Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku

Ołtarz i ambona. Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 055768.

Fot. po 2000 roku.
Źródło: www.fotopolska.eu

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kaplica została dobudowana do korpusu katedry, w narożniku pomiędzy nawą południową, a dwoma przęsłami prezbiterium.

Historia

Kaplica św. Jerzego (od 1639 roku zwana również polską, z powodu odprawianych tutaj polskich nabożeństw, ustanowionych przez biskupa Mikołaja Szyszkowskiego) powstała przed rokiem 1500 (z 1498 roku pochodzi pierwsza fundacja sprawowania w tej kaplicy modlitw). W 1861 roku kaplica została przebudowana według projektu inspektora budowlanego Augusta Bertrama przez mistrza murarskiego Brauna z Braniewa. W 1908 roku przeprowadzono w niej kolejny remont.

Opis

Kaplicę, murowaną z cegły, wzniesiono na planie prostokąta w stylu gotyckim. Jej niskie salowe wnętrze nakryto sklepieniem gwiaździstym wspartym na maswerkowych konsolach. Posadzka z płyt kamiennych pochodzi z 1693 roku, z fundacji kanonika Zachariasza Jana Scholza. Od strony nawy do kaplicy prowadzi ostrołukowe wejście z późnogotycką kratą z początku XVI wieku i neogotycką ramą wykonaną w 1861 roku. Elewacje kaplicy zostały oszkarpowane i ozdobione szerokimi ostrołukowymi oknami oraz ostrołukowymi blendami (elewacja wschodnia). Całość nakryto dachem ceramicznym, pulpitowym.

Wyposażenie

We wnętrzu znajduje się wczesnobarokowy ołtarz św. Jerzego z końca XVII wieku, ufundowany przez wykonawców testamentu Zachariasza Jana Scholza z inicjałami i herbem własnym fundatora oraz herbem Pilawa biskupa Teodora Potockiego. Ołtarz wykonany został z czarnego marmuru i alabastru. Umieszczono w nim obraz św. Jerzego walczącego ze smokiem z XVII wieku, a także rzeźby świętych: Wojciecha, Józefa i Kazimierza. Obok ołtarza, po lewej stronie, ustawiono ambonę manierystyczną z pierwszej połowy XVII wieku. Zachowana bez schodów i baldachimu, posiada wieloboczny korpus wsparty na figurze Samsona. Udekorowano ją główkami aniołków oraz rzeźbami czterech ewangelistów we wnękach. W kaplicy znajduje się także epitafium Stefana Zadorskiego (Sadorskiego) (zm. 1641 roku), sekretarza Zygmunta III. Epitafium w stylu manierystycznym, wykonano z czarnego marmuru, w formie tablicy inskrypcyjnej.

Bibliografia

1. Katedra we Fromborku / tekst Janina Bosko; zdj. Jacek Maciej Wojtkowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. – S. 17.
2. Województwo elbląskie / oprac. aut. Marian Arszyński i Marian Kutzner; red. nacz. Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980. – S. 84-85.