Józef Zbigniew Polak
(1923- ) – architekt, artysta plastyk, rysownik, miłośnik Ziemi Nowomiejskiej, działacz społeczny
Spis treści
Biografia
Urodził się 25 maja 1923 r. w Łomży jako syn Czesława Polak i Heleny Tyszko. W dzieciństwie wraz z rodziną przeniósł się na stałe do Warszawy. Tu wojna przerwała jego naukę w szkole średniej. W latach 1941-1944 był żołnierzem Armii Krajowej. W jej szeregach walczył w powstaniu warszawskim. Następnie trafił do I Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki. W 1949 r. ukończył studia architektoniczne na Politechnice Warszawskiej. Uzyskał dyplom architekta-twórcy. W latach 1949-1967 pracował w Biurze Projektowym Zakładu Osiedli Robotniczych w Warszawie. Jednocześnie w latach 1952-1957 był kierownikiem sekcji naukowej i asystentem przy Katedrze Architektury prof. Bohdana Pniewskiego. W latach 1981-1986 pracował jako wykładowca w swojej alma mater. W latach 1947, 1957-58 odbywał zagraniczne staże w pracowniach architektonicznych w Pradze, Paryżu i Brukseli. Zdobywał też doświadczenie w wielu innych pracowniach architektonicznych za granicą, m.in. w Afganistanie (1967-1970), USA (1971-1974), Pakistanie (1975), Zjednoczonych Emiratach Arabskich (1977), Libii (1979-1980). Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną (z domu Kościuszko) ma czworo dzieci (obecnie mieszkają w Stanach Zjednoczonych). W okresie letnim mieszka w Lekartach koło Nowego Miasta Lubawskiego. Obecnie przebywa na emeryturze, jednak nadal prowadzi aktywne życie społeczne i artystyczne.
Twórczość
W 1949 r. założył w Warszawie zespół architektów plastyków „Kozia 3” (kierownik). Wraz z zespołem stworzył wiele projektów, będących sukcesem na skalę międzynarodową. Do jego najważniejszych realizacji architektonicznych należy zaliczyć:
- kościół w Nowej Hucie (1954)
- Centrum Kultury w Leopoldville (Kongo, 1959)
- Centrum Tel-Avivu (1963) – wyróżnienie
- Centrum Kabulu (Afganistan, 1970)
- Chicago Central Plaza XX (1974)
- Centrum Kultury Arabskiej i hotel Khor Fakhan (1977)
- Centrum Karach (Pakistan, 1978)
Jako członek grupy artystów „Arts 53”, (z którą związany był przez 18 lat) stworzył konstrukcje obiektów kulturalnych na terenie Polski, m.in.:
- Teatr w Oświęcimiu
- dworzec pasażerski lotniska LOT w Warszawie (1965) - II nagroda
- Muzeum Ruchu Robotniczego (1967) – I nagroda
- Osiedle Piaski II w Legionowie
Kilkuletni pobyt w Stanach Zjednoczonych w Chicago, gdzie pracował jako architekt w miejskim dziale architektury, wpłynął szczególnie na jego dalszą twórczość. Rokrocznie tworzy kilkadziesiąt projektów i szkiców inspirowanych tym miastem. Jest uznawany za wybitnego specjalistę w dziedzinie domów i centrów kultury. Za projekty dla Kutna (1972) i Puław (1985) otrzymał I nagrodę Ministra Budownictwa. Jest też autorem projektów kilkunastu szkół, licznych ośrodków zdrowia, budynków biurowych. Obecnie według jego projektu budowana jest Świątynia Miłosierdzia Bożego pod Paryżem. Jest też autorem programu architektonicznego restauracji i rozbudowy Seminarium Duchownego w Grodnie. Jako artysta-plastyk portretuje głównie zabytki architektury, świątki, kapliczki, kościoły. Upamiętnia zabytki regionalne, głównie Pojezierza Iławskiego i Ziemi Lubawskiej.
Jest autorem serii albumów z rysunkami i szkicami, poświęconych kilku regionom Polski[1], oraz ziemi lubawskiej pt. Impresje z ziemi lubawskiej. Album stanowi dokumentację plenerową krajobrazu przyrodniczego i architektury okolic Biskupca, Lubawy, Kurzętnika i Nowego Miasta Lubawskiego.[2] W 2006 z jego inicjatywy powołane zostało Stowarzyszenie „Pro Artis Bono” w Nowym Mieście Lubawskim, w którym funkcję prezesa pełni Andrzej Korecki. W ramach działań towarzystwa wykonał szereg wstępnych projektów restauracji oraz odbudowy architektury średniowiecznej Nowego Miasta Lubawskiego.
Wystawy
Jego prace znajdują się w zagranicznych zbiorach prywatnych i muzeach (w tym 8 rysunków w Watykanie). Są też regularnie prezentowane na wystawach w Polsce i za granicami kraju, m.in. w Kabulu (1968), Meseberi Malmo (1969), Los Angeles (1972), Grand Rapidus (1973), Trypolisie (1975), Karach (1975), Dubaju (1980), San Diego (1996), Los Angeles (1997) a także rokrocznie od 1974 r. w Chicago (I nagroda w dziedzinie grafiki na Lincoln Art. Fair). Prezentuje swoje prace również na Warmii i Mazurach: np. w salach Urzędu Miejskiego w Zalewie (2009)[3] w Gminnym Centrum Kultury w Kurzętniku (2006)[4] czy też w Nowomiejskim Domu Kultury (2001).[5]
Nagrody i odznaczenia
Uzyskał łącznie 31 nagród i wyróżnień krajowych oraz zagranicznych za pracę artystyczną i społeczną. Najbardziej jednak ceni Krzyż Virtuti Militari kl. V oraz Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami za zasługi bojowe w powstaniu warszawskim, a następnie walki na szlaku bojowym Warszawa-Berlin.
Udział w organizacjach
- „Orlęta” (1934-1941) – później przewodniczący środowiska „Orlęta” przy Światowym Stowarzyszeniu Żołnierzy AK
- Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej i Związek Młodzieży Polskiej (1947-1955)
- ZBOWiD (od 1946)
- „Solidarność” (od 1980)
- SARP (od 1949)
- Związek twórczy w Szwajcarii (Richard J. Neutra Institute of Zurych, od 1966)
- Związek twórczy USA (Swedish Artists of Chicago, od 1977)
- Związek twórczy Zjednoczonych Emiratów Arabskich (Art Society of Dubai, od 1977)
Bibliografia
- Partyga, Mateusz: Macie piękne zabytki! : musicie o nie dbać / Mateusz Partyga // „Gazeta Olsztyńska”. - 2009, nr 178, s. 24.
- Powrót do średniowiecza : list - apel znanych architektów // „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze). - 2006, nr 83, dod. „Gazeta Nowomiejska”, nr 14, s. 2.
- Ulatowski, Stanisław R.: Droga do rekonstrukcji miasta / Stanisław R. Ulatowski // „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze). - 2006, nr 139, dod. „Gazeta Nowomiejska”, nr 24, s. 7.
- Ulatowski, Stanisław R.: Widoki w Morgan Gallery / Stanisław R. Ulatowski // „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze). - 2003, nr 205, s. 14.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Impresje z Gminy Brzozie, Impresje z ziemi michałowskiej, Impresje z warszawskiej Pragi, Impresje z ziemi wyszkowskiej.
- ↑ Józef Zbigniew Polak, Impresje z ziemi lubawskiej, Nowe Miasto Lubawskie, Stowarzyszenie Pro Artis Bono, 2008.
- ↑ Wystawa prac Józefa Polaka, materiał na stronie www.zalewo.pl
- ↑ Joanna Godzińska, Nowe wizje grodu koguta : żeby było piękniej... , „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze), 2006, nr 240, dod. „Gazeta Nowomiejska”, nr 41, s. 5.
- ↑ Stanisław R. Ulatowski, Obrazy ołówkiem wyczarowane : szkice z podróży wystawione w NDK, „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze), 2001, nr 168, dod. „Gazeta Nowomiejska”, nr 29, s. 3; Grażyna Jonowska, Obrazy kreską malowane : Lekarty to najpiękniejsze miejsce na świecie, „Gazeta Olsztyńska” (Wyd. Pojezierze), 2002, nr 208, dod. „Gazeta Nowomiejska”, nr 36, s. 3.
