Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kwietniewie
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w połowie XIV wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany na terenie wsi Kwietniewo (niem. Konigsblumenau). Wieś położona jest w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki.
Historia
Pierwsze informacje na temat kościoła w tej miejscowości pochodzą z dokumentu lokacyjnego wsi z 1299 roku. Obecnie istniejąca budowla została wzniesiona w latach 1330-1350. Szczyt wschodni i zakrystia powstały w XV wieku, natomiast wieża dzwonnicza w latach 1536-1541 (w 1701 roku została przebudowana). W czasie remontu kościoła przeprowadzonego w 1843 roku zasypano krypty znajdujące się w kościelnych piwnicach i poszerzono okna w ścianie północnej. Od czasów reformacji do 1945 roku kościołem dysponowała gmina ewangelicka. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy. Obecnie znajduje się tam siedziba parafii.
Opis
Jest to kościół gotycki, orientowany, salowy, wzniesiony przy użyciu kamieni polnych i cegieł. Po stronie zachodniej znajduje się kwadratowa wieża (25 m wysokości) z kruchtą w przyziemiu, do której prowadzi ostrołukowy portal o bogato profilowanych ościeżach. Wieżę posadowiono na kamiennej podmurówce. W dolnej kondygnacji jest ceglana, natomiast w wyższych partiach drewniana, oszalowana deskami, z nadwieszaną izbicą, przykrytą dachem namiotowym. Na szczycie wieży znajduje się metalowy wiatrowskaz w kształcie chorągiewki z napisem: Christoph Homp 1770 (nazwisko ówczesnego pastora). Korpus nawowy przykryty został dachem dwuspadowym z dachówki. W ścianach korpusu umieszczono okna ostrołukowe. Część z nich została zamurowana, zachowały się jedynie wnęki. Wnętrze nakryte zostało pozornym sklepieniem drewnianym.
Wyposażenie
W kościele znajduje się barokowy ołtarz główny z 1685 roku, wykonany prawdopodobnie w kręgu warsztatu Isaaka Rigi. Umieszczono w nim obrazy przedstawiające Ostatnią Wieczerzę i Wniebowstąpienie, a także figury czterech ewangelistów, Mojżesza trzymającego dekalog, Jana Chrzciciela, a także głowa Chrystusa i Baranek Boży w zwieńczeniu. Niezwykle cenna była niegdyś tak zwana szafka ołtarzowa z 1510 roku z bogato rzeźbionymi w drzewie figurami Madonny z Dzieciątkiem, Jana Ewangelisty i Świętego Wojciecha. Szafkę przechowywano w okresie międzywojennym w Prussia-Museum w Królewcu. Przed 1945 rokiem w zbiorach sztuki kościelnej na zamku w Królewcu znajdowała się pochodząca z kwietniewskiego kościoła średniowieczna figurka św. Józefa - obecnie znajduje się ona w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. W kościele znajdują się także siedmiogłosowe organy z 1819 roku, a przy wejściu do nawy głównej dwie kamienne płyty nagrobne, należące do przedstawicieli dwóch rodów mających niegdyś w okolicy swe majątki - von Wallenrodt i von Reibnitz, możnych patronów tego kościoła.Na wieży znajdują się dwa dzwony: z 1690 roku i 1692 roku.
Bibliografia
- Słodownik, Lech: Rychliki: 700-lecie (1310-2010) z dziejów wsi i okolic / Lech Słodownik. - Rychliki : Urząd Gminy, 2010. - S. 130-132.
- Wiśniewski, Jan: Kościoły i kaplice na terenie byłej diecezji pomezańskiej 1243-1821 (1992). Cz. I. / Jan Wiśniewski. - Elbląg : Hosianum, 1999. - S. 219-221.
Zobacz też
- Bułecki, Mirosław: Parafia w Kwietniewie, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.rychliki.pl [dostęp 02.02.2014 r.]
- Kwietniewo (niem. Konigsblumenau), oprac. Lech Słodownik, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.rychliki.org/historia [dostęp 02.02.2014 r.]
