Jerzy Bauer

Źródło: Archiwum prywatne autora.

(1925-2015) – działacz społeczny, harcerz, pisarz, poeta, autor pamiętników, malarz amator (pseud. Tobruk).

Biografia

Jerzy Błażej Bauer urodził się 3 lutego 1925 r. w Ostrowi Mazowieckiej, w rodzinie Konstantego i Zofii z Kulickich o bogatych tradycjach patriotycznych. W latach młodzieńczych aktywnie uczestniczył w Związku Harcerstwa Polskiego. W 1939 r. czynnie uczestniczył w Wojennym Pogotowiu Harcerzy. W okresie okupacji niemieckiej, przez trzy lata pracował jako robotnik przymusowy na kolei. Jednocześnie uczestniczył w konspiracyjnej działalności Armii Krajowej. Walczył w oddziale partyzanckim 8 kompanii III batalionu 13 pułku piechoty AK w Obwodzie „Opocznik” (pod pseudonimem „Ryś” i „Tobruk”), na terenie Puszczy Białej. W 1944 r. uczestniczył w Akcji „Burza” – bitwy z Niemcami pod Jarząbką i Pecynką. 14 września 1944 r. został wcielony do II Armii Wojska Polskiego i brał udział w wyzwalaniu południowo-zachodnich ziem Polski. Służbę w wojsku polskim zakończył w grudniu 1946 r. w Marynarce Wojennej. Po powrocie z wojska osiadł w Ełku (ze względu na bliskość rodziny – siostra z mężem). W 1952 r. ożenił się z Jadwigą z domu Loncik, również harcerką, działaczką społeczną na rzecz młodzieży, córką Feliksa Loncika, żołnierza II Korpusu Generała Andersa, uczestnika Bitwy o Monte Cassino, w której został ciężko kontuzjowany.

Jerzy był ojcem pisarza Wojciecha Bauera. W 1952 roku został kierownikiem w zakładach gospodarczych. Równocześnie uzupełniał wykształcenie. W 1972 r. uzyskał dyplom magistra ekonomii w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (dzisiejsza Szkoła Główna Handlowa). Przez 27 lat pracował na stanowiskach kierowniczych. Na emeryturę przeszedł w 1990 r. Był kombatantem II wojny światowej, w stopniu porucznika Wojska Polskiego. Tytuł weterana został mu nadany patentem Prezesa Rady Ministrów nr 2316 w 1999 r. Zmarł 26 czerwca 2015 roku.

Działalność

W 1947 r. podjął pracę referenta w Zarządzie Miejskim w Ełku. Rok później został zatrudniony w Starostwie Powiatowym w Ełku. Poza praca zawodową aktywnie działał jako instruktor-referent w Harcerskiej Służbie Informacyjnej Komendy Mazurskiego Hufca Harcerzy w Ełku. Był członkiem redakcji Biuletynu Informacyjnego „Na Mazurskim Szlaku”. Jego pasją był śpiew. Jako amator wokalistyki osiągał znaczące sukcesy. Wśród jego zainteresowań znajdowały się też malarstwo akwarelowe i technika. Po przejściu na emeryturę nadal działał społecznie. Udzielał się w organizacjach:

• Harcerski Krąg Seniorów
• Towarzystwo Miłośników Ełku
• Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna

Twórczością literacką zainteresował się - jak twierdzi - z chęci sprawdzenia samego siebie. Uprawiał poezję i prozę, głównie opowiadania: Bez białej plamy, My z Ósmej Kompanii. Część wierszy powstałych w latach wojennych i powojennych znalazła się w zbiorku poetyckim Okruchy myśli swobodnych. W 1946 r. zadebiutował opowiadaniem O krok od szczęścia. Do kolejnych należą: Za cenę życia, Taki był wyrok, Krwawa rzeczywistość, Śladem legendy. Opowiadanie Wyboiste koleiny losów jest aktualnie trzecim utworem napisanym prozą.

Był autorem wspomnień napisanych na konkurs zorganizowany w 2003 r. przez Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Polskich Dzieci Wojny w Ełku pt. Mazury były moim domem i życiem. Pisał w nich: „Dziś Ełk, którego mieszkańcami i ja i moja rodzina zostaliśmy z własnego wyboru, jest i zawsze pozostanie miastem najpiękniejszym, a Mazury – Ziemią, w której dopatrzyć się można wielu podobieństw do Ziemi kurpiowskiej, borów mazowieckich i Puszczy Białej...”

Był również laureatem wielu konkursów literackich: regionalnych i ogólnopolskich, m.in. trzykrotnie podczas konkursu „Losy nasze” organizowanego przez Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie. Został także laureatem I nagrody w Konkursie Literackim im. Ireny Tamary Misztal „Prosto z serca” w 2005 r. za pracę Początek drogi. W 2009 r. w kolejnej edycji Konkursu „Prosto z serca” wywalczył II miejsce za utwór O krok od szczęścia.

Zainteresowanie historią znalazło swój oddźwięk w wielu publikowanych refleksyjnych artykułach prasowych. Jednym z najbardziej liczących się jest materiał ilustrujący stosunki polsko-niemieckie pt. Mazurzy a kwestia polska opublikowany w biuletynie Towarzystwa Miłośników Ełku Sami o sobie (1988). Tomik poezji Gdy lat spływała rzeka zawiera m.in. balladę Spełnione marzenia napisaną dla uczczenia 150. rocznicy urodzin Michała Kajki. Jego wiersz pt. Droga chwały otwiera Księgę Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Ostrów Mazowiecka 1939-1945.

Ostatnią wydaną pozycją (w 2013 r.) jest książka Strzępy niewygasłej pamięci, zawierająca siedem opowiadań o historycznym znaczeniu.

Nagrody i odznaczenia

W wyrazie uznania dla zasług wojennych, pracy zawodowej i społecznej otrzymał między innymi:

• Krzyż Walecznych
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Partyzancki
• Krzyż Armii Krajowej
• Medal za Wojnę Obronną 1939 r.
• Odznakę Akcji „Burza”
• Medal Zwycięstwa i Wolności
• Odznakę Grunwaldzką
• Medal za Udział w Walkach o Berlin
• Medal „Rodła”
• Krzyż Zasługi dla ZHP z rozetą z mieczami
• Złoty Krzyż za Zasługi dla ZHP
• Odznakę „Zasłużony Białostocczyźnie”
• Odznakę „Za Zasługi dla Województwa Suwalskiego”
• Chorągwianą Odznakę instruktorską „Za Zasługi dla Związku Harcerstwa Polskiego na Białostocczyźnie”
• Odznakę Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (nadaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego)
• Nagrodę literacką za zajęcie I miejsca w konkursie Kurpie we wspomnieniach w kategorii: Za bujne bory, za bujne lasy.... Konkurs został zorganizowany przez Związek Kurpiów w Ostrołęce (15 czerwca 2013 r.).
• Medal Pro Patria nadany przez Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (Olsztyn, 9 września 2013 r.)
• Uroczyste, pisemne, podziękowanie wręczone w dniu 29.10.2013 r. przez Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie - za udział w etnograficznych badaniach terenowych „Mazury na ludowo”.

Opinie literackie

• Izabella Kraszewska: Jerzy Bauer - rys monograficzny - praca dyplomowa absolwentki studiów podyplomowych na Wydziale Nauk Humanistycznych Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, filia w Ełku, napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Franciszka Nosowicza w 2007 roku.

Bibliografia

1. Bobowik, Alfons: Historia polskich dzieci ofiar drugiej wojny światowej na Podlasiu i Mazurach / Alfons Bobowik. – Ełk : Mazurskie Towarzystwo Naukowe, 2011. – S. 184-185.
2. Informacje na elk.wm.pl [2]