Edward Cyfus

Źródło: Ze zbiorów prywatnych.

Olsztyn, Audio-Soft, 2000.

Olsztyn, Audio-Soft ; Edward Cyfus, 2003, 2006, 2010.

(1949- ) – gawędziarz, popularyzator gwary i kultury warmińskiej, pisarz, muzyk (pseud. Klyjmens)

Biografia

Urodził się w 1949 r. w Dorotowie, w rodzinie Mazura i Warmianki. Dzieciństwo spędził w Barczewie, gdzie mieszkał do 1981 r. W grudniu 1981 r. wyjechał z rodziną do Niemiec. Przez jedenaście lat przebywał i pracował w okolicach Frankfurtu nad Menem. Po powrocie do Olsztynie w 1992 r. założył firmę fonograficzną Audio-Soft. Obecnie mieszka w Olsztynie.

Działalność

Wykonywał wiele zawodów, m.in. był kelnerem, kierowcą, kierownikiem stołówki, konferansjerem, muzykiem w zespole rozrywkowym (perkusja). Po powrocie z Niemiec pełnił funkcję kierownika Polsko-Niemieckiego Centrum Młodzieży w Olsztynie (do 2003 r.). Od 1998 r. w cyklu cotygodniowym wygłaszał na antenie Radia Olsztyn gawędy – opowiadania w gwarze warmińskiej, które do 2003 r. publikował również na łamach „Gazety Olsztyńskiej”. Wydał także trzy kasety z gawędami swojego autorstwa przeplatane muzyką ludową w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Warmia”. Od 2003 roku pracuje w Urzędzie Gminy Purda jako specjalista ds. kultury i promocji. Uznany za piewcę gwary i zwyczajów Warmii aktywnie uczestniczy w licznych projektach popularyzujących kulturę Warmii. Bierze udział w spotkaniach z młodzieżą. Zasiada w jury Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego „Spotkania z Poezją Warmińską” w Jonkowie, organizowanego od 2003 r. Realizuje projekty regionalne, jak np.: komiks po warmińsku, według pomysłu Marcina Wakara (scenariusz) i Jarosława Gacha (grafika), piosenki warmińskie w nowych aranżacjach (w wykonaniu zespołu Hoboud) czy podręcznik na świeżym powietrzu (ustawienie na terenie gminy Purda tablic informacyjnych dot. historii miejscowości). Opracował gwarowo 25 pieśni warmińskich Feliksa Nowowiejskiego, z których ukazała się płyta. Pełnił funkcję konsultanta gwarowego przy produkcji płyty zespołu Babsztyl Stoji łoset kele drogi. Był pomysłodawcą i głównym organizatorem sprowadzenia delegacji Zakonu Krzyżackiego z Wielkim Mistrzem dr Bruno Platterem na Warmię w 2010 r. Jest pomysłodawcą i organizatorem Warmińskiego Kiermasu Tradycji, Dialogu i Zabawy. Z jego inicjatywy odtworzono historyczny trakt biskupi we wsi Bałdy. W 2008 r. był bohaterem jednego ze spotkań w ramach projektu Prozatorskie skróty, realizowanego przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie, zaś w 2009 r. uczestniczył jako recytator podczas koncertu Warnijskie Spsiywnie w ramach Olsztyńskich Spotkań Teatralnych.

Publikacje

W latach 2001-2003 publikował cykl felietonów pisanych gwarą warmińską na łamach „Gazety Olsztyńskiej” pod tytułem Po naszamu. W 2009 r. jego gawędy ukazywały się ponadto w „Przeglądzie Warmińskim” podpisane pseudonimem Wosz Klyjmens, a w 2010 r. także w „Gazecie Wyborczej”. Wydał kilka autorskich książek:

• Po naszamu (2000) - zbiór gawęd z kasetą oraz słownikiem zwrotów i wyrażeń gwarowych
• ... a życie toczy się dalej – rodzinna saga (Cz. 1 – 2003, Cz. 2 – 2006, Cz. 3- 2010)
• Traktem biskupów warmińskich (2006) – współautorstwo z Szymonem Drejem, Marianem Szymkiewiczem

Jest autorem wstępu do książki Szymona Dreja Święta Warmia (2007) oraz tekstów warmińskich w komiksach: Jek chłop łabóńdzia za bziołka wziół (Olsztyn 2006), Ło królu i szurku w czepku łurodzónam (Olsztyn 2007), Skónd sia wzióła wyspa Lalka na Łanskam Jyziorze (Olsztyn 2009). Jest współautorem publikacji Elementarz gwary warmińskiej.Rodzina, dom i zagroda (Olsztyn 2013).

Przygotuje następne pozycje książkowe.

Nagrody i odznaczenia

• Laureat regionalnego plebiscytu Mistrz Mowy Polskiej i nominacja z Warmii i Mazur w konkursie ogólnopolskim Mistrz Mowy Polskiej (2002)
• Nagroda „Łyny - Królewny Warmińskiej” dla zasłużonych działaczy kultury (2007)
• Odznaczenie Warmińsko-Mazurskiego Klubu Biznesu Osobowość Roku Warmii i Mazur (2008)
• Medal „Zasłużony dla turystyki”
• Statuetka Przyjaciel Warmii „Copernicus” przyznana przez Stowarzyszenie Dom Warmiński (2009)
• Odznaka Honorowa „Za zasługi dla województwa Warmińsko-Mazurskiego (2010)
• Srebrny Krzyż Zasługi za propagowanie regionalnej warmińskiej kultury przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015)
• Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2016)
• Laur "Najlepszym z najlepszych" (2017) w kategorii "kultura, sztuka, muzyka" za wkład we wpisanie gwary warmińskiej na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO

Multimedia

19 lipca 2018 - Spotkanie autorskie w Giławach - źródło: www.kuprawdzie.pl

Bibliografia

1. beem: Czuję się wybrańcem losu : Mistrzyni Mowy Polskiej / beem // „Gazeta Olsztyńska”. - 2002, nr 89, s. 5.
2. Katarzyński, Władysław: Żeby Warmia się nie przejadła : Cyfus obejmuje kulturę w gminie / Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. - 2003, nr 272, dod. „Nasza Warmia”, nr 38, s. 8.
3. E.M.: Historia pewnego perkusisty / E.M. // „Gazeta Warmińska”. – 1993, nr 4, s. 3.
4. Cyfus, Edward: W kuchni przenoszę się w tamten świat / Edward Cyfus czyli Klemens ; rozm. przepr. Ewa Mazgal // „Gazeta Olsztyńska”. – 1999, nr 245, dod. „Magazyn”, s. 7.
5. Cyfus, Edward: Po naszemu i waszemu. Rozmowa z [...] autorem gadek warmińskich publikowanych w „Gazecie Olsztyńskiej” i nadawanych przez Radio Olsztyn / rozm. przepr. Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. – 1998, nr 242,s.6.

Zobacz też

• aw: W sobotę otwarcie szlaku biskupiego, materiał na stronie wiadomosci.gazeta.pl
• Zielińska, Katarzyna: Edward Cyfus i jego felietony, materiał na stronie www.bolgraph.com.pl
• Rynarzewski, Maciek: Edward Cyfus – … a życie toczy się dalej [t. 1 i 2], materiał na blog.rynarzewski.pl