazywały się w "Mazurze", "Gazecie Ludowej" (Ełk), "Mazurskim Przyjacielu Ludu" i w dodatkach do „Gazety Olsztyńskiej”. Jednocześnie rozpoczął działalność społeczną i polityczną. Włączał się w działania ruchu polskiego w Prusach Wschodnich, sprzeciwiał się hitleryzmowi, opowiadał się za podtrzymaniem wśród Mazurów języka polskiego. Od 1890 r. prowadził biblioteczkę Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku, był w gronie założycieli Mazurskiej Partii Ludowej (1896), uczestniczył w spotkaniu polskich działaczy z Mazur i Wielkopolski w Szczytnie (1907). Działał także na rzecz sprawy polskiej w okresie plebiscytu, a w kolejnych latach w Zjednoczeniu Mazurskim, Związku Polaków w Niemczech i Związku Polskich Towarzystw Szkolnych. Na licznych spotkaniach narodowych deklamował swoje wiersze. Już w 1897 r. określony przez Niemców mianem "zatwardziałego Polaka", od lat trzydziestych znajdował się pod stałą obserwacją narodowych socjalistów. Uniemożliwiono mu wyjazdy do Polski, nie mógł wziąć udziału m.in. w wycieczce Mazurów do Polski w 1930 r., ale mógł przyjąć w 1935 Melchiora Wańkowicza. W 1931 r. był współzałożycielem Komisji Szkolnej na Mazurach z siedzibą w Szczytnie. W ostatnich latach życia część utworów ogłaszał anonimowo.
Za życia doczekał się wydania zbioru Pieśni mazurskie (1927), który ukazał się nakładem redakcji "Gazety Mazurskiej" i "Mazura". Po jego śmierci wydano: Wybór wierszy (1954). Wiersze wybrane (1958), Zebrałem snop plonu... (1958), Opowiadania ucieszne (1970 ) Z duchowej mej niwy... (1982). Liczne odniesienia do postaci Michała Kajki można odnaleźć w powieści dla młodzieży "Pan Samochodzik i złota rękawica" autorstwa Zbigniewa Nienackiego. Część uratowanych w 1945 rękopisów poety znajduje się w Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, część zaś w dziale rękopisów Biblioteki PAN w Krakowie.
Upamiętnienie
Pośmiertnie odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy (1945). W 1952 r. Związek Literatów Polskich odsłonił płytę pamiątkową na grobie Michała Kajki w Ogródku. W 1958 roku, nazwanym „Rokiem Kajkowskim”, z okazji 100 -lecia urodzin poety odsłonięto jego pomnik, autorstwa Balbiny Świtycz-Widackiej w Ełku, a w Orzyszu - kamień z pamiątkową tablicą. Dziesięć lat później w Ogródku powstało Muzeum Michała Kajki. Od 2005 r. odbywa się tu finał konkursu poetyckiego jego imienia.
Galeria zdjęć
Dom Kajki
Źródło:http:///www.michalkajka.pl/
Wnętrze Muzeum w Ogródku
Źródło:http:///www.michalkajka.pl/
Tablica pamiątkowa ku czci Michała Kajki na budynku koło zbiegu ulic Kajki i Dąbrowszczaków w Olsztynie.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Wiersz Michała Kajki na Nowy Rok. Wydane na kartach życzenia WBP w Olsztynie
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Źródła
1.http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Kajka
2.http://www.michalkajka.pl/
3.Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku) / Tadeusz
Oracki. - Warszawa : „Pax”, 1983.
4.Mazury: słownik stronniczy, ilustrowany/ red. Waldemar Mierzwa.- Dąbrówno: Retman; Warszawa: Baobab, 2008.
5.Opowiadania uciesne / Michał Kajka, Michał Lengowski ; oprac. Władysław Gębik. – Olsztyn : Pojezierze, 1970.
6.Ludzie godni pamięci: warmińsko-mazurscy patroni ulic / Jan Chłosta. – Olsztyn:Książnica Polska, 1997.
7. Zbigniew Chojnowski / Michał Kajka. Poeta mazurski. - Olsztyn: OBN im. W. Kętrzyńskiego, 1992.
