Kościół pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XV wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został wybudowany w centrum wsi Klewki (niem. Klaukendorf). Wieś położona jest 6 km od Olsztyna przy trasie na Szczytno.
Historia
Pierwszy kościół w tej miejscowości wzniesiono około 1352 roku. Został on jednak zniszczony w wyniku pożaru na początku XV wieku. Po odbudowie, został konsekrowany w 1581 roku przez biskupa warmińskiego Marcina Kromera ku czci św. Marii Magdaleny. I ta budowla ucierpiała w wyniku pożaru w 1718 roku. W trakcie odbudowy przemurowano wówczas okna, dobudowano drewniana wieżę i położono nowy strop nad nawą. Następnie kościół został ponownie konsekrowany w 1720 roku przez biskupa pomocniczego Jana Franciszka Kurdwanowskiego ku czci św. Walentego i św. Rocha. Gruntowny remont kościoła, połączony z częściową przebudową miał również miejsce w 1829 roku.
Opis
Jest to kościół gotycki, orientowany, wzniesiony z kamienia polnego i cegły, na kamiennej podmurówce. Do nawy głównej, od strony północnej przylega zakrystia, a od strony zachodniej, drewniana wieża. Cechą charakterystyczna wieży jest to, iż w dolnej części jej ściany są pochylone do środka, natomiast w górnej są pionowe. Ściany nawy są oszkarpowane. Jej wnętrze o charakterze salowym przykryte zostało drewnianym stropem. Znajduje się na nim polichromia wykonana w latach 1720-1737, prawdopodobnie przez Matthiasa Meyera. Malowidła w stylu barokowo-ludowym przedstawiają postacie Immaculaty, św. Walentego i św. Rocha w ornamentalnym obramieniu. Na obrzeżach znajdują się malowane medaliony z Tajemnicami Różańca.
Wyposażenie
Późnobarokowy ołtarz główny, z końca XVIII wieku pochodzi prawdopodobnie z warsztatu Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla. Umieszczono w nim obraz św. Walentego w intarsjowanej ramie z 1768 roku. W ołtarzu bocznym lewym z lat 1720-1730 znajduje się obraz Ukrzyżowania w środku i Rodziny Najświętszej Maryi Panny w zwieńczeniu. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się barokowy obraz św. Rocha okryty srebrną sukienką, a w zwieńczeniu obraz Matki Boskiej Bolesnej z siedmioma metalowymi mieczami. Barokowa ambona, ze sceną Chrystusa nauczającego w świątyni, wyróżniona została iluzjonistycznym wizerunkiem drzwi,. Chór muzyczny i organy pochodzą z XVIII wieku. W bocznej wnęce umieszczono ludową Pietę z XVI wieku, natomiast na belce tęczowej późnogotycką Grupę Ukrzyżowania z około 1520 roku. W kościele znajduje się także szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:
- monstrancja z 1752 roku, pacyfikał z 1750 roku, kadzielnica, puszka z około 1753 roku oraz sukienka srebrna na obrazie św. Rocha, wykonane przez złotnika z Olsztyna, Jana Geese’go.
- kielich renesansowy z 1603 roku, ufundowany przez kanonika Jana Woraińskiego,
- kielich z 1682 roku.
Zobacz też
- Parafia pw. św. Walentego w Klewkach
- Marcin Kromer
- Jan Franciszek Kurdwanowski
- Matthias Meyer
- Chrystian Bernard Schmidt
- Monstrancja z kościoła pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach
- Jan Geese
- Jan Woraiński
Bibliografia
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 84-87.
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 53-54.
- Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 42-44.
- Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 109-110.
- Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 84.
