Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Nowym Kawkowie

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Fot. Karl Müller. 1929 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057212.
Fot. Karl Müller. 1929 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057213.
Fot. Karl Müller. 1929 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057216.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Nowe Kawkowo (niem. Neu Kockendorf). Wieś położona jest w gminie Jonkowo, w powiecie olsztyńskim.

Historia

Pierwsza świątynia została uposażona w przywileju lokacyjnym wsi 21 stycznia 1380 roku. W tym samym roku konsekrował ją biskup Henryk III Sorbom ku czci św. Jana w Oleju. Budowla była kilkakrotnie modernizowana i odnawiana, m.in. w wieku XVIII, a także w latach 1857, 1870 i 1925. Z 1664 roku pochodzi drewniana wieża dzwonnicza. Kruchta i zakrystia zostały dobudowane na początku XX wieku.

Opis

Jest to kościół późnogotycki, orientowany, salowy, murowany do połowy wysokości z kamienia polnego, powyżej ław okiennych i w narożach – z cegły. Na kamieniach podmurówki po stronie wschodniej wykuto daty: 1380 i 1925. Budowlę wzniesiono na rzucie prostokąta, z zakrystią od północy i kruchtą od południa. Po stronie zachodniej znajduje się dwukondygnacyjna drewniana wieża o konstrukcji słupowej, oszalowana deskami. Wzniesiono ją na rzucie kwadratu, a jej ściany nachylone zostały ku górze. Na szczycie wieży umieszczono chorągiewkę z datą 1870. Na sygnaturce wieńczącej szczyt wschodni znajduje się chorągiewka z datą 1857. Kaplica chrzcielna posadowiona została na kamiennym cokole, jej ściany ozdobiono późnogotycką terrakotą i oknem ostrołukowym. Nawę przykryto stropem drewnianym, beczkowym, z malowanymi kasetonami. Polichromie wnęk okiennych datowane są na XV wiek.

Wyposażenie

Barokowy ołtarz główny został wykonany w 1866 roku przez Karola Jeroszewicza z Ornety. Umieszczono w nim obraz Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana w Oleju oraz figury świętych Piotra i Pawła. Ołtarze boczne wykonano pod koniec XVIII wieku. W lewym znajdują się obrazy św. Jana Ewangelisty i św. Walentego, w prawym - późnobarokowy krucyfiks i obraz św. Antoniego. Barokowa ambona z przedstawieniami Chrystusa i czterech Ewangelistów została wykonana około 1700 roku. Z XVII wieku pochodzi chrzcielnica, a dziesięć obrazów z przedstawieniami apostołów wykonano na początku wieku XIX. W kościele znajdują się także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.

Na wieży znajduje się dzwon z XVI wieku.

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 130-131.
  2. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 70-71.
  3. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 52-54.
  4. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 87-88.

Zobacz też

  • Kościoły Warmii - Gmina Jonkowo, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.domwarminski.pl [dostęp 09.12. 2013 r.]