Monstrancja z kościoła pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach
XVIII-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z kościoła pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach.
Spis treści
Historia
Monstrancja powstała w Olsztynie w 1752 roku. Jej autorem jest Jan Geese, złotnik z Olsztyna, działający w latach 1715-1761. Pierwotnie przeznaczona była dla kościoła św. Jakuba w Olsztynie. Zachowane znaki złotnicze wskazują na: pruską cechę podatkową z lat 1809-1812 (orzeł), cechę miejską Olsztyna, cechę mistrza (IG) oraz cechę roczną (1752).
Opis
Dzieło zostało wykonane z kutego srebra, metodą odlewania, repusowania i cyzelowania. Jego wymiary to: wysokość - 68 cm, stopa - 25 x 19 cm, szerokość części górnej – 32 cm. Obiekt waży 3010 gram. Pod stopą widnieje inskrypcja: ECCLESIA ALLENSTEINENSIS FIERI FECIT AO. 1752 MENSE AUG. WIEGET 15 MARCK 3 LOHT.
Charakterystyka
Podstawą monstrancji jest okrągła, mocno wysklepiona stopa, z dekoracyjnym uskokiem zwężającym się ku górze do trzonu. W dolnej części stopy znajdują się zdobienia w kształcie muszli, drobnych kwiatów konwalii oraz róż. Całość dzielona jest na osiem pól, naprzemiennie wklęsłych i wypukłych. Po środku krótkiego trzonu znajduje się niewielki nodus, czyli gruszkowate zgrubienie w całości ozdobione delikatnymi wizerunkami aniołków (uskrzydlone główki) oraz motywem roślinnym. Na profilowym zakończeniu nodusa osadzono promienistą glorię, składającą się z wiązek poszarpanych promieni. W jej centralnej części umieszczono reservaculum, czyli szklane naczynie na hostię. Otacza je pierścień z szesnastu czerwonych, eliptycznych kamieni. Charakterystyczną ozdobą monstrancji jest wieniec z zaplecionych kłosów oraz winorośli (liści oraz owoców) w otoczeniu liści akantu i falistych dekoracji. W zwieńczeniu dzieła znajduje się równoramienny krzyżyk wysadzany ośmioma czerwonymi kamieniami. Na odwrocie monstrancji powtórzono zdobienia z wyjątkiem użycia kamieni.
Bibliografia
- Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 316-317.
