Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056125.

Fot. Mieczysław Kalski

Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 056129.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Henrykowo (niem. Heinrikau). Wieś położona jest w gminie Orneta, w powiecie lidzbarskim.

Historia

Pierwsze wzmianki o kościele w tej miejscowości pojawiły się dokumentach z lat 1312 i 1316. Obecną świątynię wzniesiono jednakże dopiero w drugiej połowie XIV wieku. W późniejszych wiekach była ona kilkakrotnie niszczona, a w następstwie tego remontowana i przebudowywana. Pierwszy raz ucierpiała w 1414 roku, w czasie wojnach głodowej, w 1444 roku powodem zniszczeń był pożar, a w latach 1454-1466 działania prowadzone w ramach wojny trzynastoletniej. W 1501 roku odbudowany kościół konsekrowano ku czci św. Katarzyny i św. Marii Magdaleny. W latach 1710-1715 drewnianą wieżę zastąpiono murowaną. Budowlę odnawiano również w latach 1721, 1795, 1886 i 1930-1932. Dodatkowo w 1886 roku została wykonana nadbudowa szczytu wschodniego. Pod koniec II wojny światowej budowla po raz kolejny została uszkodzona. Całkowicie zniszczono wówczas wieżę dzwonniczą. Prace remontowe i restauracyjne zakończono w 1960 roku.

Opis

Jest to kościół orientowany, salowy, murowany z cegły. Jego jednonawową, prostokątną bryłę zdobi wysoki schodkowy szczyt i boczne dobudówki: od południa neogotycka kaplica chrzcielna, od północy zakrystia oraz dobudowana w roku 1724 barokowa kruchta, od zachodu duża kruchta będąca pozostałością po zniszczonej w 1945 roku wieży. Wnętrze nawy przykryto stropem z neobarokową polichromią autorstwa Jana Strunge z Reszla (1850 rok).

Wyposażenie

Ołtarz główny wykonany został około 1800 roku w warsztacie Chrystiana Beniamina Schultza w Lidzbarku Warmińskim. W ołtarzu umieszczono obrazy Jerzego Pipera: Koronacja św. Katarzyny, św. Maria Magdalena (oba z 1682 roku). W kościele znajduje się także obraz „Święty Antoni uzdrawiający chorego”, wykonany przez Piotra Kolberga na początku XVIII w., klasycystyczna ambona z około 1800 roku, gotycka granitowa chrzcielnica, dwa konfesjonały z XVIII wieku, barokowy krucyfiks z około 1700 roku z malowanymi postaciami Matki Boskiej i św. Jana, a także późnogotycki kielich z XV wieku, pochodzący z kościoła w Ornecie.

Zobacz też

• Jan Strunge
• Chrystian Beniamin Schultz
• Kielich z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie
• Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie

Bibliografia

1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 57-59.
2. Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 118-120.
3. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 250-251.
4. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 34.