Apokalipsa

Źródło: Pantomima Olsztyńska : [program], fot. Tadeusz Trepanowski, Zygmunt Barącz, Olsztyn, [1973].

Spektakl autorski, opracowany i zrealizowany przez olsztyński teatr ruchu, Pantomimę Olsztyńską. Premiera – 1973 r.

Źródło: Pantomima Olsztyńska : [program], fot. Tadeusz Trepanowski, Zygmunt Barącz, Olsztyn, [1973].

Twórcy

• inscenizacja i reżyseria: Bohdan Głuszczak i Jerzy Obłamski
• scenografia: Józef Zboromirski
• scenariusz według Objawienia św. Jana Ewangelisty i drzeworytów Albrechta Dürera – Bohdan Głuszczak
• kostiumy: Józef Zboromirski
• maski: Sylwin Mydlak

Historia

W widowisku wykorzystano fragmenty utworów polskich kompozytorów, Krzysztofa Pendereckiego (1933- ) i Henryka Mikołaja Góreckiego (1933-2010). Premiera odbyła się 26 maja 1973 r. w Olsztynie.
Opisywane widowisko przysporzyło zespołowi wielu sukcesów zarówno na scenach krajowych i jaki i zagranicznych. Spektakl uzyskał pochlebną ocenę prasy i publiczności oraz zdobył liczne nagrody i wyróżnienia. Widowisko zaprezentowano m.in. na Światowym Kongresie Głuchych w Waszyngtonie w 1975 r., w Questors Theater w Londynie i na Uniwersytecie w Cardiff w 1976 r. w Teatrze „Studio” w Warszawie (1974 r.).

Opis

Prolog księgi Apokalipsy, czyli tekstu źródłowego spektaklu, określa ją jako „Objawienie Jezusa Chrystusa, (...) aby ukazać swym sługom, co musi stać się niebawem”, zapisane przez najmłodszego z apostołów, św. Jana. Jest to więc wielkie proroctwo, opisujące wizję procesu degradacji i zakończenia rzeczywistości świata materialnego, objawienie szatana w świecie, wypełnienia końcowych plag Boga, ostatniej bitwy aniołów z szatanem, drugie przyjścia Chrystusa oraz Boga zasiadającego na tronie i nowego świata, czyli Niebieskiego Jeruzalem. Opisywane widowisko pantomimiczne ukazuje tę historię w pięciu częściach. Obsadę spektaklu stanowili głuchoniemi aktorzy olsztyńskiej Pantomimy, m.in.: Wiesław Jankowski (Kain), Otton Dzieńkowski (Abel), Jadwiga Jankowska (Ewa) i Zdzisław Połomski (Adam). Przedstawienie olsztyńskiego teatru ruchu znamionowała najwyższa ranga artystyczna dzięki ambitnym poszukiwaniom scenariuszowym, kultywowaniu pełnospektaklowej formy i ambitnej głębi filozoficznej i intelektualnej.

Krytyka literacka

„Żadne słowa czy emocje nie mogą oddać piękna i emocji jakiej dostarcza to widowisko. Widz czuje pulsujący rytm muzyki, podobnie jak głuchoniemi aktorzy odbierają jej wibracje, widza urzeka straszliwa twarz, wymalowana na tylnej dekoracji scenicznej, twarz o skierowanych na audytorium nieruchomych, jasnowidzących i jak gdyby oskarżających oczach – widz przeżywa ciepłe wzruszenie miłością Adama i Ewy i krzyczy niemal z przerażenia , uzmysławiając sobie bezmyślną potworność nieustannie popełnianego przez samą ludzkość – ludobójstwa” .
„W spektaklu Apokalipsy aktorstwo mimów i rygor dramaturgii, plastyka i muzyka, technika teatralna i światło, film i słowo zarówno w swojej komunikującej, jak i muzycznej funkcji – wszystko scalone inscenizacją prze w stronę pełnej, bujnej teatralizacji, przywodzącej na myśl teatr totalny” .

Bibliografia

1. Pantomima Olsztyńska : Teatr Pantomimy Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielczości Pracy przy Wojewódzkim Domu Kultury w Olsztynie / red. Bohdan Głuszczak, współpraca Jolanta Juran, opracowanie graficzne i techniczne Bożena Jankowska. – Olsztyn: Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie, 1977.