Leonard Turkowski
(1914-1985) - poeta, prozaik, publicysta, pedagog (pseud. i krypt.: Nadir, Osa, Turek z Bartoszyc, Turkay, tur, L. Tur.)
Biografia
Urodził się 23 września 1914 r. w Poznaniu, w rodzinie robotniczej Stanisława i Magdaleny ze Skorupskich. Ukończył Wyższy Kurs Dziennikarski przy Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu, a po wojnie Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Warszawie (1953 r.). W czasie okupacji przebywał w Krakowie i Warszawie. W 1954 r. zamieszkał w Bartoszycach. W 1965 r. przeniósł się do Olsztyna. W 1973 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 19 stycznia 1985 r. w Olsztynie.
Działalność
Od 1934 r. pracował jako dziennikarz w „Nowym Kurierze”. Równocześnie współpracował z pismami Wielkopolski oraz z poznańską Rozgłośnią Polskiego Radia. W czasie wojny pracował jako robotnik, brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie był nauczycielem w szkołach podstawowych w Poznańskiem i Lubelskiem. W latach 1954-1965 r. pracował jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Bartoszycach. Następnie przez cztery lata był kierownikiem działu kulturalno-oświatowego „Głosu Olsztyńskiego”. W latach 1969-1973 piastował stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Olsztynie. Od 1963 r. był członkiem Związku Literatów Polskich, a w latach 1971-1980 prezesem olsztyńskiego oddziału tego stowarzyszenia. Brał też udział w działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Twórczość
Jako poeta, publicysta i dramaturg debiutował przed 1939 r. Wiersze, opowiadania, reportaże, utwory sceniczne, artykuły publikował w różnych czasopismach. Pierwsze z nich ukazały się na łamach „Wici Wielkopolskich” w 1933 r. Po roku 1945 publikował głównie w Olsztynie. Wydał zbiory wierszy:
- Krzyż na rozdrożu (1935)
- Krew ziemi (1937)
- Gdy środa rym poda (1938)
- Na progu doby (1958)
- Dojrzewanie (1961)
- Talerz z jabłkami (1975)
Zbiory opowiadań i powieści:
- Do szkoły (1962)
- Niebo nad sadem (1964)
- Kajak (1966)
- Spotkania świąteczne (1968)
- Ziemia i niebo. Powieść o życiu i pracy Mikołaja Kopernika (1971)
- Start (1976)
- Lipcowy miód (1980)
- Na początku było jezioro (1983)
- Narodziny generała (1984)
Całość swojej pracy literackiej pisarz zamknął prozą wspomnieniową. Składają się na nią trzy księgi: rodzinnego domu, miasta i przeżytych lat na Warmii i Mazurach.
Nagrody i odznaczenia
Był laureatem kilku konkursów literackich; otrzymał:
- Nagrodę Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie. (1959)
- Nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za całokształt pracy publicystycznej (1964)
- III Nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim, urządzonym przez Wydział Kultury i Sztuki Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i olsztyński Związek Literatów Polskich za powieść Kajak (1964)
- Nagrodę za reportaż przyznaną przez redakcję czasopisma „Fakty i Myśli” (1966)
- I Nagrodę za powieść Naczynia połączone i opowiadanie Urodziny (1969)
Został odznaczony m.in.:
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Złotym Krzyżem Zasługi
- Złotą Odznaką „Zasłużonym dla Warmii i Mazur”
- Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Zasłużony Działacz Kultury
- Za zasługi dla Oświaty województwa olsztyńskiego
Bibliografia
- Olsztyńskie biografie literackie 1945-1988 / praca zbiorowa pod red. Jana Chłosty. – Olsztyn : Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1991. - S. 101-103.
- Oracki, Tadeusz : Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1975. - S. 180-181.
- Rojek, Józef Jacek : Literaci & literatura Warmii i Mazur. Przewodnik eseistyczny. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. - S. 50-52.
- Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego / [red. nauk. Edward Martuszewski ; aut. not biograficznych Jan Burakowski et al. ; aut. bibliogr. Sabina Siemaszko, Tamara Wajsbrot.]. - Olsztyn : Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 1972. - S. 159-162.
