Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Praniu

Źródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

Placówka użytku publicznego, położona w Puszczy Piskiej nad Jeziorem Nidzkim, osławiona pobytem poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (1950, 1951 r.), obecnie miejsce licznych imprez kulturalnych.

Antologia wierszy poświęconych Praniu
Źródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

Historia

Leśniczówka Pranie powstała ok. 1880 r. Polska nazwa „pranie” pochodzi od mazurskiego określenia osnuwania się łąki mgłą, niemiecka nazwa miejsca brzmiała „Seehorst”. Pierwszym powojennym gospodarzem Prania był Stanisław Popowski. W lipcu 1950 r. po raz pierwszy zamieszkał czasowo w Praniu znany poeta Konstanty Ildefons Gałczyński wraz z żoną i córką. Opisał je wówczas: „Tu, gdzie się gwiazdy zbiegły W taką kapelę dużą, Domek z czerwonej cegły Rumieni się na wzgórzu: To leśniczówka Pranie, Nasze jesienne mieszkanie”. Poeta przyjeżdżał tu przez kolejne trzy lata – leśniczówka dzięki temu stała się miejscem kultowym. W 3 lata po śmierci Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego nowym właścicielem leśniczówki został Kazimierz Śmigielski. W 1961 r. na ścianie budynku umieszczono marmurową tablicę z napisem: „W tym domu Konstanty Ildefons Gałczyński napisał Niobe, Wita Stwosza, Kronikę Olsztyńską. Cztery lata później zapada decyzja o utworzeniu w dwóch pokojach leśniczówki skromnej izby pamięci – jej organizacją zajęło się Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, a opiekę nad nią objął Dom Kultury w Piszu. W 1975 r. po nowym podziale administracyjnym PRL-u Pranie znalazło się w województwie suwalskim. Wkrótce o tym między Muzeum Okręgowym w Suwałkach a Muzeum Literatury w Warszawie poprowadzono pierwsze rozmowy o utworzeniu w Praniu Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Ostatecznie w czerwcu 1980 r. dochodzi do jego otwarcia. Przez 17 lat, do czerwca 1997 r., muzeum ojca prowadziła Kira Gałczyńska wraz z mężem. Obecnym dyrektorem Prania jest poeta Wojciech Kass. W 1999 r. powstało Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie, które wspiera finansowo i organizacyjnie letnie sezony kulturalne w Praniu, realizowane ph. „Leśniczówka Pranie – Ośrodek Promienny”.

Zbiory

Wszystkie zbiory tworzące ekspozycje stałe Muzeum pochodzą z Muzeum Literatury w Warszawie. W pokoju zamieszkanym przez Gałczyńskiego odtworzono fragmentarycznie przedmioty towarzyszące na co dzień poecie podczas pobytu w Praniu. Drugą salę ekspozycyjną wyposażono w przedmioty pochodzące z pokoju Gałczyńskiego w jego warszawskim mieszkaniu przy Alei Róż 6. Dzięki córce Gałczyńskiego zachował się niemal cały jego księgozbiór. W tym pokoju zaaranżowano też kącik karykatur Gałczyńskiego, autorstwa Szymona Kobylińskiego, Eryka Lipińskiego, Konstantego Sopoćki, Jerzego Zaruby. W kolejnych pokojach zgromadzono zdjęcia, dokumenty, rękopisy, gazety i pierwsze wydania książek, dotyczące przedwojennego, wojennego i powojennego okresu życia i twórczości Gałczyńskiego.
W styczniu 2003 r. Pranie zostało wpisane do rejestrów zabytków województwa warmińsko-mazurskiego.

Działalność

Muzeum jest niezwykle aktywnym miejscem imprez o charakterze kulturalnych:

• w lipcu i sierpniu poranki poetyckie połączone z recytacją wierszy Gałczyńskiego w interpretacji wybitnych aktorów i prezentacją muzyki poważnej,
• coniedzielne koncerty „Muzyka u Gaczyńskiego” połączone z recytacją wierszy,
• doroczne kilkudniowe spotkania z „Poezją u Gałczyńskiego”
• konkursy i festiwale
• imprezy jubileuszowe i okazjonalne.

Stowarzyszenie Leśniczowka Pranie

W 1999 roku powstało Stowarzyszenie Leśniczówka Pranie, które wspiera finansowo i organizacyjnie letnie sezony kulturalne w Praniu realizowane pod hasłem: “Leśniczówka Pranie – Ośrodek Promienny”.

Zarząd Stowarzyszenia tworzą: Wojciech Kass (prezes), Michał Komar (wiceprezes), Jagienka Perlikiewicz-Kass (skarbnik), Krzysztof Wojna (członek zarządu).

Członkami Stowarzyszenia są: Jolanta Brankowska-Kozerawska, Mirosław Czyżykiewicz, Ignacy Gogolewski, Jerzy Golimowski, Zofia Góralczyk+, Małgorzata Górzańska, Arkadiusz Iwanicki, Maria Kamińska, Elżbieta Kępińska, Wanda Kłopotowska-Sobczyńska, Ewa Komar, Stanisław Kozerawski+, Jan Kozłowski, Mariola Kryńska, Wojciech Kryński, Olga Lipińska, Jerzy Łapka, Wojciech Malajkat, Jerzy Markuszewski+, Maciej Orłoś, Mieczysław Rakowski+, Sławomir Ryster, Hanna Siudalska, Piotr Stefaniuk, Piotr Szyrkowiec, Magda Umer, Janusz Wałaszewski, Wojciech Wichrzycki.

Nagrody

• W 2003 r. Leśniczówka wygrała plebiscyt czytelników „Gazety Wyborczej” na „ulubione miejsce imprez kulturalnych na Warmii i Mazurach”;
• nagroda w III edycji konkursu na „Najlepszy produkt i usługę Warmii i Mazur” w kategorii „Usługi inne” za imprezy promujące region i przybliżające piękno języka polskiego.

Bibliografia

• Teka Prańska, wstęp Wojciech Kass, red. Jagienka Kass, opr. graficzne Zofia Góralczyk, Olsztyn 2000.
• Wojciech Kass, Leśniczówka i poeta, Olsztyn 2000.
• Jagienka i Wojciech Kass, Tu gdzie się gwiazdy zbiegły w taką kapele dużą, Warszawa 2002.
• Wojciech Kass, Pranie. Leśniczówka Zielonego Konstantego, Olsztyn 2008.
• Jagienka i Wojciech Kass, Pranie i poeta, Olsztyn 2010.
• Leśniczówka Pranie. Antologia wierszy, red. Zbigniew Fałtynowicz, Gołdap 2000, wyd. II, Gołdap 2006.

Zobacz też

• Materiał filmowy o muzeum na eŚwiatowid.pl [1]
• http://www.lesniczowkapranie.art.pl/