Pałac w Łabędniku
Zabytek architektury wzniesiony w na przełomie XVII i XVIII wieku.
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana w północno-zachodniej części wsi Łabędnik (niem. Groβ Schwansfeld), pomiędzy dawnym parkiem, a kompleksem zabudowań gospodarczych. Wieś położona jest w powiecie bartoszyckim, przy drodze z Bartoszyc (13 km na południowy wschód od miasta) do Kętrzyna.
Historia
Dobra rycerskie znajdowały się w tym miejscu już w połowie XIV wieku. W 1484 roku ich właścicielem był rycerz Feichter, a następnie ród von Kannacher, któremu w 1537 roku, dobra w lenno nadał książę Albrecht. Przy tej rodzinie Łabędnik pozostawał do roku 1686 roku. Od 1694 do 1945 roku posiadłość była własnością rodu arystokratycznego von der Groeben (pierwszym z nich był Friedrich von der Groeben). Sam pałac powstał na przełomie XVII i XVIII wieku. Nieznany jest jednak jego wygląd, pierwotna budowla została bowiem „wchłonięta” przy przebudowie i rozbudowie, które miały miejsce w 1861 roku, niemniej rdzeń pałacu pochodzi z tamtego właśnie okresu. W 1945 roku przez kilka miesięcy w pałacu stacjonowały wojska radzieckie. Następnie na obszarze majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast pomieszczenia budynku zaadoptowano na biura i mieszkania pracownicze. W latach 1987-1991 pałac został gruntownie odrestaurowany. Obecnie jest własnością prywatną.
Opis
Dwuipółkondygnacyjna budowla zaprojektowana została na planie prostokąta, z dostawionym prostopadle od wschodu skrzydłem bocznym. Głównym jej wyróżnikiem jest umieszczony w elewacji frontowej ryzalit zwieńczony wysokim, dwupoziomowym szczytem wolutowym i neorenesansowy wykusz w kształcie wieżyczki. Całość zamknięto dachem dwuspadowym krytym dachówką. Elewacje ozdobiono skromnym detalem neobarokowym. W zwieńczeniu głównego portalu zachował się kartusz herbowy rodu Groebenów z napisem: FUNDATIO GROBENIANA ANNO 1712. Z przełomu XVII i XVIII wieku zachowały się balustrady przy zachodnim tarasie, zdobione płaskorzeźbami z piaskowca oraz z ornamentem barokowym przy niewielkim tarasie od wschodu. Z dwóch stron rezydencję otaczają pozostałości dawnego parku. Część cennych sprzętów z pałacu znajduje się obecnie w Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie.
Ciekawostki
- W 1861 roku na podjeździe pałacu umieszczono osiem kamiennych kuł, przywiezionych z Gdańska. Pochodzą one z przedproży kamienic usytuowanych przy ulicy Długiej.
- W przypałacowym parku znajduje się symboliczny głaz upamiętniający Hansa i Joachima Groebenów poległych w czasie l wojny światowej we Francji. Na kamieniu znajduje się wyryta inskrypcja w języku niemieckim: Zur Erinnerung Hans u. Joachim v. d. Groeben gefallen in Frankreich am 27.8. u. 25.7.1918 (Dla upamiętnienia Hansa i Joachima v. d. Groeben poległych we Francji 27.8. i 25.7.1918 roku).
- W pałacu w Łabędniku urodziła się i wychowała Fanny von der Groeben, późniejsza pani w Judytach.
Zobacz też
Bibliografia
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 167-170.
- Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 9.
- Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 155.
- Wysocki, Jacek: Łabędnik – nieznane świadectwo wspólnej historii polski i Prus / Jacek Wysocki // „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. – R. 3 (2001), s. 130-137.
Linki
- Łabędnik: pałac rodu von der Groeben, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.mojemazury.pl [dostęp 16.02.2014 r.]
- Pałac w Łabędniku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.gci.bartoszyce.pl [dostęp 16.02.2014 r.]
