Portret Augusty von Groeben z pałacu w Ponarach

Źródło: „Folia Fromborcensia”, 1999, nr 2, s. 87.

XIX-wieczny zabytek sztuki malarskiej pochodzący z pałacu w Ponarach koło Morąga.

Historia

Obraz wykonany został w 1854 roku. Jego autorem jest Rudolf Gratz, urodzony w 1820 roku w Królewcu, wychowanek tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych, członek towarzystwa zrzeszającego wpływowych ludzi i arystokrację pruską. Dzieło zamówione zostało przez hrabiego Arthura Johanna von der Groebena, najpewniej w celu uzupełnienia rodowej kolekcji w pałacu w Ponarach. Obraz trafił do zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie po zakończeniu II wojny światowej, już w 1945 roku, w ramach akcji zabezpieczania obiektów zabytkowych.

Opis

Portret wykonany został na płótnie. Ma kształt owalu o wymiarach 88 x 79 cm, wpisanego w prostokąt. Wizerunek Augusty von Groeben został podpisany przez autora na blejtramie: „gemalt durch Herrn R. Gratz”. Tam również zachowała się data oraz podpis własnościowy: „Zum Majorat Ponarien gehörig”. Ze szczegółowych opisów zachowanych na blejtramach do portretu Augusty von Groebem, jej męża oraz dzieci, wynika, iż obraz ten powstał tuż po narodzinach ostatniej z córek, która przyszła na świat we wrześniu 1854 roku w Ponarach.

Charakterystyka

Portret ukazuje Augustę Emilię Astę Ernestynę von der Groeben, z domu von Dörnberg, córkę barona Wilhelma von Dörnberga, generała i dyplomaty, od września 1837 roku żonę Arthura von der Groeben, dziedzica z Ponar, matkę dziesięciorga dzieci. Dzieło ma reprezentacyjny charakter, co podkreślają umieszczone na podobiźnie herby, po prawej heraldyczny herb Groeben po mężu, po lewej panieński - rodu Dörnberg. Praca stanowi pendant, czyli kompozycyjne uzupełnienie portretu małżonka, wraz z którym stanowią parę zwróconą ku sobie. Portret Augusty zwrócony jest w prawą stronę. Malowidło wiernie oddaje rysy twarzy kobiety, która została zaprezentowana do pasa, na neutralnym oliwkowym tle. Ubrana jest według mody panującej w połowie XIX wieku, czyli w salonową ciemnoszarą suknię ozdobioną koronkowymi mankietami i żabotem. Na ramionach ma ciemnoniebieską pelerynkę z frędzlami. Całości stroju dopełniają kolczyki oraz broszka. Gładką fryzurę z przedziałkiem osłania koronkowy stroik na głowę. W dłoni kobieta trzyma swobodnie złożony wachlarz.

Bibliografia

1. Kluk, Iwona B.: Nieznane portrety autorstwa Rudolfa Gratza wychowanka Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu / Iwona B. Kluk // „Folia Fromborcensia”. - R. II (1999), nr 2, s. 75-98.