Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Lubawie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(→Bibliografia) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[ | + | [[image:kosc lubawa2.jpg|thumb|right|290px|Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lubawa,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_p.w._%C5%9B%C5%9B._Jana_Chrzciciela_i_Micha%C5%82a.jpg Wikimedia Commons]]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVII wieku. | Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVII wieku. | ||
==Lokalizacja== | ==Lokalizacja== | ||
| − | Kościół wybudowano na terenie [[ewim:Lubawa |Lubawy]], poza murami starego miasta, niedaleko [[Zamek | + | Kościół wybudowano na terenie [[ewim:Lubawa |Lubawy]], poza murami starego miasta, niedaleko [[Zamek w Lubawie |zamku biskupiego]] (obecna ulica Kupnera). |
==Historia== | ==Historia== | ||
| Linia 13: | Linia 9: | ||
==Opis== | ==Opis== | ||
| − | Jest to późnorenesansowa budowla o smukłej formie, wzniesiona z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana. Przylega do niej wieża (częściowo wtopiona w korpus nawowy) z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona charakterystycznym cebulastym hełmem, podwyższonym latarenką. Korpus budowli | + | Jest to późnorenesansowa budowla o smukłej formie, wzniesiona z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana. Przylega do niej wieża (częściowo wtopiona w korpus nawowy) z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona charakterystycznym cebulastym hełmem, podwyższonym latarenką. Korpus budowli został oszkarpowany i nakryty dwuspadowym dachem z dachówki. Wnętrze jest podzielone dwoma rzędami drewnianych słupów, przez co sprawia wrażenie kościoła trójnawowego. Do świątyni przylega XVII-wieczny klasztor, w którym obecnie znajduje się szkoła. |
==Wyposażenie == | ==Wyposażenie == | ||
W kościele znajduje się szereg cennych zabytków. Jest tutaj m.in. renesansowa ambona, XIV-wieczny krucyfiks. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z 1728 roku, wykonany przez mieszkańca [[ewim:Lubawa |Lubawy]], [[ewim:Jerzy Dąbrowicz |Jerzego Dąbrowicza]]. Wysokość dzieła była powodem usunięcia belki tęczowej z Chrystusem na krzyżu i towarzyszących mu rzeźb. Na początku XVII wieku również w lubawskim warsztacie stolarskim powstały stalle. Ich twórcą był [[ewim:Seweryn Dytlof |Seweryn Dytlof]]. Malowidła na zapleckach, które przedstawiają wizerunki patronów kościoła, namalował nieznany z imienia Chmielewski. W kronice konwentu zawarta jest również informacja, że Dytlof i Chmielewski byli także wykonawcami ukończonego w 1611 roku stropu nad prezbiterium. Najciekawszym elementem wnętrza jest jednak unikatowy drewniany strop przykrywający całą powierzchnię nawy (o wymiarach 22,2 x 11,8 m). Jest to strop typu kasetonowego, podwieszonego między belkami. Tworzy go: 9 rzędów po 20 pełnych kasetonów i 2 skrajne rzędy kasetonów połówkowych przy ścianie wschodniej i zachodniej. Cały strop pokryty jest polichromią. W 4 rzędach znajdują się przedstawienia figuralne. Są to sceny m.in. z życia Chrystusa, Matki Boskiej, sceny ze Starego i Nowego Testamentu, postaci Apostołów, Ewangelistów i świętych, sceny symboliczne, a także herb fundatora kościoła. Pozostałych 5 rzędów kasetonów ma dekorację ornamentalno-roślinną. Dodatkowym elementem dekoracyjnym stropu są drewniane rozety, umieszczone w pięciu rzędach kasetonów z motywami roślinnymi i na skrzyżowaniach kratownicy. | W kościele znajduje się szereg cennych zabytków. Jest tutaj m.in. renesansowa ambona, XIV-wieczny krucyfiks. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z 1728 roku, wykonany przez mieszkańca [[ewim:Lubawa |Lubawy]], [[ewim:Jerzy Dąbrowicz |Jerzego Dąbrowicza]]. Wysokość dzieła była powodem usunięcia belki tęczowej z Chrystusem na krzyżu i towarzyszących mu rzeźb. Na początku XVII wieku również w lubawskim warsztacie stolarskim powstały stalle. Ich twórcą był [[ewim:Seweryn Dytlof |Seweryn Dytlof]]. Malowidła na zapleckach, które przedstawiają wizerunki patronów kościoła, namalował nieznany z imienia Chmielewski. W kronice konwentu zawarta jest również informacja, że Dytlof i Chmielewski byli także wykonawcami ukończonego w 1611 roku stropu nad prezbiterium. Najciekawszym elementem wnętrza jest jednak unikatowy drewniany strop przykrywający całą powierzchnię nawy (o wymiarach 22,2 x 11,8 m). Jest to strop typu kasetonowego, podwieszonego między belkami. Tworzy go: 9 rzędów po 20 pełnych kasetonów i 2 skrajne rzędy kasetonów połówkowych przy ścianie wschodniej i zachodniej. Cały strop pokryty jest polichromią. W 4 rzędach znajdują się przedstawienia figuralne. Są to sceny m.in. z życia Chrystusa, Matki Boskiej, sceny ze Starego i Nowego Testamentu, postaci Apostołów, Ewangelistów i świętych, sceny symboliczne, a także herb fundatora kościoła. Pozostałych 5 rzędów kasetonów ma dekorację ornamentalno-roślinną. Dodatkowym elementem dekoracyjnym stropu są drewniane rozety, umieszczone w pięciu rzędach kasetonów z motywami roślinnymi i na skrzyżowaniach kratownicy. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[ewim:Parafia pw. św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła w Lubawie|Parafia pw. św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła w Lubawie]] | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Anny w Lubawie]] | ||
| + | *[[ewim:Seweryn Zaleski |Seweryn Zaleski]] | ||
| + | *[[ewim:Jerzy Dąbrowicz |Jerzy Dąbrowicz]] | ||
| + | *[[ewim:Seweryn Dytlof |Seweryn Dytlof]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 24: | Linia 27: | ||
#Nowakowski, Aleksander: ''Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela'' / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 178-187. | #Nowakowski, Aleksander: ''Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela'' / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 178-187. | ||
| − | == | + | ==Linki== |
*''Kościół św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła'', materiał zamieszczony na stronie internetowej, [http://lubawalipy.eu/albumy/jan/# www.lubawalipy.eu] [dostęp 31.10.2013 r.] | *''Kościół św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła'', materiał zamieszczony na stronie internetowej, [http://lubawalipy.eu/albumy/jan/# www.lubawalipy.eu] [dostęp 31.10.2013 r.] | ||
| − | [[Category: | + | |
| − | + | [[Category:Kościoły i kaplice]] | |
| + | |||
[[Category:Powiat iławski]] | [[Category:Powiat iławski]] | ||
| + | [[Category:Lubawa]] | ||
[[Category:1601-1700]] | [[Category:1601-1700]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:02, 7 sie 2015
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVII wieku.
Lokalizacja
Kościół wybudowano na terenie Lubawy, poza murami starego miasta, niedaleko zamku biskupiego (obecna ulica Kupnera).
Historia
Pierwsze wzmianki o istnieniu w tym miejscu kaplicy pochodzą z XIV wieku. W późniejszym okresie wzniesiono na jej miejscu gotycki kościół przyklasztorny, w którym działalność duszpasterską prowadzili franciszkanie, sprowadzeni z prowincji saskiej w 1502 roku. Po sekularyzacji Prus opuścili oni klasztor, a ich miejsce po latach zajęli bernardyni z prowincji polskiej. Dzisiejsza świątynia powstała w latach 1600-1610, a jej fundatorem był miecznik pruski Seweryn Zaleski. Przez kolejne dwa i pół roku wyposażano wnętrze. W tym okresie powstały dekoracje stropu nad nawą i prezbiterium, stalle, ołtarz i ambona. Konsekracja kościoła odbyła się w 1613 roku. W 1821 roku kościół został przejęty przez gminę ewangelicką. W latach 1866-1887 roku przeprowadzono w nim generalny remont. Wybudowano wówczas boczne empory i wybito dodatkowe okna. W czasie remontu przeprowadzonego w 1976 roku cofnięto te zmiany. Pozostawiono jedynie słupy nośne dawnych empor. W latach 1994-2002 (z przerwami) przeprowadzano w kościele prace konserwatorskie, głównie przy zabytkowym stropie.
Opis
Jest to późnorenesansowa budowla o smukłej formie, wzniesiona z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana. Przylega do niej wieża (częściowo wtopiona w korpus nawowy) z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona charakterystycznym cebulastym hełmem, podwyższonym latarenką. Korpus budowli został oszkarpowany i nakryty dwuspadowym dachem z dachówki. Wnętrze jest podzielone dwoma rzędami drewnianych słupów, przez co sprawia wrażenie kościoła trójnawowego. Do świątyni przylega XVII-wieczny klasztor, w którym obecnie znajduje się szkoła.
Wyposażenie
W kościele znajduje się szereg cennych zabytków. Jest tutaj m.in. renesansowa ambona, XIV-wieczny krucyfiks. W prezbiterium znajduje się barokowy ołtarz główny z 1728 roku, wykonany przez mieszkańca Lubawy, Jerzego Dąbrowicza. Wysokość dzieła była powodem usunięcia belki tęczowej z Chrystusem na krzyżu i towarzyszących mu rzeźb. Na początku XVII wieku również w lubawskim warsztacie stolarskim powstały stalle. Ich twórcą był Seweryn Dytlof. Malowidła na zapleckach, które przedstawiają wizerunki patronów kościoła, namalował nieznany z imienia Chmielewski. W kronice konwentu zawarta jest również informacja, że Dytlof i Chmielewski byli także wykonawcami ukończonego w 1611 roku stropu nad prezbiterium. Najciekawszym elementem wnętrza jest jednak unikatowy drewniany strop przykrywający całą powierzchnię nawy (o wymiarach 22,2 x 11,8 m). Jest to strop typu kasetonowego, podwieszonego między belkami. Tworzy go: 9 rzędów po 20 pełnych kasetonów i 2 skrajne rzędy kasetonów połówkowych przy ścianie wschodniej i zachodniej. Cały strop pokryty jest polichromią. W 4 rzędach znajdują się przedstawienia figuralne. Są to sceny m.in. z życia Chrystusa, Matki Boskiej, sceny ze Starego i Nowego Testamentu, postaci Apostołów, Ewangelistów i świętych, sceny symboliczne, a także herb fundatora kościoła. Pozostałych 5 rzędów kasetonów ma dekorację ornamentalno-roślinną. Dodatkowym elementem dekoracyjnym stropu są drewniane rozety, umieszczone w pięciu rzędach kasetonów z motywami roślinnymi i na skrzyżowaniach kratownicy.
Zobacz też
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła w Lubawie
- Kościół pw. św. Anny w Lubawie
- Seweryn Zaleski
- Jerzy Dąbrowicz
- Seweryn Dytlof
Bibliografia
- Chaburski, Leszek: Prace na ukończeniu: Lubawa: zabytek z tajemnicami / Leszek Chaburski // „Kurier Iławski”. – 2001, nr 31, s. 7; nr 45, s. 4.
- Niesiobędzki, Wiesław: Zamki, pałace, dwory i inne zabytki powiatu iławskiego : przewodnik historyczno-krajoznawczy / Wiesław Niesiobędzki. - Iława : Wydawnictwo Tekst 2003. – S. 72.
- Nowakowski, Aleksander: Konserwacja XVII-wiecznego stropu prezbiterium w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w Lubawie / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 4 (2002), s. 88-99.
- Nowakowski, Aleksander: Lubawa: konserwacja XVII-wiecznego stropu kasetonowego w kościele p.w. św. Jana Chrzciciela / Aleksander Nowakowski // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 2 (2000), s. 178-187.
Linki
- Kościół św. Jana Chrzciciela i Michała Archanioła, materiał zamieszczony na stronie internetowej, www.lubawalipy.eu [dostęp 31.10.2013 r.]
