Remiza Straży Pożarnej w Olsztynie
Budynek przeznaczony na siedzibę straży pożarnej wybudowany w Olsztynie w 1909 roku.
Spis treści
Lokalizacja
Zabudowania remizy znajdują się przy ulicy Niepodległości 18. Od tyłu przylega do nich ulica Michała Lengowskicgo.
Historia
Pierwsze wzmianki o zorganizowanych działaniach walki z ogniem w Polsce pochodzą z XIV wieku. Statut Wiślicki z 1347 roku surowo nakazywał karać sprawców pożaru. Zgodnie z nim podpalacze mieli być spaleni. Została również podjęta uchwała o powszechnym obowiązku ratowania dobytku przed pożarami. W gaszeniu musieli brać udział wszyscy dorośli mieszkańcy grodu. Osobom, które zauważyły ogień, a także i tym które pierwsze przybyły do jego gaszenia z własnymi wiadrami i beczkami przyznawano nagrody pieniężne. Ci, którzy przyszli do pożaru z pustymi rękami płacili grzywnę, ponieważ podejrzewano, że chcieli kraść.
Najstarsze zapiski dotyczące ochrony przeciwpożarowej na Warmii i Mazurach znaleźć można w tzw. wilkierzu olsztyńskim, który zawierał zbiory przepisów wydanych przez radę miejską. Czytamy w nim: „Jak budnicy w bęben bicie usłyszą, albo inną jaką pogłoskę co się dzieje, gdy się lasy palą, albo gdy się ogień gdzie indziej wznieci, tak zaraz każdy powinien z wiadrem swoim opuściwszy robotę przed panem burmistrzem stanąć i czym prędzej tam biec, gdzie mu naznaczone będzie. Jeśli tego nie uczynił, takowy nie tylko surową karę otrzyma, lecz innym dla przykładu z miasta wygnany będzie. Zakazuje się żeby przy świecach żadnego lnu albo konopi nie klepano albo wiązano w budach. Żaden budnik nie ma sieczki przy świecy rżnąć, ani słomy na strychu chować, tudzież z zapaloną drzazgą po stajniach albo ulicach chodzić".
W roku 1771 rada miasta Olsztyna podejmuje uchwałę o powołaniu drużyny strażackiej składającej się z 12 ochotników, wyposażonych w 4 drabiny, w tym 2 przewoźne i dwie sikawki konne. W roku 1881 powstaje w Olsztynie najstarsza na Warmii i Mazurach jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Współzałożycielem, a później dowódcą ochotniczej straży pożarnej był radny miejski- Dawid Mendelsohn, ojciec światowej sławy architekta Ericha Mendelsohna.
W rozrastającym się na przełomie XIX i XX wieku Olsztynie pilną koniecznością stało się powołanie zawodowej jednostki straży pożarnej. Na potrzeby budowy koszar strażackich wydzielono teren na Dolnym Przedmieściu, nieopodal Targu Końskiego (niem. Remontmarkt, dzisiejszy Plac Roosevelta). Projekt remizy i budynków towarzyszących został wykonany przez architekta miejskiego i członka magistratu Maxa Boldta. Boldt przedstawił wyniki swojej pracy w kwietniu 1909 r. W maju zaczęto budowę, a już 30 listopada nastąpiło uroczyste oddanie ich do użytku. Oprócz pomieszczeń służbowych, w budynku przygotowano mieszkania dla komendanta straży i pięciu urzędników miejskich zatrudnionych w służbie pożarniczej. Na tyłach remizy wybudowano również stajnię, magazyny, spichlerz, warsztat i garaże.
W Remizie zorganizowano Miejską Straż Pożarną (MSP), którą od czerwca 1945 roku dowodził Władysław Fursewicz. Wyposażenie stanowił tylko wóz konny. Dopiero w sierpniu Pełnomocnik Rządu przydzielił strażakom samochód ciężarowy. Wozy bojowe zaczęto ściągać spod Braniewa, a pierwsze 13 tysięcy metrów węża pożarowego podarowała Armia Radziecka. W 1947 roku już Zawodowa Straż Pożarna zorganizowała dwumiesięczne szkolenie na stopnie podoficera, otrzymała także jednolite umundurowanie. W zajmowanej remizie istniejące stajnie adoptowano na sypialnie dyżurne.
W dniu dzisiejszym na parterze głównego budynku znajdują się garaże, natomiast na I piętrze biura Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. W najwyższej kondygnacji znajdują się pomieszczenia mieszkalne strażaków.
Opis
Jest to piętrowy budynek z użytkowym poddaszem o cechach stylu renesansowego z elementami baroku. Przy jego projektowaniu wykorzystano motyw szczytów o falistych spływach. Budynek posiada przy tym bardzo urozmaiconą bryłę. Składają się na nią cztery mocno wyodrębnione człony: dwa równoległe półskrzydła, narożna oficyna z przeszkloną galerią na piętrze i czworoboczna, masywna wieża w przeciwnym narożniku. Wszystko ujęto w obrębie zwartego czworoboku, w środku którego znajduje się dziedziniec. Charakterystycznym elementem fasady budynku są cztery dwuskrzydłowe drzwi, przez które wyprowadzane są pojazdy jadące na akcje gaśnicze. W poddaszach znajdują się lukarny. Na wieży widnieje jeden z najstarszych obecnie zegarów wieżowych w Olsztynie i w regionie. Na początku XXI wieku budynek poddano renowacji, m.in. przemalowano elewację oraz odrestaurowano elementy stolarki drzwiowej i okiennej.
Zobacz też
Bibliografia
- Rzempołuch, Andrzej: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953: od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych / Andrzej Rzempołuch ; fot. Grzegorz Kumorowicz. Olsztyn : Urząd Miasta: Remix, 2005. – S. 115-118.
- Wolski B., Eryk Mendelsohn- architekt z Olsztyna, ( w:) Szkice Olsztyńskie, red. J. Jasiński, str. 258, Olsztyn 1967.
- Informacje z KW PSP Olsztyn nadesłane przez Andrzeja Cieślaka.
Zobacz też
- Bobrowicz, Andrzej: Remiza Straży Pożarnej, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.atrakcje.olsztyn.pl [dostęp 19 września 2013 r.].
- Olsztyn: odkryj zabytki, Urząd Miasta Olsztyn Wydział Kultury, Promocji i Turystyki, dokument zamieszczony na stronie internetowej [1] [dostęp 20 września 2013 r.]
- Fotografie na blogu Zbigniewa Kraśnickiego olsztynfotograficznie.blogspot.com [dostęp 10 grudnia 2013 r.]
